Jak obliczyć wynagrodzenie nauczyciela w 2023 r. [wynagrodzenie średnie, minimalne, dodatki]

Minimalne i średnie wynagrodzenie nauczycieli

Zacznijmy od tego, że wysokość minimalnego wynagrodzenia nauczycieli określa rozporządzenie. Aktualne stawki wynoszą dla:

• nauczyciela początkującego 3424 zł brutto
• nauczyciela mianowanego 3597 zł brutto
• nauczyciela dyplomowanego 4224 zł brutto

Od 1 stycznia 2023 roku wynagrodzenia nauczycieli miały wzrosnąć. Wskazuje na to podwyższenie kwoty bazowej dla wszystkich osób zatrudnionych w budżetówce o 7,8 proc.

Rozporządzenie, które podnosiłoby minimalne stawki wynagrodzeń nauczycieli nie zostało jeszcze przygotowane. Jak wyjaśniało nam ministerstwo, na jego podpisanie są trzy miesiące od uchwalenia ustawy budżetowej. Jednocześnie, MEiN nie odpowiada na pytania, o to, ile wyniosą minimalne stawki dla nauczycieli.

Podwyżki dla nauczycieli 2023: Nie wiadomo ile wyniosą i kiedy trafią na konta

Kwota bazowa to wskaźnik ustalany co roku w ustawie budżetowej, od którego zależą m.in. wynagrodzenia.

Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:

• początkującego 100 proc. kwoty bazowej ustalanej corocznie w ustawie budżetowej,
• kontraktowego 111 proc. kwoty bazowej ustalanej corocznie w ustawie budżetowej,
• mianowanego 144 proc. kwoty bazowej ustalanej corocznie w ustawie budżetowej,

Kwota bazowa na 2023 rok wynosi 3 981,55 zł (wzrost o 443,75 zł).

Oznacza to, że średnie wynagrodzenie nauczycieli powinno wynosić dla:

• początkującego 3 981,55 zł brutto
• kontraktowego 4 379,71 zł brutto
• mianowanego 5 733,43 zł brutto

Średnie wynagrodzenie nauczycieli jest jednak wyłącznie konstrukcją prawną, a nie średnią arytmetyczną wyciągniętą na podstawie wynagrodzeń wszystkich nauczycieli.

Jak podkreśla ZNP: „Tzw. średnie wynagrodzenie jest skomplikowaną, teoretyczną konstrukcją prawną, zdefiniowaną ustawowo, a nie realną pensją otrzymywaną co miesiąc przez nauczyciela”.

Samo ministerstwo przyznało, że nie są to kwoty, które wpływają na nauczycielskie konta.

Średnia pensja nauczyciela. MEiN przyznaje, że nie każdy nauczyciel ją otrzymuje

Dodatki dla nauczycieli

Ale wynagrodzenie zasadnicze, to nie jedyny składnik nauczycielskiej pensji. Poza nim mogą liczyć na szereg dodatków:

• Motywacyjny - jego wysokość ustala organ prowadzący
• Za wysługę lat - wynosi 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Jest wypłacany w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy. Nie może przekroczyć 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
• Za wychowawstwo - wynosi co najmniej 300 zł
• Trzynastka
• Za uciążliwe warunki pracy - wynosi co najmniej 300 zł
• Wiejski - jest wypłacany nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 000 mieszkańców. Wynosi on 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr.

Karta nauczyciela przewiduje także wypłacanie nagród jubileuszowych

Wynoszą:

• Za 20 lat pracy - 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 25 lat pracy - 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 30 lat pracy - 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 35 lat pracy - 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 40 lat pracy - 250 proc. wynagrodzenia miesięcznego

Trzynastka i „czternastka”

Kontrowersje wzbudza także wypłata nauczycielskich trzynastek i „czternastek”. Trzynasta pensja jest wypłacana nauczycielom na zasadach ogólnych dla całej budżetówki. Problem zaczyna się z „czternastkami”.

Nauczycielska „czternastka” to nie jest cała dodatkowa pensja. Poprawna nazwa tego dodatku to dodatek uzupełniający. Pobieżne zrozumienie przepisów również powoduje błędy. Dodatek uzupełniający jest bowiem wypłacany w przypadku nieosiągnięcia średniego wynagrodzenia dla poszczególnych stopni awansu zawodowego.

Nie oznacza to jednak, że np. konkretny nauczyciel kontraktowy, który nie osiągnął 4 379,71 zł brutto miesięcznie otrzyma wyrównanie do tej kwoty.

Wyliczając dodatek uzupełniający, organ prowadzący wylicza różnicę pomiędzy między wydatkami już poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli ustalonych w danym roku.

Kwota tej różnicy jest dzielona między nauczycieli zatrudnionych i pobierających wynagrodzenie w roku, dla którego ustalono kwotę różnicy i wypłacana jako tzw. czternasta pensja (dodatek uzupełniający).

Oznacza to, że jeśli w całej JST jest zatrudnionych 200 nauczycieli nauczycieli mianowanych to na ich wynagrodzenia powinien wydać 12 764 592 zł rocznie. Minimalne wynagrodzenie w tej grupie zawodowej oznacza wydatek rzędu 8 632 800 zł rocznie. Jeśli pozostałe nieco ponad 4 miliony złotych zostaną zagospodarowane w tej grupie awansu, wypłaty dodatku nie będzie. A na te 4 miliony złotych składają się np. nadgodziny, których w szkołach z brakami kadrowymi jest więcej. Co więcej. Jeśli JST nie wyda tych 4 milionów, to zostaną one rozdzielone po równo pomiędzy wszystkich nauczycieli mianowanych. Tyle samo dostanie więc nauczyciel, który ma 4 nadgodziny i taki, który nie ma ich wcale.

Wynagrodzenia nauczycieli a minimalna krajowa

W dyskusjach o wynagrodzeniach nauczycieli, związki zawodowe często posługują się postulatem odnoszenia ich do średniego i minimalnego wynagrodzenia za pracę w całej gospodarce. Okazuje się, że porównując je w ten sposób - od 20 lat sukcesywnie maleją i kolejne podwyżki nie są w stanie nadążyć zarówno za średnim, jak i minimalnym wynagrodzeniem.

Od 20 lat wynagrodzenia nauczycieli zbliżają się do najniższej krajowej. W przyszłym roku dysproporcja będzie ogromna

rok	minimalne wynagrodzenie (zł brutto)	minimalne wynagrodzenie nauczyciela stażysty (zł brutto)	wynagrodzenie minimalne nauczyciela dyplomowanego (zł brutto)	% minimalnego wynagrodzenia stażysty w odniesieniu do pensji minimalnej	% minimalnego wynagrodzenia dyplomowanego w odniesieniu do pensji minimalnej
2000	700	1100	1999	157	285
2008	1126	1597	3593	142	319
2012	1500	2265	3109	151	207
2017	2000	2294	3200	115	160
2018	2100	2417	3317	115	158
2019	2250	2782	3817	124	170
2020	2600	2949	4046	113	156
2021	2800	2949	4046	105	146
2022	3010	3424	4224	114	140
2023	3490	3424	4224	98	121
2023	3600	3424	4224	95	117
2023	3490	3691*	4553*	106	130
2023	3600	3691*	4553*	103	126

* jeśli wynagrodzenie minimalne nauczycieli zostanie podniesione o 7,8 proc.