Spis z natury jako podstawowa metoda inwentaryzacji

Podstawowe zasady dotyczące przeprowadzania inwentaryzacji w jednostkach sektora finansów publicznych metodą spisu z natury określa ustawa o rachunkowości.

Metodą spisu z natury inwentaryzuje się:

1. Środki pieniężne (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych, które inwentaryzowane są metodą potwierdzenia salda).

2. Papiery wartościowe w postaci materialnej, czyli papiery, które mają formę dokumentu, są zapisane na papierze np. hipoteczne listy zastawne, weksle, czeki, obligacje itp.

3. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych np. surowce, materiały, towary, produkcja w toku itp.

4. Środki trwałe oraz nieruchomości zaliczane do inwestycji, oprócz tych, do których dostęp jest znacznie utrudniony. Według poprzednich regulacji nieruchomości zaliczane do inwestycji były inwentaryzowane „drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników”. Teraz należy nieruchomości inwentaryzować drogą spisu z natury – jest to rozwiązanie pozwalające w sposób realny zweryfikować stan i wartość tego aktywa.

5. Maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie.

Spis z natury należy przeprowadzić na ostatni dzień każdego roku obrotowego. W praktyce byłoby to jednak utrudnione ze względu na czasochłonność prac inwentaryzacyjnych. Ustawa w związku z tym, w określonych przypadkach przewiduje dłuższe terminy na wykonanie wszystkich czynności.

Spis z natury sposób przeprowadzenia

Spisu z natury dokonuje się na arkuszach spisowych, które powinny być ponumerowane i oznaczone tak by uniemożliwić ich zamianę. Arkusze wydaje się przed spisem przewodniczącemu komisji inwentaryzacyjnej i potwierdza protokołem wydania arkuszy. Arkusze są kolejno ponumerowane, oznaczone datą oraz nazwą jednostki, nazwą inwentaryzowanych składników (np. towary w magazynie) oraz ich lokalizacji (np. magazyn nr 1).

Na arkuszach podaje się również rodzaj i metodę inwentaryzacji, a ostatni arkusz zakończony jest sformułowaniem: „spis zakończono na pozycji...”.

Zobacz serwis: Audyt i kontrola

Wszystkie spisywane pozycje powinny być kolejno ponumerowane, należy określić spisywany składnik, jego symbol identyfikujący oraz jednostkę miary i ilość stwierdzoną podczas spisu.

Spis należy wykonać w tych samych jednostkach miary, w których ewidencjonuje się poszczególne składniki majątku w ewidencji księgowej (analitycznej), tak by można było łatwo zweryfikować efekty spisu z ewidencją.