Problemy z sukcesją podatkową przekształconego szpitala

1 lipca 2011 r. weszła w życie ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (dalej: u.d.l.), która reguluje m.in. przekształcenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (SP ZOZ) w spółki kapitałowe. Regulacja nie wprowadza obligatoryjności przekształceń, a jedynie wskazuje możliwe rozwiązania w wypadku, gdy sprawozdanie finansowe zakładu opieki zdrowotnej wykaże zadłużenie placówki. Oznacza to, że SP ZOZ nie ma obowiązku zmiany formy organizacyjnoprawnej, w związku z czym na gruncie u.d.l. pojawił się problem podmiotowości prawnej SP ZOZ.

Osobowość prawna SP ZOZ

Przed 1 lipca 2011 r. SP ZOZ podlegał obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 35b ust. 3 ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej; dalej: ustawa o ZOZ). Z chwilą wpisu uzyskiwał on osobowość prawną. Od 1 lipca 2011 r. podmiotowość prawna SP ZOZ wydaje się nie być wprost uregulowana. Ustawa o działalności leczniczej nie zawiera bowiem żadnego odniesienia do kwestii osobowości prawnej SP ZOZ. Może to być źródłem wielu problemów natury prawnej.

Według art. 33 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: k.c.) „osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną”. Oznacza to, że osobowość prawna danego podmiotu powinna być wprost uregulowana w konkretnej ustawie. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie.

Podmiot, którego status nie został wprost zdefiniowany przez przepis szczególny, nie może być uznany za osobę prawną. W wypadku SP ZOZ ma się jednak do czynienia z sytuacją nieco odmienną, w której zakład opieki zdrowotnej na gruncie wcześniej obowiązujących przepisów (ustawy o ZOZ) miał status osoby prawnej. Jak wynika z wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia po 1 lipca 2011 r. SP ZOZ utrzymały status osoby prawnej. Zdaniem resortu SP ZOZ zyskały osobowość prawną z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Nie zostało to zniesione w u.d.l., a więc nie można przyjąć, że SP ZOZ w jakikolwiek sposób mogły ją utracić. Podstawą takiej argumentacji jest fakt, że zarejestrowane w KRS zakłady opieki zdrowotnej nie uległy likwidacji i nadal funkcjonują.

Jednak, naszym zdaniem, taka interpretacja nie jest do końca przekonująca, gdyż skoro obecnie obowiązujący stan prawny nie reguluje osobowości prawnej SP ZOZ, a osobowości prawnej nie można domniemywać, to można by jedynie uznać, że SP ZOZ są ułomnymi osobami prawnymi, co do których zastosowanie znajdują odpowiednio przepisy o osobach prawnych.