REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Alkoholowe problemy gminy

Subskrybuj nas na Youtube
Alkoholowe problemy gminy./ fot. Fotolia
Alkoholowe problemy gminy./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Radni nadal mają problemy z prawidłowym formułowaniem treści uchwał w sprawie zasad usytuowania miejsc sprzedaży alkoholu na terenie gminy. Błędy polegają zarówno na powtarzaniu w ich treści zakazów już sformułowanych w ustawie czy regulowaniu spraw (np. powierzchnia sklepu), do których gminny organ stanowiący nie został upoważniony.

Zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych ustala rada gminy w uchwale. Podstawą prawną dla działania rady w tym zakresie jest art. 12 ust. 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: u.w.t.p.a.).

REKLAMA

Uchwała rady gminy określająca zasady usytuowania miejsc sprzedaży napojów alkoholowych jest aktem prawa miejscowego.

Jak rozumieć termin "zasady usytuowania"

REKLAMA

Przez pojęcie "zasady usytuowania punktów sprzedaży napojów alkoholowych" należy rozumieć ich rozmieszczenie w terenie. W szczególności ich usytuowanie względem miejsc chronionych, takich jak szkoły, przedszkola, miejsca kultu religijnego itp. Tak wskazał m.in. NSA w wyroku z 6 maja 1994 r. (sygn. akt SA/Gd 2824/93).

Jednocześnie, jak wskazał NSA w cytowanym orzeczeniu, od zasad usytuowania punktów należy odróżnić zasady udzielania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. W uchwale podjętej na podstawie art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a. rada nie powinna także określać zasad budowy obiektów, w których alkohol ma być sprzedawany (podawany). Te są bowiem regulowane przepisami prawa budowlanego.

Zobacz: Ustrój i jednostki

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Powierzchnia sklepu monopolowego

Rada gminy dysponuje dużym zakresem władztwa prawotwórczego w przedmiocie wyboru i określenia tzw. obiektów chronionych, dzięki czemu ma prawny i faktyczny wpływ na kształtowanie się przestrzennej siatki usytuowania na terenie gminy punktów sprzedaży napojów alkoholowych. Jednocześnie rady gminy powinny mieć na uwadze, przy podejmowaniu analizowanych uchwał, skonstruowanie precyzyjnego określenia punktów z geometrycznego punktu widzenia, pomiędzy którymi ma następować pomiar odległości pomiędzy obiektem chronionym a punktem sprzedaży napojów alkoholowych.

Natomiast z upoważnienia zawartego w art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a. nie można wyczytać kompetencji rady gminy do ustalania maksymalnej czy też minimalnej powierzchni sklepu monopolowego.

Zwrócił na to uwagę m.in. wojewoda lubelski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 25 lipca 2019 r. (zn. PN-II.4131.358.2019). Organ nadzoru zakwestionował w nim postanowienia podjętej przez radę gminy Drelów uchwały "w sprawie ustalenia maksymalnej liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania tych napojów".

Z ORZECZNICTWA

Zakaz usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży i poza miejscem na terenie określonych nieruchomości zostały unormowane przez ustawodawcę. W konsekwencji rada gminy nie może regulować w akcie prawa miejscowego. Taka uchwała stanowiłaby bowiem powtórzenie bądź modyfikację przepisów rangi ustawowej.

Wyrok WSA w Lublinie z 27 listopada 2018 r., sygn. akt III SA/Lu 545/18

Rada gminy w § 3 ust. 4 tej uchwały postanowiła, że "Minimalna powierzchnia użytkowa sklepu prowadzącego sprzedaż napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% (z wyjątkiem piwa) powinna wynosić 20 m2."

W ocenie organu nadzoru powyższy zapis uchwały nie mieści się w granicach upoważnienia ustawowego wynikającego z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a zatem wprowadzenie tego rodzaju postanowień pozbawione jest podstaw prawnych. "Z brzmienia art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a. wynika bowiem, że kompetencje rady gminy ograniczone zostały do ustalania zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania alkoholu, przy czym upoważnienie to nie przewiduje dla rady zupełnej dowolności" - wskazał wojewoda. "Zawarte w art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a. upoważnienie do ustalenia »zasad usytuowania miejsc« podlegać musi ścisłej wykładni językowej. Tak więc usytuowanie to położenie, lokalizacja, umiejscowienie" - argumentował organ nadzoru.

Jak mierzyć odległość od obiektu chronionego do sklepu monopolowego

Jednym z problemów, na który rady gmin natrafiają przy podejmowaniu uchwał na podstawie art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a., jest prawidłowe określenie sposobu mierzenia odległości pomiędzy miejscem chronionym a miejscem, w którym alkohol jest sprzedawany (podawany). Wskazuje na to liczne orzecznictwo zarówno sądów administracyjnych, jak i rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów.

Przykładowo można tutaj wskazać rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z 3 października 2018 r. (zn. NK-I.4131.153.2018.TDOM).

REKLAMA

W kontrolowanej uchwale rada postanowiła, że "punkt sprzedaży i podawania napojów alkoholowych musi być usytuowany w odległości większej niż 50 m od placówek oświatowych, obiektów sakralnych, wyodrębnionych placów zabaw dla dzieci". Równocześnie w uchwale sprecyzowano, że wspomniana "odległość powinna być mierzona od drzwi wejściowych punktu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych do odpowiednio drzwi wejściowych obiektów lub do wejścia na plac zabaw".

W ocenie wojewody ww. sposób mierzenia odległości pomiędzy punktami sprzedaży alkoholu a obiektami lub terenami chronionymi nie spełnia wymaganych przy tworzeniu aktów prawa miejscowego standardów precyzyjności. Organ wskazał, że zasadnicza wada kwestionowanej regulacji sprowadza się do nieokreślenia przez lokalnego prawodawcę sposobu mierzenia odległości między drzwiami wejściowymi do obiektów czy wejściem na teren chroniony a miejscami podawania lub sprzedaży napojów alkoholowych.

Brak zawarcia w uchwale rady gminy w sprawie zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych regulacji co do sposobu mierzenia odległości od takich miejsc do obiektów czy terenów chronionych może przyczynić się do arbitralnego i wybiórczego odmierzania tej odległości. Tego rodzaju wada legislacyjna musi być traktowana jako przypadek istotnego naruszenia prawa.

Tymczasem odległości te powinny być określone i to w oparciu o obiektywne mierniki pomiaru odległości, mogą to być np. osie dróg publicznych bądź krawędzie jezdni, łączących obiekty chronione z miejscami sprzedaży bądź podawania napojów alkoholowych lub inny, weryfikowalny sposób mierzenia tej odległości, jeśli między tymi miejscami nie ma dróg publicznych. Wojewoda podkreślił, że zasady mierzenia powinny być tak określone, aby organ wydający zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych nie miał w tym zakresie swobody decyzyjnej. Wskazał, że nakaz ten należy wyprowadzić z zasad prawidłowej legislacji, mającej w polskim systemie prawnym ugruntowaną pozycję konstytucyjną. Zasady te wymagają, aby w akcie prawa miejscowego, a taki charakter ma zakwestionowana przez organ nadzoru uchwała, przepisy były redagowane dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm.

Sprzeczność uchwały z gminnym programem antyalkoholowym

Uchwała rady gminy w sprawie zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych powinna być zgodna z realizowanym w danej jednostce samorządu terytorialnego programem profilatyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Jeżeli pomiędzy uchwałą, a programem istnieje sprzeczność, to jest to podstawa do unieważnienia uchwały.

Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo. Przykładowo wskazać można tutaj wyrok WSA w Szczecinie z 13 czerwca 2019 r. (sygn. akt II SA/Sz 347/19).

W rozpatrywanej przez sąd administracyjny sprawie rada gminy postanowiła zmniejszyć minimalną odległość usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych od terenów i obiektów chronionych z 50 m do 20 m.

Stwierdzając nieważność tych postanowień uchwały WSA w Szczecinie wskazał, że co prawda rada gminy ma pewien zakres swobody w stanowieniu norm prawnych, wynikający m.in. z delegowania uprawnień do samodzielnego określenia usytuowania punktów sprzedaży i podawania alkoholu, to jednak swoboda ta jest ograniczona między innymi celami, które przepisy prawa miejscowego, dotyczące tego zagadnienia powinny realizować.

Cele te wynikają zarówno z treści samej ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, jak i z uchwalanego przez radę gminy programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

W konsekwencji, w ocenie WSA w Szczecinie, nie jest dopuszczalne takie usytuowanie miejsc spożycia i podawania alkoholu względem miejsc chronionych, wymienionych w art. 14 ust. 1 u.w.t.p.a., które nie wynika z założeń gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych bądź pozostaje z nim w sprzeczności.

Brak opinii jednostki pomocniczej

Rada gminy przed podjęciem uchwały w sprawie zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych zasięga opinii jednostki pomocniczej gminy.

Jak wynika z rozstrzygnięć nadzorczych wojewodów ustalenie przez radę gminy zasad usytuowania miejsc sprzedaży alkoholu na terenie gminy, bez uprzedniego zasięgnięcia opinii jednostki pomocniczej gminy, stanowi istotne naruszenie prawa.

Przykładowo wskazać można tutaj rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego z 18 lipca 2018 r. (zn. KN-I.4131.1.312.2018.3).

Z ORZECZNICTWA

Podjęcie przez radę gminy uchwały, z pominięciem obowiązkowego uprzedniego przedłożenia projektu uchwały do zaopiniowania uprawnionemu ustawowo organowi, stanowi rażące naruszenie prawa, uzasadniające stwierdzenie nieważności uchwały.

Wyrok NSA z 27 marca 2013 r., sygn. akt I OSK 2586/12

Organ nadzoru wskazał w nim, że rada gminy:

  • ustala, w drodze uchwały, maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie gminy (miasta) - art. 12 ust. 1 u.w.t.p.a.;
  • może ustalić, w drodze uchwały, maksymalną liczbę zezwoleń wydawanych na sprzedaż lub podawanie napojów alkoholowych (art. 12 ust. 2 u.w.t.p.a.);
  • ustala, w drodze uchwały, zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych (art. 12 ust. 3 u.w.t.p.a.);
  • może ustalić, w drodze uchwały, dla terenu gminy lub wskazanych jednostek pomocniczych gminy, ograniczenia w godzinach nocnej sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (art. 12 ust. 4 u.w.t.a.).

Jednocześnie wojewoda wskazał, że zgodnie z treścią art. 12 ust. 5 u.w.t.p.a., przed podjęciem którejkolwiek z uchwał podejmowanych na podstawie art. 12 ust. 1-4 u.w.t.p.a.), rada gminy zasięga opinii jednostki pomocniczej gminy. "Użycie przez ustawodawcę sformułowania »zasięga« oznacza, że uzyskanie opinii przed podjęciem uchwały jest obowiązkiem organu stanowiącego gminy" - wskazał wojewoda wielkopolski.

Zygmunt Bołtowicz

wieloletni pracownik administracji, prawnik, ekspert w dziedzinie finansów publicznych oraz gospodarki komunalnej

Podstawa prawna

  • art. 12, art. 14 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2137; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 730)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

Patologie publicznej służby zdrowia. OZPSP: Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych firm; lekarz na kontrakcie to prywatna działalność prowadzona na szpitalnym sprzęcie

W ochronie zdrowia państwo nie istnieje; publiczny system to maszynka do zarabiania pieniędzy - powiedział w wywiadzie dla PAP Mariusz Trojanowski z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych (OZPSP). Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych podmiotów - podkreślił.

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

REKLAMA

Tańsze leki dzięki importowi równoległemu? Konieczne są zmiany legislacyjne w obszarze importu równoległego. Apel do resortu zdrowia

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Stowarzyszenie reprezentujące importerów równoległych leków apeluje o uproszczenie procedur i likwidację barier administracyjnych, które dziś blokują ten segment rynku.

Ponad 500 pociągów PKP Intercity na dobę w nowym rozkładzie jazdy na lato

15 czerwca wchodzi w życie letni rozkład jazdy PKP Intercity. Wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak zapowiedział, że planowanych jest ponad 500 pociągów na dobę.

Prof. Jerzy Stępień: Potrzebujemy holistycznego spojrzenia na samorząd

Po raz pierwszy w historii niepubliczna uczelnia została współorganizatorem Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz akademicki, w tym roku odbywa się na Uczelni Łazarskiego. O znaczeniu tej zmiany, stanie polskiego samorządu terytorialnego oraz wyzwaniach dla prawa konstytucyjnego rozmawiamy z prof. Jerzym Stępniem – byłym prezesem Trybunału Konstytucyjnego, współtwórcą reformy samorządowej i wykładowcą Uczelni Łazarskiego.

Pożar w lesie. Co robić?

Od stycznia do 28 maja w Polsce odnotowano 2491 pożarów lasów. Brak śniegu zimą i sucha wiosna zwiększyły zagrożenie pożarowe. W lasach panuje susza, dlatego strażacy i leśnicy apelują o ostrożność.

REKLAMA

Minimum 8000 zł brutto dla pracowników sądów? Związki zawodowe apelują o reformy

Brak rąk do pracy, niskie wynagrodzenia i narastający problem rotacji – pracownicy sądów alarmują, że bez systemowych reform i podwyżek polski wymiar sprawiedliwości może się załamać. Związek Zawodowy Ad Rem wskazuje, że choć podpisano porozumienie z rządem, jest to dopiero pierwszy krok do normalizacji.

5 mitów na temat "snusów"

W debacie publicznej coraz częściej słyszy się o "snusie" – produkcie, który rzekomo zyskuje popularność wśród osób uzależnionych od nikotyny. W rzeczywistości jednak termin ten jest bardzo często używany nieprawidłowo.

REKLAMA