Czy samorządy podejmują zbyt wiele uchwał

Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej (dalej: RIO) w Lublinie pismem z 30 lipca 2009 r. (sygn. RIO – I – 421/90/09), skierowanym do wójtów, burmistrzów, prezydentów, starostów oraz Marszałka Województwa Lubelskiego, uznał za naganne tworzenie przez gminy dużej liczby uchwał. W swoim piśmie Marek Poniatowski podkreśla, że wydanie każdej uchwały musi znaleźć wyraźne umocowanie w przepisach prawa materialnego zawartych w odpowiednich ustawach i rozporządzeniach.

Przyjęcie pomocy od innej jednostki

Z działalności nadzorczej RIO wynika, że częstym powodem wydawania zbędnych uchwał jest przyjęcie pomocy finansowej od innej jednostki samorządu terytorialnego.

Wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, zwłaszcza na pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odrębną uchwałą (art. 167 ust. 2 pkt 5 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych; dalej: ustawa o finansach publicznych).

Zdaniem Prezesa RIO z art. 167 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych wynika obowiązek podjęcia odrębnej uchwały w sprawie udzielenia pomocy rzeczowej lub finansowej innej jednostce samorządu terytorialnego. Ustawa o finansach publicznych nie nakłada natomiast obowiązku polegającego na konieczności podjęcia odrębnej uchwały w sprawie przyjęcia takiej pomocy.

Pomoc dla Policji

Kolejnym przykładem tworzenia przez samorządy niepotrzebnych uchwał jest udzielanie pomocy Policji. Dotyczy to najczęściej wsparcia pieniężnego komendy wojewódzkiej policji z przeznaczeniem na dofinansowanie zakupu wyposażenia dla komendy powiatowej policji. Zdaniem szefa lubelskiej RIO z przepisów prawa nie wynika obowiązek podjęcia w takiej sprawie uchwały. Natomiast konieczne jest wydanie uchwały w sytuacji udzielenia pomocy rzeczowej lub finansowej, np. w formie dotacji celowej, ale wsparcie Policji nie jest ani pomocą rzeczową, ani finansową.

Czytaj także: Prawidłowe uchwały Rady Gminy >>

Jednostki samorządu terytorialnego, państwowe jednostki organizacyjne, stowarzyszenia, fundacje, banki oraz instytucje ubezpieczeniowe mogą uczestniczyć w pokrywaniu wydatków inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych oraz kosztów utrzymania i funkcjonowania jednostek organizacyjnych Policji, a także zakupu niezbędnych na ich potrzeby towarów i usług (art. 13 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji; dalej: ustawa o Policji).

Ponadto na wniosek rady powiatu lub rady gminy liczba etatów Policji w rewirach dzielnicowych i posterunkach Policji może ulec zwiększeniu ponad ustaloną liczbę, jeżeli organy te zapewnią pokrywanie kosztów utrzymania etatów przez co najmniej 5 lat, na warunkach określonych w porozumieniu zawartym między organem powiatu lub gminy a właściwym komendantem wojewódzkim Policji i zatwierdzonym przez Komendanta Głównego Policji (art. 13 ust. 4 i 4a ustawy o Policji).

Rada powiatu lub rada gminy może więc przekazać Policji środki finansowe, stanowiące dochody własne powiatu lub gminy, z przeznaczeniem na:

1) rekompensatę pieniężną za czas służby przekraczający ustawową normę,

2) nagrodę za osiągnięcia w służbie dla policjantów właściwych miejscowo komend powiatowych (miejskich) i komisariatów, którzy realizują zadania z zakresu służby prewencyjnej.

Pomoc udzielana Policji, z racji tego, że nie jest pomocą finansową lub rzeczową, oznacza, że samorządy nie mają obowiązku podejmowania odrębnych uchwał w tej sprawie.

Prezes RIO wskazał, że jedyną formą współuczestniczenia samorządów w pokrywaniu wydatków na inwestycje, remonty i modernizacje, a także współfinansowania kosztów funkcjonowania jednostek organizacyjnych Policji, w tym zakupu niezbędnych na ich potrzeby towarów i usług, jest dokonywanie wpłat na Fundusz Policji.

Czytaj także: Zarządzanie w urzędzie >>

Ochrona zabytków

Kolejną dziedziną, w której lubelska RIO wskazała na nieprawidłowości, jest tworzenie uchwał dotyczących dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków.

Dotacja na prace związane z ochroną zabytków może być udzielona przez organ stanowiący gminy lub powiatu na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale.

Jednak zdaniem RIO zauważalna jest niewłaściwa praktyka organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, zgodnie z którą podejmowane są uchwały, w których jednocześnie ustalane są zasady udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane oraz udzielana jest dotacja konkretnemu podmiotowi. Takie łączenie uchwał jest niedopuszczalne.

Dorota Wołoszyn

Podstawy prawne:

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 79, poz. 666)

• Ustawa z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. nr 162, poz. 1568; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 804)

• Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 43, poz. 277; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 115, poz. 959)