Jaki jest zakres ochrony wizerunku osoby?

Zgodnie z art. 81 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych ustawodawca przewidział generalną zasadę, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Podkreślić należy, że przepis ten chroni osobę tylko przed takim działaniem, które zmierza do rozpowszechniania jego wizerunku. Nie każde utrwalenie wizerunku jest równoznaczne z jego rozpowszechnieniem. Rozpowszechnieniem jest bowiem tylko takie działanie, które zmierza do prezentacji wizerunku dla bliżej nieokreślonej liczby odbiorców.

Zobacz ochrona praw autorskich osobistych

Prawo przewiduje dwa wyjątki gdy rozpowszechnienie wizerunku nie wymaga zgody zainteresowanego. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

 -osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;

-osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Pod pojęciem „osoby powszechnie znanej” należy rozumieć takie osoby, które wprost lub w sposób dorozumiany godzą się na podawanie do publicznej wiadomości wiedzy o swoim życiu. Nie są to jednak tylko aktorzy, piosenkarze lub politycy, lecz także osoby prowadzące inną działalność, na przykład gospodarczą lub społeczną.

Nie każda jednak publikacja na temat takiej osoby zyska aprobatę. W orzecznictwie prezentowany jest bowiem pogląd, który nakazuje rozróżniać osoby pełniące funkcje publiczne, które z uwagi na charakter funkcji podlegają kontroli społecznej i jawność ich życia jest uzasadniona ważnym interesem społecznym oraz osoby powszechnie znane, w wypadku których interes społeczny nie wymaga tak silnej kontroli społecznej. Przyjmuje się zwłaszcza co do tej drugiej grupy, że rozpowszechnienie wizerunku bez zgody jest możliwe tylko wówczas gdy wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez tą osobę funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych i zawodowych.

Zbyt intensywne ingerowanie w sferę życia prywatnego nawet osoby znanej może stanowić naruszenie dozwolonego rozpowszechnienia wizerunku.

Zgoda na zamieszczenie wizerunku osoby w katalogach turystycznych

Autopromocja

Drugim wyjątkiem w zakresie braku konieczności uzyskiwania zgody na rozpowszechnienie wizerunku jest publikacja wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Przyjęcie w danych okolicznościach, że wizerunek osoby stanowi jedynie szczegół całości bywa w wielu wypadkach trudne. Analizując taką sytuację należy ją przede wszystkim badać od strony detali – a więc ustalać, czy prezentacja wizerunku jest tylko dodatkiem do krajobrazu czy imprezy – czy też jest odwrotnie – to krajobraz jest dodatkiem do prezentacji wizerunku danej osoby. Dotychczasowe orzecznictwo w sposób krytyczny wypowiedziało się np. nad prezentacją wizerunku osób w katalogach turystycznych – wskazując, że takie publikacje wymagają zgody zainteresowanych.

Zobacz: Wizerunku nie należy utożsamiać z nazwiskiem

Jeszcze inaczej przedstawia się zgoda na publikowanie wizerunku osoby, która otrzymuje za to wynagrodzenie. Ustawodawca przewidział tu odwrotną zasadę, - a więc przyjął, że w braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba otrzymała zapłatę za pozowanie.

W przypadku publikacji wizerunku bez wymaganej zgody, zainteresowany może domagać się zaniechania takich działań (zaniechania dalszej publikacji wizerunku).

W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby zamieściła przeprosiny o stosownej treści. Jeżeli naruszenie było zawinione, pokrzywdzony może również domagać się odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.