Ustalanie prawa do świadczenia wychowawczego

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest co do zasady na okres od dnia 1 października do dnia 30 września roku następnego.

Ważne: Pierwszy okres, na który ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego, rozpoczyna się z dniem wejścia w życie ustawy (czyli 1 kwietnia 2016 r.) i kończy dnia 30 września 2017 r.

Pozostałe regulacje dotyczące ustalania prawa do świadczenia wychowawczego są identyczne jak w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

Prawo do świadczenia wychowawczego ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 (tj. do dnia 30 września roku następnego), nie wcześniej niż od dnia odpowiednio urodzenia się dziecka, objęcia dziecka opieką lub przysposobienia dziecka.

Polecamy: Rodzina 500+ (PDF)

Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się, począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

W przypadku gdy prawo do świadczenia wychowawczego uzależnione jest od niepełnosprawności dziecka, prawo do świadczenia wychowawczego ustala się na okres, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym przypadku prawo do świadczenia wychowawczego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż do końca okresu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy, tj. do dnia 30 września roku następnego).

W razie utraty dochodu prawo do świadczenia wychowawczego ustala się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata dochodu, nie wcześniej jednak niż od miesiąca złożenia wniosku.

W przypadku gdy uzyskanie dochodu powoduje utratę prawa do świadczenia wychowawczego, świadczenie nie przysługuje od miesiąca następującego po pierwszym miesiącu od miesiąca, w którym dochód został osiągnięty.

Nieprawidłowo wypełniony wniosek, złożenie wniosku bez wymaganych dokumentów

Art. 19 ustawy zawiera identyczną regulację dotyczącą sposobu postępowania w przypadku nieprawidłowo wypełnionego wniosku, oraz złożenia wniosku bez wymaganych dokumentów, jak obowiązująca w tym zakresie regulacja w u. ś. r. W przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku, podmiot realizujący świadczenie wychowawcze wzywa pisemnie osobę ubiegającą się o świadczenie do poprawienia lub uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.

W przypadku gdy osoba złoży wniosek bez wymaganych dokumentów, podmiot realizujący świadczenie wychowawcze przyjmuje wniosek i wyznacza termin nie krótszy niż 14 dni i nie dłuższy niż 30 dni na uzupełnienie brakujących dokumentów. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.

W przypadku gdy przyczyną niedostarczenia wymaganego dokumentu przez osobę składającą wniosek jest brak wydania dokumentu przez właściwą instytucję w ustawowo określonym w odrębnych przepisach terminie, świadczenie wychowawcze przysługuje, począwszy od miesiąca, w którym wniosek został złożony.

Zmiany mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego

W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, osoba otrzymująca świadczenie wychowawcze jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego to świadczenie.

Osoby otrzymujące świadczenie wychowawcze, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego lub marszałka województwa, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego.

Terminy składania wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata świadczenia wychowawczego

Świadczenie wychowawcze wypłaca się nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, za który przyznane zostało świadczenie wychowawcze.

W przypadku złożenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego po 10. dniu miesiąca, świadczenie wychowawcze za dany miesiąc wypłaca się najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek.

Ważne: Szczególne regulacje dotyczące terminu złożenie wniosku, terminu rozpatrzenia wniosku i wypłaty przyznanego świadczenia przez organ właściwy, na starcie programu „Rodzina 500+”, tj. w okresie od 1 kwietnia do 1 lipca 2016 r. zawarte są w art. 49 ustawy):

W przypadku złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. w terminie od dnia 1 kwietnia do 1 lipca 2016 r. (włącznie), prawo do świadczenia wychowawczego na podstawie tego wniosku ustala się począwszy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od dnia 1 kwietnia 2016 r. i w konsekwencji wypłata świadczenia po jego przyznaniu dokonywana jest w takim przypadku z odpowiednim wyrównaniem.

Natomiast rozpatrzenie przez organ właściwy wniosku złożonego w ww. terminie (tj. ustalenie i wypłata przyznanego świadczenia wychowawczego) następuje w terminie do trzech miesięcy licząc od dnia złożenia wniosku z prawidłowo wypełnionymi dokumentami.

Przykład: Matka dziecka złożyła wniosek 1 lipca 2016 r. Organ właściwy ma 3 miesiące licząc od dnia 1 lipca tj. do 1 października 2016 r., na rozpatrzenie wniosku, wydanie decyzji i wypłatę świadczenia w przypadku jego przyznania. Jeśli warunki ustawowe dana rodzina spełnia pierwszą wypłatę świadczenia z wyrównaniem od 1 kwietnia rodzina powinna otrzymać nie później niż 1 października 2016 r. Jeśli organ właściwy będzie w stanie rozpatrzyć wniosek wcześniej będzie mógł również wcześniej wypłacić przyznane świadczenia (wypłata świadczenia za kolejne miesiące powinna być dokonywana do końca danego miesiąca – art. 21 ust. 1 ustawy).

Powyższe regulacje są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów art. 18 i 21 ustawy i w stosunku do przepisów Kpa regulujących terminy załatwiania spraw.

Natomiast w przypadku złożenia wniosku po 1 lipca 2016 r., zastosowanie mają podstawowe przepisy art. 18 i 21 ustawy, zgodnie z którymi prawo do świadczenia ustala się od miesiąca złożenia wniosku.

Zobacz również: Wniosek o świadczenie wychowawcze 2016 - wzór

Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na kolejny okres są przyjmowane od dnia 1 sierpnia danego roku.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata tego świadczenia przysługująca za miesiąc październik danego roku następuje do dnia 31 października tego roku.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze na kolejny okres złoży wniosek wraz z dokumentami w okresie od dnia 1 września do dnia 31 października danego roku, ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego oraz wypłata świadczenia przysługującego za miesiąc październik następuje do dnia 30 listopada tego roku.

Podmiot realizujący świadczenie wychowawcze jest obowiązany poinformować osoby ubiegające się o to świadczenie o terminach składania wniosków.

Zbieg prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego

Regulacje dotyczące zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego określa art. 22 ustawy (nie dotyczy to opieki naprzemiennej orzeczonej przez sąd, o której mowa w art. 2 pkt 16 ustawy).

W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego, świadczenie to wypłaca się temu z rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem.

Jeżeli opieka nad dzieckiem sprawowana jest równocześnie przez oboje rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, świadczenie wychowawcze wypłaca się temu, kto pierwszy złoży wniosek.

W przypadku gdy po złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego przez rodzica, opiekuna prawnego dziecka lub opiekuna faktycznego dziecka drugi rodzic, opiekun prawny dziecka lub opiekun faktyczny dziecka złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, organ właściwy ustala kto sprawuje opiekę i w tym celu może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu ustalenia osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Przepisy art. 15 ust. 2 i 3 ustawy stosuje się.

Artykuł stanowi fragment poradnika Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej "Rodzina 500 + " Podręcznik dla samorządów. Program "Rodzina 500 +" na podstawie ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r. poz. 195).

Polecamy serwis: Opieka społeczna