REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nieprawidłowości przy ściąganiu podatków lokalnych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Kępka
Podatki lokalne/ Fot. Fotolia
Podatki lokalne/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Główne problemy systemu ściągania podatków lokalnych to nieprawidłowości przy ich wymiarze i egzekwowaniu, a zwłaszcza stosowanie ulg podatkowych. Poprawy wymaga również weryfikacja danych w ewidencji podatkowej.

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) opublikowała 27 kwietnia br. wyniki kontroli gmin m.in. w zakresie realizacji dochodów z podatków lokalnych. Najważniejsze nieprawidłowości, na które zwróciła uwagę NIK w tym zakresie, to niekorzystanie z możliwości przeprowadzania kontroli u podatników i opieszałość w prowadzeniu egzekucji podatków. Nadal też wiele problemów stwarza przyznawanie ulg podatkowych. W rezultacie spadają dochody gmin.

REKLAMA

Uchwały i ewidencja podatkowa

W przypadku podatków lokalnych NIK stwierdziła nieprawidłowości w większości skontrolowanych gmin. Dotyczyły one zarówno przygotowania i uchwalania uchwał dotyczących danin lokalnych, aktualizacji baz i ewidencji podatkowych, jak i wymiaru i skuteczności egzekucji podatków należnych gminom.

Rada gminy może wprowadzić w podatkach lokalnych jedynie zwolnienia przedmiotowe. Zwolnienia podmiotowe są zabronione.

REKLAMA

Najlepiej w kontroli NIK wypadł obszar uchwał podatkowych, zwłaszcza o stawkach podatku od nieruchomości i środków transportowych. Większe problemy stwarzały uchwały dotyczące ulg i zwolnień podatkowych. Ogółem regionalne izby obrachunkowe (RIO) unieważniły w całości lub części uchwały ponad 20% skontrolowanych gmin, głównie z powodu niedozwolonego stosowania podmiotowych zwolnień podatkowych, co jest niezgodne z przepisami.

Dużo problemów stwarza natomiast ewidencja podatkowa. Przede wszystkim powszechnym zjawiskiem jest brak weryfikacji danych zawartych w tych bazach. Jak stwierdziła NIK, 82% badanych jednostek nie porównywało kompleksowo danych z gminnej ewidencji podatkowej z danymi prowadzonej przez starostów ewidencji gruntów i budynków (EGiB). W praktyce gminy sięgają po informacje z EGiB prawie wyłącznie na potrzeby konkretnych spraw. Poza EGiB, podstawą aktualizacji danych w ewidencji podatkowej są też:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

● informacje od starostów o zmianach w EGiB (przekazywane w formie papierowej),

● decyzje powiatowych inspektoratów nadzoru budowlanego o wydaniu pozwolenia na użytkowanie i zawiadomieniu o zakończeniu budowy,

● przekazywane przez notariuszy akty notarialne,

● umowy dzierżawy lokali użytkowych,

● wpisy do centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej.

REKLAMA

Taki system weryfikacji danych w ewidencji podatkowej jest nie tylko czasochłonny, lecz także nie gwarantuje rzetelności. Według NIK, „wybiórcze sprawdzanie danych, bez wykorzystania możliwości automatycznego i kompleksowego ich porównania z EGiB, zwiększa ryzyko popełnienia błędu lub pominięcia niektórych zmian w ewidencji podatkowej, a w efekcie może negatywnie wpływać na skuteczność poboru podatku”.

Główną przyczyną problemów z kompleksową weryfikacją danych podatkowych są kwestie techniczne. Gminy mają odpowiednie systemy informatyczne, ale ich nie wykorzystują, ponieważ służące do porównania ewidencji podatkowej z EGiB oprogramowanie umieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Finansów nie jest wspierane od strony technicznej, a wykorzystywana przez nie baza danych jest już wycofana z użytkowania. Dlatego NIK wystąpiła do ministra finansów (MF) z pytaniem o funkcjonowanie systemu informatycznego w tym zakresie. Minister poinformował, że z powodu braku zainteresowania gminy tym oprogramowaniem, a jednocześnie udostępnienia jego kodów źródłowych, resort podjął decyzję o zaprzestaniu opieki nad tym systemem. Według MF, „najbardziej pożądanym rozwiązaniem dostępu do danych ewidencji gruntów i budynków oraz ich porównania z danymi ewidencji podatkowej nieruchomości byłoby stworzenie odpowiednich modułów w użytkowanych przez gminy programach do prowadzenia ewidencji podatkowej”. Jednak, według NIK, udostępnienie oprogramowania i kodów źródłowych nie jest żadną pomocą dla gmin, a rezultatem kłopotów z danymi jest uszczuplenie potencjału dochodowego gmin.

Jednak nie tylko aspekty techniczne są problemem. EGiB, co wielokrotnie i przy wielu okazjach podkreślają włodarze gmin, są często nieaktualne i niepełne. Natomiast NIK stwierdziła, że w wielu przypadkach gminy nie aktualizują nawet tych danych, które mają w swoich zasobach. Brakuje zwłaszcza skutecznych mechanizmów identyfikacji podatników rozpoczynających działalność gospodarczą. Dlatego, „jeśli organ podatkowy posiada wiedzę o okolicznościach skutkujących obowiązkiem składania informacji o nieruchomościach przez podatników, powinien w każdym przypadku niezwłocznie wezwać ich do złożenia takich informacji i monitorować, czy obowiązek ten został zrealizowany, tym bardziej że dane zawarte w złożonych informacjach o nieruchomościach w pewnych przypadkach mogą się różnić od danych zawartych np. w ewidencji gruntów i budynków”.

Wymiar i egzekucja podatków

Kwestia wymiaru podatków nie jest tak problematyczna, jak bazy danych. Zdarzają się problemy z określeniem właściwej podstawy opodatkowania i dokumentowaniem podejmowanych wobec podatnika czynności sprawdzających. Nadal też gminy popełniają podstawowe błędy w decyzjach o wymiarze podatków. Wątpliwości rodzą się także przy okazji doręczania tych decyzji. Jak wskazała NIK, „doręczenie decyzji jednemu ze współwłaścicieli ogranicza krąg podmiotów, wobec których organ podatkowy może dochodzić należności podatkowej”.

Natomiast dość częstym zjawiskiem jest brak kontroli podatników pod kątem weryfikacji podawanych danych. Z możliwości takiej nie korzystało aż ponad 50% skontrolowanych gmin.

NIK stwierdziła znaczące nieprawidłowości w obszarze windykacji należności z tytułu podatków lokalnych. Powszechnym uchybieniem w tym zakresie jest zwlekanie z wystawieniem upomnień wobec podatników zalegających z zapłatą. Często gminy ociągają się również z wystawieniem tytułów wykonawczych, co stanowi już naruszenie przepisów. W ekstremalnym przypadku trwało to aż trzy lata. Są również jednostki, które całkowicie odstąpiły od wystawienia tytułu wykonawczego. Według NIK, „to właśnie opieszałość w wystawianiu upomnień i tytułów wykonawczych miała istotny wpływ na obniżenie skuteczności egzekucji”.

Ważne

NIK przypomina, że terminowe i bieżące wystawianie upomnień ma istotne znaczenie dla prawidłowego przebiegu całego postępowania egzekucyjnego.

Co istotne, pomimo braku dochowania terminów w postępowaniu podatkowym, gminy nie mają problemu z przedawnieniami należności, zwłaszcza dotyczących podatków od nieruchomości od osób fizycznych. Wartości straconych dochodów z tego tytułu albo są niewielkie, albo nie ma ich wcale.

Ulgi i zwolnienia

Najwięcej uchybień i nieprawidłowości NIK wykryła w aspekcie udzielania ulg i zwolnień w podatkach lokalnych. Prawie połowa gmin naruszyła ustawowe procedury wydawania decyzji dotyczących ulg podatkowych, co mogło stanowić podstawę do stwierdzenia ich nieważności. Samorządy nie wymagały też od podatników odpowiedniego udokumentowania zaistnienia przesłanek uprawniających do ulg indywidualnych. Według przepisów, o ulgi takie można wystąpić w dwóch przypadkach – gdy wymaga tego ważny interes podatnika lub ważny interes publiczny. Część gmin popełniała też błędy formalne w tych decyzjach, np. podawano złe upoważnienia ustawowe dla ulg. Nieprawidłowo wystawiono też część upoważnień do wystawiania decyzji w sprawie indywidualnych ulg podatkowych w imieniu wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Problemem były też ulgi stanowiące pomoc de minimis, zwłaszcza przyznawanie ich podmiotom będącym w trudnej sytuacji finansowej, co jest niezgodne z przepisami unijnymi w tym zakresie.

Kontrola NIK ujawniła także, że połowa gmin nie korzysta z ustawowej możliwości wprowadzenia opłaty prolongacyjnej z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności podatków oraz zaległości podatkowych stanowiących dochód gminy.

WIOLETTA KĘPKA

Autorka jest dziennikarką specjalizującą się w tematyce samorządowej

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

Patrz na skład! Ogólnopolska kampania o świadomej suplementacji

Jak często poświęcamy chwilę, by sprawdzić skład na etykiecie? Kampania „Patrz na skład” zachęca do zastanowienia się nad naszymi codziennymi decyzjami i promuje świadome podejście do suplementacji.

REKLAMA

Segregacja odpadów to za mało. Ekspert: "Najlepsze śmieci to te, które nigdy nie powstały"

Dlaczego recykling nie wystarczy? Jakie błędy popełniamy w gospodarowaniu bioodpadami? I co musi się zmienić, by Polska była gotowa na gospodarkę obiegu zamkniętego? O tym wszystkim opowiada Michał Paca – ekspert ds. gospodarki odpadami i zrównoważonego rozwoju.

Program "70 AED na 70-lecie" – defibrylatory dla OSP z małych gmin. Jak złożyć wniosek?

Fundacja Totalizatora Sportowego uruchomiła nowy program wsparcia dla jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej z mniejszych miejscowości. W ramach inicjatywy "70 AED na 70-lecie" do wybranych OSP trafi sprzęt ratujący życie – automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED). Wnioski można składać do grudnia 2026 r.

Planujesz urlop we Włoszech? W jednym z miejsc przywrócono dress code

Planujesz wyjście do mediolańskiego teatru operowego La Scala? Pamiętaj o stosownym ubiorze. Dyrekcja przywróciła, po przerwie, zalecane zasady ubioru i zaapelowała do widzów, by dobierali stroje stosownie do powagi miejsca.

Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

REKLAMA

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

REKLAMA