REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych po zmianach

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jan Charytoniuk
Jan Charytoniuk
autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu rachunkowości budżetowej, w tym ok. 30 opracowań do „PORADNIKA Rachunkowości Budżetowej”, opartych na praktycznych doświadczeniach wyniesionych z pracy w instytucjach kontrolnych (w RIO) i na stanowisku głównego księgowego
DGP

REKLAMA

REKLAMA

Nowa ustawa o finansach publicznych wprowadziła zmiany w strukturze jednostek sektora finansów publicznych. Do 31 grudnia 2010 r. powinna nastąpić likwidacja wszystkich gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz państwowych zakładów budżetowych. Od 1 stycznia 2010 r. nie mogą funkcjonować powiatowe i gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Ponadto zniesiono możliwość gromadzenia przez jednostki budżetowe dochodów na tzw. rachunku dochodów własnych (z pewnymi wyjątkami). Wprowadzono nowe formy organizacyjno-prawne.

Rok 2010 jest ostatnim rokiem działalności ponad tysiąca gospodarstw pomocniczych państwowych i samorządowych jednostek budżetowych. Ich dotychczasowe funkcje przejmą macierzyste jednostki budżetowe lub zastąpione zostaną inną formą organizacyjną, w tym instytucją gospodarki budżetowej. Pod koniec 2009 r. Rada Ministrów przygotowała projekt rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu przekształcania gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych w instytucje gospodarki budżetowej.

REKLAMA

REKLAMA

W 2010 r. muszą zakończyć działalność państwowe zakłady budżetowe. Z danych statystycznych wynika, że ta forma organizacyjno-prawna nie była zbyt popularna w sektorze finansów publicznych, i w związku z tym proces likwidacji tych zakładów będzie dotyczył tylko kilkudziesięciu jednostek.

Nowa ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: nowa uofp) ograniczyła możliwość prowadzenia działalności w formie samorządowych zakładów budżetowych do zadań wymienionych w tej ustawie (zadania te wymienialiśmy w RB 1/2010 na str. 12). Wśród tych zadań nie znalazło m.in. prowadzenie przedszkoli i żłobków. Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (dalej: ustawa wprowadzająca nową uofp) wprowadza od 1 stycznia 2011 r. zmiany w ustawie:

● z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty) określające, że przedszkola, szkoły i placówki publiczne prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu terytorialnego są jednostkami budżetowymi,

● z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej określające, że publiczny zakład opieki zdrowotnej może być prowadzony w formie jednostki budżetowej lub instytucji gospodarki budżetowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

ZAPAMIĘTAJ!

Do końca 2010 r. samorządowe przedszkola i żłobki prowadzone dotychczas w formie zakładów budżetowych muszą być przekształcone w jednostki budżetowe.

Do ewidencji mienia zlikwidowanych jednostek przejętego przez organ założycielski lub nadzorujący służą konta 015 „Mienie zlikwidowanych jednostek” i 855 „Fundusz mienia zlikwidowanych jednostek”.

Konto 015

Konto 015 służy do ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń wartości mienia przejętego przez organ założycielski lub nadzorujący po zlikwidowanym przedsiębiorstwie państwowym, komunalnym lub innej podległej jednostce organizacyjnej, czyli zakładzie budżetowym lub gospodarstwie pomocniczym.

TABELA. Zapisy na stronie Wn i Ma konta 015

Ewidencję szczegółową do konta 015 może stanowić bilans zlikwidowanego przedsiębiorstwa lub innej jednostki organizacyjnej wraz z załącznikami.

Konto 015 może wykazywać saldo Wn, które oznacza stan mienia zlikwidowanego przedsiębiorstwa lub innej jednostki organizacyjnej według wartości wynikającej z bilansu tego przedsiębiorstwa lub jednostki, będącego w dyspozycji organu założycielskiego lub nadzorującego, a nieprzekazanego spółkom, innym jednostkom organizacyjnym lub nieprzejętego na własne potrzeby, albo też zagospodarowanego w inny sposób.

Konto 855

Konto 855 służy do ewidencji równowartości mienia zlikwidowanych przedsiębiorstw państwowych, komunalnych lub innych jednostek organizacyjnych, przejętego przez organy założycielskie i nadzorujące.

TABELA. Zapisy na stronie Wn i Ma konta 855

REKLAMA

Saldo Ma konta 855 wyraża stan funduszu mienia zlikwidowanych przedsiębiorstw lub innych jednostek organizacyjnych, przejętego przez organ założycielski lub nadzorujący, a nieprzekazanego spółkom, innym jednostkom organizacyjnym lub nieprzejętego na własne potrzeby, lub wartość mienia sprzedanego, ale jeszcze niespłaconego.

Niezależnie od ewidencjonowania mienia zlikwidowanych przedsiębiorstw na kontach 015 i 855, plan kont przewiduje zwiększanie funduszu jednostki (konto 800 „Fundusz jednostki”) o aktywa przejęte od zlikwidowanych jednostek i zmniejszanie funduszu o pasywa przejęte od zlikwidowanych jednostek.

W 2010 r., w związku z likwidacją gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, mogą wystąpić w jednostkach budżetowych operacje gospodarcze podlegające ujęciu zarówno na kontach 015 i 855 (rzeczowe składniki mienia zlikwidowanych gospodarstw pomocniczych), jak i na koncie 800 (należności i zobowiązania). Jeśli przejęcie mienia zlikwidowanych jednostek jest związane z zakresem przejętych zadań, przejęte mienie zwiększa fundusz jednostki budżetowej, a w pozostałych przypadkach mienie to ujmuje się zapisem Wn 015 i Ma 855.

Fundusz mienia zlikwidowanych jednostek jako pojęcie nie występuje w nowej uofp ani w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Fundusz ten nie jest więc funduszem tworzonym na podstawie określonej ustawy, lecz stanowi równowartość majątku danej jednostki wyodrębnioną z funduszu jednostki.

ZAPAMIĘTAJ!

Fundusz mienia zlikwidowanych jednostek w bilansie jednostki budżetowej jest wykazywany jako część składowa funduszy własnych (poz. A. „Fundusz” i poz. A.IV. „Fundusz mienia zlikwidowanych jednostek”).

W związku z likwidacją gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, państwowych zakładów budżetowych i niektórych samorządowych zakładów budżetowych, która ulega zakończeniu z 31 grudnia 2010 r., w księgach rachunkowych jednostek budżetowych mogą wystąpić operacje związane z przejęciem działalności zlikwidowanych jednostek lub z przejęciem mienia tych jednostek.

Zapisy wynikające z czynności dotyczących likwidacji gospodarstw pomocniczych samorządowych jednostek budżetowych przedstawia schemat.

SCHEMAT. Operacje gospodarcze podlegające ujęciu w księgach rachunkowych samorządowych jednostek budżetowych w związku z likwidacją gospodarstw pomocniczych

Przepisy wprowadzające nową uofp nie odnosiły się do dalszego funkcjonowania funduszy celowych utworzonych na podstawie ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, tj.:

● Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

● wojewódzkich, powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

W związku z tym, że przepisy „starej” ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych regulujące gospodarkę finansową funduszy celowych (art. 29 ust. 1–7) mają zachowywać moc do 31 grudnia 2010 r., było jasne, że dostosowanie działalności wymienionych funduszy celowych, działających na podstawie przywołanej ustawy do regulacji zawartych w nowej uofp, będzie wymagało zmiany przepisów o ochronie środowiska. Nastąpiła ona już w 2009 r. i polegała m.in. na zmianie od 1 stycznia 2010 r. brzmienia art. 400 ust. 1 i 2. Oznacza to, że od 1 stycznia 2010 r. nie mogą funkcjonować powiatowe i gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Zniesiono możliwość gromadzenia przez jednostki budżetowe dochodów na tzw. rachunku dochodów własnych.

Jedyny wyjątek w tym zakresie uczyniono dla samorządowych jednostek budżetowych prowadzących działalność określoną w ustawie o systemie oświaty, które od 1 stycznia 2011 r. będą mogły gromadzić na wydzielonym rachunku uzyskiwane dochody pochodzące w szczególności:

● ze spadków,

● z zapisów i darowizn w postaci pieniężnej,

● z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki.

Wykaz rodzajów dochodów, które mogą być gromadzone przez uprawnione do tego jednostki, powinien zostać określony w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Ponadto z sektora finansów publicznych nowa uofp wyłączyła jednostki badawczo-rozwojowe, a do sektora finansów publicznych włączyła państwowe instytucje filmowe.

Jako nowe formy organizacyjne natomiast wprowadzono agencje wykonawcze i instytucje gospodarki budżetowej, działające jako państwowe osoby prawne.

PODSTAWY PRAWNE

● Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240)

● Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241)

● Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 161, poz. 1277) – nie obowiązuje

● Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 219, poz. 1705)

● Ustawa z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 219, poz. 1707)

● Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 165, poz. 1316)

● Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1664)

● Ustawa z 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 215, poz. 1664)

DGP
DGP
DGP
DGP
Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

REKLAMA

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

REKLAMA

Zamówienia publiczne: jakie zmiany są konieczne? 130 tys. zł progu zamiast 80 tys. zł

Konieczne są zmiany w zamówieniach publicznych. Pierwsza dotyczy zasady konkurencyjności, której prawidłowe stosowanie sprawia beneficjentom duże problemy. Druga zmiana polega na podwyższeniu progu kwotowego na 130 tys. zł.

NSZZ „Solidarność” na wojennej ścieżce z MEN: To nie reforma, to degradacja zawodu nauczyciela!

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

REKLAMA