Dodatkowe zajęcia wspomagające w szkole - dla kogo, na jakich zasadach?

Dodatkowe zajęcia wspomagające - czym są?

To zajęcia wspomagające uczniów w opanowaniu i utrwalaniu wiadomości i umiejętności z wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego po powrocie uczniów do szkół.

Dodatkowe zajęcia wspomagające w szkole - w jakich szkołach mogą być realizowane?

Zajęcia wspomagające mogą być organizowane w:

• szkołach podstawowych, w tym szkołach podstawowych specjalnych funkcjonujących w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych – dla uczniów uczęszczających do klas IV-VIII tych szkół,
• szkołach ponadpodstawowych, w tym szkołach ponadpodstawowych specjalnych funkcjonujących w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych – dla uczniów uczęszczających do wszystkich klas tych szkół,
• szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego – dla uczniów uczęszczających do klas szkół artystycznych odpowiadających klasom IV-VIII szkoły podstawowej i wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego.

W jakich szkołach nie organizuje się zajęć wspomagających?

Zajęć wspomagających nie organizuje się:

• w szkołach podstawowych dla dorosłych;
• w liceach ogólnokształcących dla dorosłych;
• w branżowych szkołach II stopnia;
• w szkołach policealnych;
• w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, funkcjonujących w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii;
• w oddziałach specjalnych, szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej.

Czy zajęcia wspomagające organizuje się dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych?

Zajęć wspomagających nie organizuje się dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych oraz dla uczniów szkół specjalnych przysposabiających do pracy, realizujących podstawę programową kształcenia ogólnego, o której mowa w załączniku nr 3 i 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. poz. 356 oraz z 2018 r. poz. 1679).

Zajęć wspomagających nie organizuje się dla oddziałów klasy IV-VIII, do których uczęszczają wyłącznie uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym; tych oddziałów nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu liczby godzin zajęć wspomagających planowanych do realizacji w szkole i nie uwzględnia w informacji składnej przez dyrektora szkoły do organu prowadzącego szkołę. 

Kto decyduje o wykorzystaniu i organizacji godzin zajęć wspomagających dla uczniów?

Decyzja o wykorzystaniu i organizacji zajęć wspomagających należy do dyrektora szkoły, który w uzgodnieniu z radą pedagogiczną ustala przedmiot lub przedmioty, które będą realizowane w ramach zajęć wspomagających, biorąc pod uwagę potrzeby uczniów wszystkich oddziałów oraz możliwości organizacyjne szkoły. 

Dyrektor decyduje również o powierzeniu realizacji zajęć wspomagających nauczycielom zatrudnionym w szkole.

Z jakich przedmiotów organizuje się zajęcia wspomagające dla uczniów?

Zajęcia wspomagające mogą być organizowane z wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego (ujętych w ramowych planach nauczania dla poszczególnych typów szkół) oraz z języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej i języka regionalnego.

Czy są przedmioty „priorytetowe” w ramach tych działań?

Nie, decyzję w tym zakresie pozostawiamy dyrektorom szkół, którzy planując i organizując zajęcia wspomagające dla uczniów muszą brać pod uwagę możliwości organizacyjne szkoły i informacje uzyskane w deklaracjach od rodziców uczniów. 

Czy zajęcia wspomagające mogą być prowadzone w formie zdalnej? 

Nie, zajęcia wspomagające muszą być prowadzone w bezpośrednim kontakcie z uczniami (nie mogą być realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość). 

Również w przypadku uczniów, którzy spełniają obowiązek szkolny poza szkołą na podstawie art. 37 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe, zajęcia wspomagające muszą być prowadzone w szkole. 

Czy można nie obejmować zajęciami wspomagającymi klas IV-VI, a pulę przeznaczyć na klasy VII-VIII? 

Dyrektor szkoły powinien poinformować rodziców uczniów wszystkich oddziałów o możliwości uczestnictwa w planowanych przez szkołę zajęciach wspomagających, a dopiero w przypadku  braku zainteresowania udziałem w zajęciach w danym oddziale klasowym, można planować przeznaczanie tych godzin dla innych klas czy grup (oddziałowych, międzyoddziałowych). 

W jaki sposób dyrektor szkoły informuje rodziców uczniów o możliwości uczestnictwa w zajęciach wspomagających? 

Dyrektor szkoły – w sposób przyjęty w szkole – informuje rodziców uczniów lub pełnoletnich uczniów o organizowanych w szkole zajęciach wspomagających oraz o możliwości uczestnictwa w nich uczniów, wskazując przedmiot lub przedmioty, z których zajęcia wspomagające będą prowadzone, oraz planowane terminy tych zajęć z poszczególnych przedmiotów.

W przypadku organizacji zajęć wspomagających wyłącznie w 2. terminie  (wrzesień-grudzień roku szkolnego 2021/2022) dyrektorzy szkół podstawowych powinni informować o organizacji tych zajęć również rodziców obecnej klasy III, którzy od września 1 września będą uczniami klasy IV i będą mogli uczęszczać na zajęcia wspomagające.  

Analogiczną informację należy przekazać z początkiem września nowego roku szkolnego   rodzicom/uczniom klasy I w szkołach ponadpodstawowych, którzy rozpoczną we wrześniu naukę w wybranej szkole ponadpodstawowej, w której będą mieli prawo do uczestnictwa 
w zajęciach wspomagających organizowanych w szkole w okresie od 2 września do 22 grudnia 2021 r.

Czy wymaga jest pisemna forma deklaracji uczestnictwa ucznia w organizowanych w szkole zajęciach wspomagających z danego przedmiotu lub przedmiotów?

Tak,  w terminie ustalonym przez dyrektora szkoły rodzice ucznia lub pełnoletni uczeń składają dyrektorowi tej szkoły pisemną deklarację uczestnictwa ucznia w organizowanych w szkole zajęciach wspomagających z danego przedmiotu lub przedmiotów. 

Deklaracje mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2020 r. poz. 344) lub za pomocą innych środków łączności. 

Jak zaplanować organizację zajęć wspomagających w szkole podstawowej, w której nauczanie jest organizowane w klasach łączonych?

W przypadku klas łączonych organizowanych w szkołach podstawowych zgodnie z § 13 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, składając informację, o której mowa w § 10j rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 28 maja 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, należy każdy oddział klasowy liczyć oddzielnie – analogicznie jak w przypadku rejestracji w SIO. 

W przypadku szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas IV-VIII jest mniejsza niż 60 uczniów i w której nauczanie jest organizowane w klasach łączonych, zajęcia wspomagające z danego przedmiotu mogą być organizowane w grupie liczącej mniej niż 5 uczniów. W takim przypadku nie mają również zastosowania przepisy § 10g ust. 5-7 rozporządzenia wprowadzające pewne ograniczenia dotyczące zasad organizacji grup. 

W myśl § 13 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli - jeżeli w szkole podstawowej jest organizowane nauczanie w klasach łączonych, to:

• w klasach IV-VII co najmniej połowę wymiaru godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z wyjątkiem muzyki, plastyki i wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami;
• obowiązkowe zajęcia edukacyjne w klasie VIII, z wyjątkiem wychowania fizycznego, prowadzi się bez łączenia tych klas z innymi klasami.

Jeżeli zatem nauczanie w klasach łączonych jest:

• organizowane w szkole zgodnie z powyższymi przepisami i 
• liczba uczniów klas IV-VIII jest mniejsza niż 60 uczniów 

– to zajęcia wspomagające z danego przedmiotu mogą być organizowane  w grupie liczącej mniej niż 5 uczniów – niezależnie od tego, że część obowiązkowych przedmiotów realizowana jest oddzielnie. 

Jak prawidłowo wyliczyć przysługującą szkole liczbę zajęć wspomagających?  

Maksymalna liczba godzin zajęć wspomagających zaplanowanych do realizacji w okresie od dnia 31 maja 2021 r. do dnia 22 grudnia 2021 r. nie może przekroczyć iloczynu liczby oddziałów szkolnych, wynikającej z danych systemu informacji oświatowej, według stanu na dzień 31 marca 2021 r., i 10 godzin zajęć wspomagających (z tym że w przypadku szkoły podstawowej oraz szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej do liczby oddziałów nie wlicza się oddziałów klas I-III szkoły podstawowej lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom I-III szkoły podstawowej). 

Podając planowaną liczbę zajęć wspomagających należy brać pod uwagę oddziały podstawowe (według stanu na 31 marca tego roku), czyli oddziały klas, w których realizowana jest podstawa programowa kształcenia ogólnego / podstawa programowa kształcenia w zawodach. 

Organizowanie nauczania w klasach łączonych w szkole podstawowej, jak również liczba uczniów w klasach - nie mają wpływu na sposób ustalenia przysługującej szkole maksymalnej liczby godzin zajęć wspomagających. 

Przykład 1
W publicznej szkole podstawowej (według stanu na 31 marca br.) jest po jednym oddziale klas IV-VIII

• dyrektor szkoły składa do organu wykonawczego j.s.t. - w terminie do dnia 25 czerwca 2021 r. informację, w której może zaplanować organizację do 50 godzin zajęć wspomagających (5 oddziałów x 10 godzin przeliczeniowo na oddział). 

Przykład 2
W publicznej szkole podstawowej (według stanu na 31 marca br.) jest 30 uczniów klas IV-VIII, łączone są klasy IV-V oraz VI-VII, a w przypadku klasy VIII tylko zajęcia wychowania fizycznego są prowadzone w klasach łączonych 

• dyrektor szkoły składa do organu wykonawczego j.s.t. - w terminie do dnia 25 czerwca 2021 r. informację, w której może zaplanować organizację zajęć wspomagających w wymiarze nie przekraczającym 50 godzin (5 oddziałów x 10 godzin). 

Przykład 3
W technikum (według stanu na 31 marca br.) jest 19 oddziałów 

• dyrektor szkoły składa do organu wykonawczego j.s.t. - w terminie do dnia 25 czerwca 2021 r. informację, w której może zaplanować organizację zajęć wspomagających w wymiarze nie przekraczającym 190 godzin (19 oddziałów x 10 godzin). 

Czy liczba uczniów w oddziałach, dla których mogą być organizowane zajęcia wspomagające ma wpływ na przysługującą szkole liczbę godzin zajęć wspomagających? 

Nie, liczba uczniów w oddziałach klasowych (obecnie czy w nowym roku szkolnym) nie ma wpływu na przysługującą szkole liczbę godzin zajęć wspomagających. 

Czy liczba uczniów w oddziałach, dla których mogą być organizowane zajęcia wspomagające ma wpływ na organizację zajęć wspomagających?  

Zajęcia wspomagające z danego przedmiotu są organizowane w grupie oddziałowej, jeżeli na te zajęcia zgłosi się co najmniej 10 uczniów danego oddziału.
Jeżeli na zajęcia wspomagające z danego przedmiotu zgłosi się mniej niż 10 uczniów danego oddziału, zajęcia te są organizowane:

• w przypadku klasy IV szkoły podstawowej lub klasy szkoły artystycznej odpowiadającej klasie IV szkoły podstawowej – w grupie międzyoddziałowej liczącej co najmniej 10 uczniów;
• w przypadku klas V-VIII szkoły podstawowej lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom V-VIII szkoły podstawowej w:

a)   grupie międzyoddziałowej lub
b)   grupie międzyklasowej obejmującej uczniów klas V i VI lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom V i VI szkoły podstawowej, lub
c)   grupie międzyklasowej obejmującej uczniów klas VII i VIII lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom VII i VIII szkoły podstawowej
- liczącej co najmniej 10 uczniów. 

• w przypadku szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego - w grupie międzyoddziałowej lub grupie międzyklasowej, liczącej co najmniej 10 uczniów.

W przypadku:

• szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas IV-VIII jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom IV-VIII szkoły podstawowej jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły ponadpodstawowej, w której liczba uczniów jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie klas IV-VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego, w której liczba uczniów klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom IV-VIII szkoły podstawowej i wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie klas VII i VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego, w której liczba uczniów klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom VII i VIII szkoły podstawowej i wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego, w której liczba uczniów klas odpowiadających wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego jest mniejsza niż 60 uczniów,
• oddziału w szkole specjalnej i oddziału specjalnego w szkole ogólnodostępnej, z wyjątkiem oddziału dla uczniów z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, oraz dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

- liczba uczniów w grupie oddziałowej, grupie międzyoddziałowej lub grupie międzyklasowej, wynosi co najmniej 5 uczniów.

W przypadku szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas IV-VIII jest mniejsza niż 60 uczniów i w której nauczanie jest organizowane w klasach łączonych, zajęcia wspomagające z danego przedmiotu mogą być organizowane w grupie liczącej mniej niż 5 uczniów. 

Czy zmiany w liczbie oddziałów, dla których mogą być organizowane zajęcia wspomagające między rokiem szkolnym 2020/2021 a rokiem szkolnym 2021/2022, mają wpływ na przysługującą szkole liczbę godzin zajęć wspomagających ?  

Nie, maksymalną liczbę godzin zajęć wspomagających ustala się według stanu oddziałów szkolnych w szkole, wynikającej z danych systemu informacji oświatowej, według stanu na dzień 31 marca 2021 r.

Zarówno zwiększenie jak i zmniejszenie liczby uprawnionych oddziałów w roku szkolnym 2021/2022 pozostaje bez wpływu na maksymalną liczbę godzin zajęć wspomagających, którą szkoła może planować. 

Czy zmiany w liczbie uczniów, dla których mogą być organizowane zajęcia wspomagające między rokiem szkolnym 2020/2021 a rokiem szkolnym 2021/2022, mają wpływu na organizację zajęć wspomagających?  

Tak, ilustrują to poniższe przykłady:

Przykład 1
Według stanu na 31 marca br. liczba uczniów klas IV-VIII wynosi 57, ale we wrześniu tego roku będzie wynosić 60 uczniów (lub więcej)

• wymagana minimalna liczebność grupy oddziałowej/ międzyoddziałowej / międzyklasowej – będzie wynosić 10 uczniów

Przykład 2
W roku szkolnym 2020/2021 – w klasach 4-8 uczy się 60 uczniów, natomiast w przyszłym roku szkolnym (2021/2022) w tych klasach będzie 53 uczniów. 

• wymagana minimalna liczebność grupy oddziałowej/ międzyoddziałowej / międzyklasowej – będzie wynosić 5 uczniów.

Źródło: MEiN