Czy jest dopuszczalna egzekucja obowiązku szkolnego w wakacje

ODPOWIEDŹ

Nałożenie grzywny na rodziców jest przewidzianym przez prawo sposobem na doprowadzenie do powrotu ucznia do szkoły. Nie jest zasadne aby wójt jako organ egzekucyjny wszczynał procedurę egzekucji obowiązku szkolnego na wniosek dyrektora szkoły, który wpłynął 14 czerwca, w sytuacji, w której 24 czerwca zakończyły się zajęcia dydaktyczne w roku szkolnym 2021/2022. Nałożenie grzywny ma na celu przymuszenie do uczęszczania ucznia na zajęcia szkolne (realizację obowiązku szkolnego) a w tej sytuacji uczeń nie ma fizycznie możliwości uczęszczania do szkoły. Odrębną kwestią do wyjaśnienia pozostaje termin złożenia przez szkołę wniosku o egzekucję, ponieważ podstawą do uruchomienia przez dyrektora szkoły egzekucji jest niespełnienie obowiązku szkolnego- czyli nieusprawiedliwiona nieobecność ucznia w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% obowiązkowych zajęciach edukacyjnych w szkole podstawowej.

Należy też zaznaczyć, iż wierzycielem obowiązku szkolnego jest dyrektor szkoły podstawowej w obwodzie której dziecko zamieszkuje. Gmina jest wierzycielem dla obowiązku wypełniania przez młodzież obowiązku nauki (po ukończeniu szkoły podstawowej do 18 lat).

UZASADNIENIE

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

Niespełnienie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji administracyjnej na podstawie art. 42 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe. Przepis odsyła do trybu przewidzianego w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Na gruncie ustawy egzekucyjnej oba obowiązki należą do kategorii obowiązków o charakterze niepieniężnym - art. 2 § 1 pkt 10.

Art. 42 ust.2 ustawy Prawo oświatowe stanowi, iż przez niespełnienie obowiązku szkolnego należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% w szkole podstawowej,

Środkiem przymuszającym do wyegzekwowania obowiązku szkolnego jest grzywna w celu przymuszenia. Grzywny nie stosuje się wobec ucznia, jako osoby małoletniej. Zgodnie z art. 120 § 2 ustawy egzekucyjnej, nieuczęszczanie dziecka do szkoły skutkować będzie nałożeniem grzywny na jego przedstawicieli ustawowych. Tym samym egzekwowany będzie rodzicielski obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia. Grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie. Każdorazowo nałożona grzywna nie może przekroczyć kwoty 10.000 zł. Grzywny nakładane wielokrotnie nie mogą łącznie przekroczyć kwoty 50 000 zł (art. 121 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji). Stosownie do art. 124 § 1 ustawy egzekucyjnej nałożone grzywny w celu przymuszenia, nieuiszczone w terminie podlegają ściągnięciu w trybie egzekucji należności pieniężnych, określonych w ww. ustawie egzekucyjnej.

W razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym, nałożone, a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia podlegają umorzeniu. Postanowienie w sprawie umorzenia grzywny wydaje organ egzekucyjny na wniosek zobowiązanego.

Zgodnie z art. 1 pkt 13 ustawy egzekucyjnej przez wierzyciela rozumie się podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym.

Podstawowym obowiązkiem wierzyciela jest:

• wystosowanie upomnienia – art. 15 ustawy egzekucyjnej. Adresatem upomnienia jest zobowiązany (w tym przypadku rodzic bądź opiekun prawny). Wymagana jest forma pisemna, zaś treść upomnienia to wezwanie do wykonania obowiązku, z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Dla celów dowodowych konieczne jest takie doręczenie upomnienia, aby można było ustalić dzień (datę), w którym doręczenie nastąpiło - czyli, w razie korzystania z drogi pocztowej, za zwrotnym poświadczeniem odbioru.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 stycznia 2021 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia doręczanego zobowiązanemu przed wszczęciem egzekucji administracyjnej koszty upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji wynoszą 16 zł.

• wystawienie tytułu wykonawczego – art. 26 § 1 i art. 27 ustawy egzekucyjnej. Po upływie siedmiu dni, od dnia doręczenia upomnienia, wierzyciel może dokonać kolejnej czynności zmierzającej do zastosowania środka egzekucyjnego w postaci grzywny w celu przymuszenia. Jest nią wystawienie tytułu wykonawczego, o treści wyznaczonej art. 27 § 1 ustawy egzekucyjnej.
• wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji – art. 26 § 1 i art. 28 ustawy egzekucyjnej. Następnie wierzyciel występuje z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Zgodnie z wymogiem art. 28 ustawy egzekucyjnej, ponieważ egzekucja dotyczy w omawianym przypadku obowiązku o charakterze niepieniężnym, dyrektor - wierzyciel powinien wskazać we wniosku środek egzekucyjny. Jest nim grzywna w celu przymuszenia - art. 1a pkt 12 lit.b i art. 119 ustawy egzekucyjnej.

Wniosek oraz tytuł wykonawczy z załączonym dowodem doręczenia upomnienia składa się w organie egzekucyjnym, którym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, jak stanowi art. 20 § 1 pkt 2 ustawy egzekucyjnej – w przypadku opisanym w pytaniu- wójt gminy.

W toku postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez wójta lub osobę przez niego upoważnioną, dyrektor może występować z wnioskami i środkami procesowymi przysługującymi wierzycielowi. Może zastosować zażalenie na postanowienia oraz występować z wnioskami o zawieszenie lub umorzenie postępowania egzekucyjnego

Zasadniczą rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka i (lub) samych rodziców, drogą zastosowania grzywny w celu przymuszenia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie organizacji roku szkolnego zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w szkołach kończą się w piątek po dniu 20 czerwca.

Ponieważ w roku szkolnym 2021/2022 zajęcia zakończyły się 24 czerwca 2022 r., a wniosek dyrektora szkoły o egzekucję obowiązku szkolnego wpłynął 14 czerwca, za absurdalne należy uznać wszczynanie procedury przymuszenia realizacji obowiązku, którego rodzice/opiekunowie prawni ze względu na kalendarz roku szkolnego nie będą w stanie faktycznie wypełnić.

Podstawa prawna:

art. 42 ust. 1 i ust.2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (j.t Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.),

art.2 § 1 pkt 10, art. 26 § 1 i art. 28, art. 120 § 2, ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2022 r., poz. 479 ze zm.),

§ 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1603 ze zm.).

Tadeusz Konarski

Artykuł pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Zamów bezpłatny 14-dniowy dostęp do INFORLEX »