Zatrudnianie bibliotekarzy i pracowników obsługi

Do pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w jednostkach oświatowych (np. bibliotekach pedagogicznych) prowadzonych przez urzędy marszałkowskie, mają zastosowanie przepisy dotyczące pracowników samorządowych, m.in. rozporządzenia RM z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego. W tabeli „stanowiska pracownicze” lp. 14 jest stanowisko bibliotekarz.

Czy w bibliotece pedagogicznej można zatrudnić bibliotekarza jako pracownika obsługi? Pracownicy obsługi są na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych. Osoba ta byłaby zatrudniona w grupie pracowników niepedagogicznych (stanowisko nierobotnicze). Jeżeli nie można tak zrobić, to dlaczego? Jakie stanowiska pracy zalicza się do grupy obsługi - nierobotnicze, a jakie robotnicze?

ODPOWIEDŹ :

Pracownicy zatrudnieni na stanowisku bibliotekarza powinni spełniać wymagania określone przepisami rozporządzenia z 9 marca 1999 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji. Tym samym na stanowisku bibliotekarza nie można zatrudnić osoby, która nie spełnia wymagań dotyczących wykształcenia i stażu pracy.

Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach bibliotekarskich, zgodnie z przepisami ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (dalej: ustawa o bibliotekach), powinni posiadać kwalifikacje bibliotekarskie. Tworzą oni grupę zawodową bibliotekarzy, do której należą:

• pracownicy służby bibliotecznej - młodszy bibliotekarz, bibliotekarz, starszy bibliotekarz, kustosz i starszy kustosz,

• bibliotekarze dyplomowani - asystent, adiunkt, kustosz dyplomowany, starszy kustosz dyplomowany.

Ponadto w bibliotekach mogą być zatrudnieni, w razie potrzeby, specjaliści innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną (art. 29 ustawy o bibliotekach).

Szczegółowe wymagania kwalifikacyjne do zajmowania stanowiska bibliotekarza wynikają już natomiast z przepisów rozporządzenia z 9 marca 1999 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji (dalej: rozporządzenie z 9 marca 1999 r.). Rozporządzenie to jest aktem wykonawczym do wspomnianego wcześniej przepisu ustawy o bibliotekach.

Przepisy rozporządzenia przewidują trzy podstawowe grupy bibliotekarzy:

1) bibliotekarze dyplomowani,

2) pracownicy służby bibliotecznej (patrz: tabela),

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

3) specjaliści innych zawodów związanych z działalnością biblioteczną.

Tabela. Wykaz stanowisk w ramach grupy pracownicy służby bibliotecznej

Wykaz wymagań kwalifikacyjnych związanych z poszczególnymi stopniami stanowiska bibliotekarza wskazuje, że nie jest dopuszczalne zatrudnienie na takim stanowisku osoby, która wymagań tych nie spełnia. Wykaz wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania stanowiska bibliotekarza stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia.

Przepisów rozporządzenia z 9 marca 1999 r. nie stosuje się natomiast do:

• bibliotekarzy na stanowiskach nauczycielskich zatrudnionych w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych oraz

• do pracowników bibliotek i pracowników dokumentacji i informacji naukowej zatrudnionych w szkołach wyższych.

Zasady działania bibliotek pedagogicznych regulują przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 29 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych. W rozporządzeniu tym wskazuje się, że w bibliotece zatrudnia się bibliotekarzy, innych specjalistów oraz pracowników administracyjnych i obsługi. Przepis ten jednoznacznie wskazuje na fakt, iż stanowisko bibliotekarza jest stanowiskiem całkowicie odrębnym. Tym bardziej, zatrudniając na stanowisku bibliotekarza, należy kierować się wymaganiami kwalifikacyjnymi określonymi w rozporządzeniu z 9 marca 1999 r.

Dodatkowo omawiane rozporządzenie z 9 marca 1999 r. przewiduje również stanowiska tzw. obsługi, które też są związane z działalnością biblioteczną. Należą do nich m.in.:

• starszy magazynier biblioteczny - wymagane wykształcenie średnie oraz przeszkolenie specjalistyczne w bibliotece,

• magazynier biblioteczny - wymagane wykształcenie średnie oraz przeszkolenie specjalistyczne w bibliotece (praktyka, kurs dla nowo zatrudnionych pracowników).

Oczywiście faktem jest, że pracownicy bibliotek publicznych są pracownikami samorządowymi podlegającymi w zakresie zasad wynagradzania przepisom rozporządzenia z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego. W załączniku nr 3 do tego rozporządzenia w grupie stanowisk pracowniczych znajduje się stanowisko bibliotekarza; nie oznacza to jednak, że tym samym jest to stanowisko tzw. obsługi. Co więcej, w rubryce wymagania kwalifikacyjne znajduje się odesłanie do odrębnych przepisów, czyli przepisów dotyczących bibliotekarzy, które zostały omówione wcześniej. Jednocześnie w przepisach dotyczących pracowników samorządowych brak jest rozróżnienia na stanowiska robotnicze i nierobotnicze.

Podstawy prawne

• Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539, ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 220, poz. 1600)

• Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z 9 marca 1999 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji (Dz.U. Nr 41, poz. 419)

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 29 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych bibliotek pedagogicznych (Dz.U. Nr 89, poz. 824)

• Rozporządzenie Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 146, poz. 1222; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 73, poz. 430)

Magdalena Kasprzak