REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Izby mają prawo wstępu do urzędu, żądania informacji i dokumentacji

Wojciech Wytrążek
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Regionalne izby obrachunkowe sprawują nad samorządem nadzór pod kątem legalności, prowadzą też działalność doradczą i informacyjną. W niektórych przypadkach brak zasięgnięcia opinii izby może oznaczać rażące naruszenie prawa przez samorząd.

Regionalne izby obrachunkowe (RIO), jako stosunkowo młode organy w ustroju polskiej administracji, posiadają specyficzną pozycję i zadania. Oprócz sprawowania kontroli i nadzoru prowadzą działalność informacyjną i doradczą (opiniodawczą), pomagając w ten sposób samorządom. Można zatem stwierdzić, że są one sprzymierzeńcami samorządu, a wypełniając swoje zadania, podnoszą sprawność jego działania.

REKLAMA

Izby, będące państwowymi jednostkami budżetowymi, w systemie administracji są usytuowane między administracją rządową a samorządem terytorialnym. Ich zadaniem jest badanie aktów i rozstrzygnięć podejmowanych w kwestiach finansowych przez organy samorządu w celu ochrony interesów wspólnot lokalnych przed działaniami niezgodnymi z prawem.

Zakres przedmiotowy i podmiotowy nadzoru

Kryterium nadzoru nad samorządem jest legalność, a ingerencja nadzorcza jest możliwa tylko w przypadku naruszenia prawa i z poszanowaniem zasady samodzielności samorządu. Regionalne izby obrachunkowe nadzorują uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego, związki i stowarzyszenia komunalne oraz samorządowe osoby prawne. Nadzór dotyczy:

• budżetu oraz procedury jego zmian,

• zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostki samorządu terytorialnego oraz udzielania pożyczek,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu samorządu,

• podatków i opłat lokalnych - jest to jedna z kategorii, w której najczęściej popełniane są błędy przez samorządy (Tabela. Uchwały i zarządzenia samorządów i ich związków zbadane przez RIO w 2007 r. - dane niepełne),

• absolutorium udzielanego organowi wykonawczemu przez radę z tytułu wykonania budżetu.

Zakres nadzoru obecnie obejmuje całość finansów komunalnych, a nie, jak w pierwszych latach działalności Izb, tylko sprawy budżetowe.

Formy działania i środki nadzoru

REKLAMA

Izby dysponują podobnymi instrumentami nadzorczymi jak wojewoda. Ponieważ nadzór jest instytucją idącą dalej niż kontrola, wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego poprzedzają działania kontrolne podejmowane przez inspektorów RIO. Mają oni prawo wstępu na teren jednostki kontrolowanej, żądania informacji i wglądu w dokumentację. Jeśli w wyniku kontroli stwierdza się, że organ jednostki samorządu terytorialnego dopuścił się naruszenia prawa, w dokumentacji pokontrolnej wskazuje się nieprawidłowości i wzywa do usunięcia naruszenia prawa w ustalonym przez RIO terminie. Rozstrzygnięcie to zawiesza bieg 30-dniowego terminu, jaki RIO ma na stwierdzenie nieważności uchwały.

Po upływie terminu na usunięcie naruszenia, izba wydaje orzeczenie o nieważności uchwały lub zarządzenia. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa izba ogranicza się do wskazania, że uchwałę bądź zarządzenie wydano z naruszeniem prawa. Izba jest związana 30-dniowym terminem do podjęcia rozstrzygnięcia. Po jego upływie nie ma możliwości zaskarżenia wadliwej uchwały do sądu administracyjnego (tak jak może zrobić to wojewoda). Od uchwał składów orzekających służy samorządom odwołanie do kolegium izby w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały.

Działalność opiniodawcza i doradcza

Działalność opiniodawcza dotyczy sytuacji, gdy prawo wymaga zaopiniowania rozstrzygnięcia podejmowanego przez organ samorządu dla jego ważności. Typowym przykładem jest uchwała organu stanowiącego samorządu w sprawie absolutorium z wykonania budżetu, której podjęcie obowiązkowo poprzedza uzyskanie opinii RIO (oraz opinii komisji rewizyjnej). Brak opinii RIO w sprawie absolutorium może stanowić nawet rażące naruszenie prawa.

Działania opiniodawcze mają charakter prewencyjny, ponieważ wadliwe akty mogą zostać wychwycone przed ich wejściem w życie.

W zakresie objętym nadzorem izby prowadzą działalność informacyjną (np. wydawanie publikacji i biuletynów), doradczą i szkoleniową. Jej celem jest podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w samorządach, co pozytywnie wpływa na sprawność administracji i lepsze zaspokajanie potrzeb mieszkańców.

Budżety pod szczególną kontrolą

REKLAMA

Aktami szczególnie kontrolowanymi przez RIO są budżety samorządowe. Procedura budżetowa rozpoczyna się przed rozpoczęciem roku budżetowego. Projekt wraz z informacją o stanie mienia komunalnego organ wykonawczy przedstawia izbie obrachunkowej do 15 listopada. Swoją opinię RIO przesyła organowi stanowiącemu (radzie) samorządu.

Szczególne uprawnienia posiada RIO w przypadku nieuchwalenia przez samorząd budżetu do 31 marca roku budżetowego. Po jego upływie organ stanowiący samorządu traci kompetencje do podjęcia uchwały budżetowej (wyrok NSA z 4 listopada 1993 r., sygn. akt SA/Gd 1373/93, ONSA 1994/4/154), a budżet w zakresie zadań własnych samorządu i ustawowych zadań zleconych ustala RIO. Korzysta w tym celu z projektu budżetu przygotowanego przez organ wykonawczy jednostki samorządu. Izba obrachunkowa ustala budżet dla jednostki do 30 kwietnia roku budżetowego.

Podobne działania RIO podejmuje w przypadku stwierdzenia nieważności uchwały budżetowej - kolegium izby ustala wtedy całość lub część budżetu. Niepodjęcie uchwały i upływ terminu to dwie przesłanki, które muszą wystąpić łącznie, aby izba ustaliła budżet - zabezpiecza to przed sytuacją, w której powstałyby dwa budżety - samorządowy i przygotowany przez RIO. Ponadto w trakcie postępowania wyjaśniającego, gdy rozpatrywana jest sprawa budżetu, powinien być obecny przedstawiciel podmiotu, którego sprawa jest badana.

ORGANIZACJA RIO

Organem izby jest kolegium, składające się z prezesa i członków kolegium (od 9 do 27 osób). Strukturę tworzy również:

• komisja orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

• składy orzekające, złożone z 3 członków kolegium - wydają one opinie w sprawach objętych zakresem działania izby, a niezastrzeżonych do wyłącznej kompetencji kolegium (np. opinie dotyczące projektów budżetów, finansowania deficytu, możliwości spłat pożyczek i kredytów).

W 16 izbach (po jednej w każdym województwie plus od 1 do 4 zespołów zamiejscowych) działają po 2 wydziały: kontroli gospodarki finansowej oraz informacji, analiz i szkoleń.

Z orzecznictwa

Brak opinii regionalnej izby obrachunkowej w sprawie absolutorium dla zarządu gminy stanowi istotne naruszenie prawa wówczas, jeżeli zostałoby wykazane, że gdyby rada gminy w chwili podejmowania uchwały posiadała opinię regionalnej izby obrachunkowej w sprawie absolutorium, to najprawdopodobniej podjęłaby uchwałę innej treści.

Wyrok NSA z 10 października 1996 r., sygn. akt I SA/Kr 887-96

 

 

dr Wojciech Wytrążek

Podstawy prawne:

• Ustawa z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (j.t Dz.U. z 2001 r. nr 55, poz. 577; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. nr 249, poz. 2104)

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 216, poz. 1370)

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Samorzad.infor.pl
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Premier: Kształcimy lekarzy. Jest ich 191 000. Wzrost o 24 000. Staramy się skrócić kolejki pacjentów do lekarzy

    Naszą strategią jest zwiększanie liczby lekarzy w polskiej służbie zdrowia po to, by skrócić kolejki - powiedział we wtorek w Pile (Wielkopolskie) premier Mateusz Morawiecki. Poinformował, że w pilskej filii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza utworzony zostanie kierunek lekarski.

    Od 1 lutego 2024 r wojsko wezwie 230 000 osób. W tym kobiety 19-27 lat. [Wykaz wzywanych osób]

    Czas trwania kwalifikacji wojskowej w 2024 r. to: 1 lutego 2024 r. – 30 kwietnia 2024 r.

    W 2024 r wojsko wezwie kobiety 19-27 lat na komisje. Jakich kwalifikacji szuka wojsko [Wykaz]

    Czas trwania kwalifikacji wojskowej w 2024 r. to – 1 lutego 2024 r. – 30 kwietnia 2024 r. Liczba wezwanych do stawienia się 230 000 osób. Wojsko wezwie także kobiety, o ile mają odpowiednie kwalifikacje. Chodzi głównie o zawody medyczne.

    A. Holland: PO naciskała, bym nie puszczała "Zielonej granicy" przed wyborami. Trzaskowski odpowiada ...

    Agnieszka Holland podczas spotkania z widzami w niedzielę 24 września 2023 r. miała powiedzieć - wg. relacji "Gazety Żoliborza", że Platforma Obywatelska wywierała na nią naciski, aby nie puszczała filmu "Zielona granica" przed wyborami. "Nigdy nie rozmawiałem z Agnieszką Holland na ten temat - zastrzegł, w poniedziałek w Polsat News wiceprzewodniczący PO Rafał Trzaskowski.

    REKLAMA

    „Laptop dla czwartoklasisty”. Uczeń oddaje stary darmowy laptop i otrzymuje nowy. Też darmowy [Wyjaśnienia Ministra Cyfryzacji]

    Czwartoklasista oddaje komputer, by otrzymać drugi z programu „Laptop dla czwartoklasisty”. 

    180 zł za dzień służby żołnierza przy granicy. 112,5 zł za dzień służby spoza sfery przygranicznej [zmiany od 24 sierpnia 2023 r.]

    Dietę 250% otrzymają żołnierze Wojsk Obrony Przeciwlotniczej i Wojsk Radiotechnicznych zabezpieczający lub pełniący dyżurną zmianę bojową (DZB) na rzecz wschodniej granicy. Muszą zostać skierowani w podróż służbową w celu ochrony granicy państwowej. Wypłata diety nie wymaga służby bezpośrednio w strefie przygranicznej (o co trudno w przypadku formacji przeciwlotniczych, przeciwrakietowych i radiolokacyjnych).

    2024 r.: 2 wzory dla umów o pracę: rozwiązanie umowy za porozumieniem, wypowiedzenie umowy na czas określony [Aktualne okresy wypowiedzenia]

    Wzór rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Wzór wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony. [Aktualne okresy wypowiedzenia]

    Premier Saksonii o migracji: sytuacja jest dramatyczna, kontrole na granicy z Polską i Czechami są konieczne

    W debacie na temat polityki migracyjnej premier Saksonii Michael Kretschmer (CDU) opowiedział się za szybkimi i zdecydowanymi środkami. Podkreślił, że „sytuacja jest dramatyczna", a stacjonarne kontrole na granicach z Polską i Czechami są koniecznie, by opanować sytuację – informuje portal Tagesschau.

    REKLAMA

    Bon 2500 zł na laptop od rządu. Czy nauczyciel ma obowiązek przynosić laptop do szkoły?

    Nauczyciele zgłaszają wątpliwości, czy korzystając z bonu 2500 zł na zakup laptopa, będą musieli ten komputer przynosić do szkoły i raportować dyrekcji szkoły, czy wykorzystują go na lekcjach.

    Dwa nowe przywileje zwolnionych pracowników kłopotem dla pracodawców [Nowelizacja przepisów]

    Przywileje ma tylko pracownik, który zaskarżył zwolnienie z pracy do sądu pracy. Polegają na przywróceniu do pracy bez czekania na prawomocny wyrok sądu. Inaczej mówiąc na czas procesu z pracodawcą pracownik dalej pracuje. Jak to zrobić?

    REKLAMA