Odkrycie zabytku wstrzymuje budowę

Wszystkie przedmioty będące zabytkami archeologicznymi, odkryte lub znalezione przypadkowo stanowią własność Skarbu Państwa. Każdy, kto przypadkowo znalazł przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem archeologicznym, ma obowiązek, przy użyciu dostępnych środków, zabezpieczyć ten przedmiot i oznakować miejsce jego znalezienia oraz niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu tego przedmiotu właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jeśli nie jest to możliwe, wówczas należy zgłosić ten fakt do właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

- Właściciel nieruchomości, który znajdzie przedmiot, który może być zabytkiem archeologicznym, powinien więc powiadomić o tym odpowiedniego wojewódzkiego konserwatora zabytków lub władze gminy, które w ciągu trzech dni mają obowiązek przekazać tę informację konserwatorowi - tłumaczy Magda Stec z zespołu promocji dziedzictwa Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Najczęściej do znalezienia tego typu przedmiotów dochodzi w trakcie robót budowlanych prowadzonych na danej nieruchomości.

Działanie konserwatora

Od momentu przyjęcia zgłoszenia konserwator ma pięć dni na dokonanie oględzin oraz zadecydowanie o dalszym postępowaniu. Na podstawie oględzin podejmuje decyzję o:

• kontynuacji robót budowlanych (w przypadku gdy znaleziony przedmiot nie jest zabytkiem lub gdy przedmiot jest zabytkiem, ale prace nie spowodują zniszczenia bądź naruszenia zabytku),

• przerwaniu prac na czas dokładnego zbadania terenu.

W drugim przypadku roboty nie mogą być wstrzymane na okres dłuższy niż miesiąc od dnia doręczenia decyzji konserwatora o dalszym wstrzymaniu prac. Jeżeli jednak w trakcie badań archeologicznych zostanie odkryty zabytek posiadający wyjątkową wartość, wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję o przedłużeniu okresu wstrzymania robót.

- Musimy bowiem pamiętać, że zabytki archeologiczne, w przeciwieństwie do np. dóbr natury, nie są odnawialne i ich zniszczenie jest nieodwracalne - tłumaczy Seweryn Rzepecki z firmy TRB Pracownia Badań Archeologicznych.

W takiej sytuacji okres wstrzymania robót nie może być jednak dłuższy niż sześć miesięcy od dnia doręczenia decyzji o wstrzymaniu robót. Po zakończeniu badań archeologicznych wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję pozwalającą na kontynuację przerwanych robót.