Symbole jednostek samorządu terytorialnego

Stanowienie symboli jednostek samorządu terytorialnego reguluje ustawa z 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach. Zgodnie z jej przepisami, jednostki samorządu terytorialnego mają prawo do stanowienia własnych herbów, weksyliów (np. flaga, chorągiew, sztandar, flaga stolikowa), pieczęci, insygniów oraz emblematów, odznak honorowych  i innych symboli (np. oznaka radnego, statuetka).

Symbole te stanowione muszą być zgodnie z zasadami heraldyki, weksylologii i miejscową tradycją historyczną. Pod tym pojęciem rozumieć należy także tradycję używania danych symboli w przeszłości.

Poza  wymienionymi wyżej kryteriami ustawowymi Komisja Heraldyczna kieruje się ustaleniami Krakowskiego Kolokwium Heraldycznego, poświęconemu heraldyce samorządowej. Wzory symboli podlegają opinii ministra właściwego ds. administracji publicznej.

Zobacz również: Wójt nie ma obowiązku uczestniczenia w sesjach rady gminy

Zasady tworzenia herbów, flag, sztandarów i pieczęci jednostek samorządu terytorialnego w Polsce 

Co powinien zawierać wniosek o opinię o projekcie symbolu?

Dla usprawnienia prac Komisji Heraldycznej i uniknięcia nieporozumień w zakresie opiniowanych znaków sugeruje się by wniosek o zaopiniowanie symbolu jednostki samorządowej zawierał:

1. Nazwa i adres wnioskodawcy.
2. Lokalizacja (powiat, województwo).
3. Barwny wzór i opis znaku ze wzornikiem barw w systemie CMYK.
4. W przypadku weksyliów rysunek konturowy z podaniem proporcji części składowych.
5. Studium historyczno-heraldyczne, na podstawie, którego dokonano doboru godeł i barw, uwzględniające w szczególności:

• pochodzenie nazw miejscowych i ich pierwotne znaczenie (etymologia);
• przynależność geograficzno-historyczną;
• jeżeli gmina (miasto, powiat) miało herb, podać podstawowe informacje o wykorzystanych źródłach ikonograficznych, załączając wizerunki.
• jeżeli zachowały się dawne pieczęcie lub dokumenty, na których są czytelne wizerunki pieczęci, zamieścić ich reprodukcje;
• informacje o kolejnych właścicielach miasta/wsi, nazwiska, herby, daty, kto był założycielem miejscowości i który z dawnych właścicieli wniósł największy wkład w jej rozwój;
• zapis chronologiczny (daty i krótkie informacje) najważniejszych wydarzeń w dziejach tej ziemi (np. powstanie parafii, przemysłu, znane bitwy, klęski żywiołowe, migracje);
• informacje o najważniejszych zabytkach, dawnych cmentarzach, mogiłach, itp.;
• tradycje kulturalne: lokalne kulty świętych, stosunki wyznaniowe, patroni parafii, miejscowe podania, legendy;
• specyfika regionu: tradycje gospodarcze, warunki i osobliwości przyrodnicze itp.;
• projekt uchwały ustanawiającej.