REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wybory samorządowe 2018: Zasady prowadzenia kampanii wyborczej

Subskrybuj nas na Youtube
Zasady prowadzenia kampanii wyborczej./ fot. Fotolia
Zasady prowadzenia kampanii wyborczej./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kampania wyborcza już się rozpoczęła. Jej intensywność daje się zauważyć od połowy września, a więc od daty, w której komitety wyborcze zarejestrowały swoich kandydatów do rad (sejmików), jak również kandydatów na wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Regulacje prawne dotyczące materii kampanijnej odnajdziemy w podstawowym akcie prawnym, a mianowicie w Kodeksie wyborczym. Ważne wskazówki, jak prawidłowo prowadzić kampanię wyborczą, zawierają także interpretacje Państwowej Komisji Wyborczej.

Zasady prowadzenia kampanii wyborczej regulują przepisy ustawy z 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (dalej: k.w.). Przede wszystkim chciałbym zwrócić uwagę na art. 105 k.w., który podaje definicję agitacji wyborczej (istotny element kampanii wyborczej), wskazując, że jest to publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego.

REKLAMA

Agitacja wyborcza

Agitacja nie może przekraczać pewnych granic, o czym również stanowią przepisy k.w. Mam tu przede wszystkim na myśli przepisy wskazujące miejsca, w których agitacja jest zakazana. Zgodnie z art. 108 k.w. zabrania się prowadzenia agitacji wyborczej:

  • na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów,
  • na terenie zakładów pracy w sposób i formach zakłócających normalne funkcjonowanie,
  • na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Zabroniona jest również agitacja wyborcza na terenie szkół wobec uczniów.

Oczywiście za agitację wyborczą nie uznaje się prowadzonych przez szkołę zajęć z zakresu edukacji obywatelskiej polegającej na upowszechnianiu wśród uczniów wiedzy o prawach i obowiązkach obywateli, znaczeniu wyborów w funkcjonowaniu demokratycznego państwa prawnego oraz zasadach organizacji wyborów.

Zakazane formy agitacji wyborczej

REKLAMA

Należy też wymienić czynności, które podejmowane w ramach agitacji są czynnościami niedozwolonymi. I tak przykładowo, zabrania się komitetom wyborczym, kandydatom oraz wyborcom prowadzącym agitację wyborczą na rzecz komitetów wyborczych lub kandydatów organizowania loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz konkursów, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.

Komitet wyborczy ma obowiązek, w terminie 7 dni od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu, powiadomić ten organ wyborczy o adresie strony internetowej komitetu, na której komitet wyborczy umieszcza informacje określone w Kodeksie wyborczym (art. 102 § 1 k.w.). Obowiązek ten nie dotyczy komitetów wyborczych, które zgłaszają kandydata lub kandydatów wyłącznie do rady gminy lub rady powiatu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W trakcie kampanii wyborczej zabrania się także podawania lub dostarczania - w ramach prowadzonej agitacji wyborczej - napojów alkoholowych nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od ceny nabycia lub kosztów wytworzenia. Zabrania się również w ramach prowadzonej agitacji wyborczej nieodpłatnego rozdawania przedmiotów o wartości wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.

Sto tysięcy kary za oczernianie kontrkandydatów

Należy też pamiętać, iż niedopuszczalne metody agitacji wyborczej, polegające np. na przedstawianiu nieprawdziwych informacji, mogą skończyć się (i to w trybie ekspresowym) postępowaniem sądowym. Zgodnie bowiem z art. 111 § 1 k.w., jeżeli rozpowszechniane - w tym również w prasie - materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe, kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:

  • zakazu rozpowszechniania takich informacji,
  • przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje,
  • nakazania sprostowania takich informacji,
  • nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste,
  • nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone,
  • nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100 tys. zł na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Kampania w radiu, telewizji oraz Internecie

Komitety wyborcze mają prawo prowadzenia agitacji wyborczej w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych, w formie audycji wyborczych. Audycją wyborczą jest część programu radiowego lub telewizyjnego, niepochodząca od nadawcy, stanowiąca odrębną całość ze względu na treść lub formę. Komitetom wyborczym, których kandydaci zostali zarejestrowani, przysługuje, w okresie od 15-dnia przed dniem wyborów do dnia zakończenia kampanii wyborczej, prawo do rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych na koszt tych nadawców. Audycje wyborcze komitetu wyborczego dostarczane są do publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych nie później niż na 24 godziny przed dniem ich rozpowszechnienia. Niezależnie od prawa do bezpłatnych audycji wyborczych każdy komitet wyborczy może od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego do dnia zakończenia kampanii wyborczej rozpowszechniać odpłatnie audycje wyborcze w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych.

Finansowanie kampanii wyborczej

Kwestie związane z finansowaniem kampanii wyborczej zostały szczegółowo przeanalizowane w wyjaśnieniach Państwowej Komisji Wyborczej dotyczących zasad finansowania kampanii wyborczej w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego, zarządzonych na 21 października 2018 r. W związku z powyższym ja ograniczę się bardzo wybiórczo do tej problematyki. Po pierwsze, prawo do prowadzenia kampanii wyborczej na rzecz kandydatów przysługuje, na zasadzie wyłączności, komitetowi wyborczemu (art. 84 § 1 k.w.). Oznacza to, że wszelkie czynności związane z pozyskiwaniem środków finansowych, dokonywaniem wydatków na organizowanie spotkań wyborczych i promocją poszczególnych kandydatów w formie plakatów, ulotek itd. mogą być prowadzone tylko przez komitety wyborcze i wyłącznie w okresie kampanii wyborczej, która rozpoczyna się z dniem ogłoszenia rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów o zarządzeniu wyborów, a kończy się na 24 godziny przed dniem wyborów (art. 104 k.w.). Po drugie, za gospodarkę finansową komitetu pełną odpowiedzialność ponosi pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego (art. 127 § 1 k.w.). Zgodnie z art. 130 § 2 k.w. bez pisemnej zgody pełnomocnika finansowego nie można zaciągać żadnych zobowiązań finansowych w imieniu i na rzecz komitetu wyborczego.

Pozyskiwanie środków na kampanię

Jeżeli chodzi o finansowanie komitetu wyborczego partii politycznej, to środki finansowe przekazywane temu komitetowi mogą pochodzić wyłącznie z funduszu wyborczego tej partii, tworzonego na podstawie przepisów ustawy z 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (dalej: u.p.p.). Tak wynika z art. 132 § 1 k.w. Komitet wyborczy może pozyskiwać środki finansowe tylko z przelewów dokonywanych z rachunku bankowego funduszu wyborczego na rachunek komitetu wyborczego.

Komitet wyborczy gromadzi środki finansowe wyłącznie na jednym rachunku bankowym (art. 134 § 1 k.w.).

Z kolei, gdy chodzi o finansowanie koalicyjnego komitetu wyborczego, to środki finansowe przekazywane temu komitetowi mogą pochodzić wyłącznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodzących w skład koalicji wyborczej (art. 132 § 2 k.w.). Komitet wyborczy może pozyskiwać środki finansowe tylko z przelewów dokonywanych z rachunków bankowych funduszy wyborczych na rachunek komitetu wyborczego. Nieco inaczej przedstawia się finansowanie komitetu wyborczego organizacji. Środki finansowe komitetu wyborczego organizacji mogą pochodzić wyłącznie z wpłat osób fizycznych oraz
z kredytów bankowych zaciągniętych przez komitet wyborczy. Najprościej przedstawiają się zasady finansowania komitetu wyborczego wyborców, albowiem środki tego komitetu wyborczego mogą pochodzić wyłącznie z wpłat osób fizycznych oraz z kredytów bankowych zaciągniętych przez komitet wyborczy.

Zobacz: Ustrój i jednostki

Ograniczenia i zakazy dotyczące finansowania kampanii

Przepisy Kodeksu wyborczego wprowadzają następujące zakazy i ograniczenia w finansowaniu komitetów wyborczych: komitety wyborcze mogą pozyskiwać środki finansowe jedynie na cele związane z wyborami (art. 129 § 1 k.w.). Pozyskiwanie środków finansowych jest dozwolone dopiero od dnia wydania przez właściwy organ wyborczy postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 129 § 2 pkt 1 k.w.). Ponadto zabronione jest pozyskiwanie środków po dniu wyborów (art. 129 § 2 pkt 2 k.w.). Komitetom wyborczym nie wolno przyjmować korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym (np. darowizn rzeczowych, darmowych usług), z wyjątkiem (art. 132 § 5 k.w.):

  • nieodpłatnych usług polegających na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne, pomocy w pracach biurowych udzielanej przez osoby fizyczne,
  • wykorzystania przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych, udostępnianych nieodpłatnie przez osoby fizyczne,
  • nieodpłatnego udostępniania miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy.

Zabronione jest udzielanie korzyści majątkowych przez jeden komitet wyborczy innemu komitetowi wyborczemu (art. 131 § 1 k.w.). Zabronione jest również przeprowadzanie przez komitet wyborczy zbiórek publicznych (art. 131 § 2 k.w.). Dotyczy to również partii politycznej (art. 24 ust. 6 u.p.p.).

Komitety wyborcze mogą wydatkować na kampanię wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitem wydatków (art. 135 § 1 k.w.).

Limity kampanijnych wydatków

W wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw limit wydatków oblicza się mnożąc kwotę przypadającą na jeden mandat radnego przez liczbę mandatów przypadających na okręg lub okręgi, w których komitet wyborczy zarejestrował kandydatów (bez względu na liczbę zgłoszonych kandydatów). Kwota przypadająca na jeden mandat radnego wynosi w wyborach do rady gminy w gminach do 40 tys. mieszkańców - 1064 zł. W wyborach do rady gminy w gminach powyżej 40 tys. mieszkańców oraz w wyborach do rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy - 1276,80 zł. W wyborach do rady powiatu - 2553,60 zł. W wyborach do rady miasta w miastach na prawach powiatu - 3830,40 zł. W wyborach do sejmiku województwa - 6384,00 zł. Limit wydatków związanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata na wójta w gminach do 500 tys. mieszkańców ustala się, mnożąc liczbę mieszkańców danej gminy przez kwotę 60 gr, a w gminach powyżej 500 tys. mieszkańców, mnożąc pierwsze 500 tys. przez kwotę 60 gr, a nadwyżkę ponad 500 tys. przez kwotę 30 gr.

Sporządzanie sprawozdań finansowych

Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne (art. 125 k.w.). Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego ma obowiązek sporządzenia i przedłożenia organowi wyborczemu, który przyjął zawiadomienie o jego utworzeniu, sprawozdania o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu, w tym o uzyskanych kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania - w terminie trzech miesięcy od dnia wyborów (art. 142 § 1 k.w.).

Nadwyżka finansów

Nadwyżka finansów pozostała po wyborach to nadwyżka pozyskanych środków nad poniesionymi wydatkami. W wyniku rozliczenia kampanii wyborczej komitet wyborczy ustala wstępnie, czy uzyskał nadwyżkę pozyskanych środków na cele kampanii wyborczej nad poniesionymi wydatkami. Ostateczna wysokość nadwyżki, zgodnie z art. 138 § 4 k.w., zostanie ustalona po wydaniu przez właściwy organ wyborczy postanowienia o przyjęciu bądź odrzuceniu sprawozdania finansowego, z uwzględnieniem zobowiązań majątkowych, o których mowa w art. 130 § 2 k.w..

Finansowanie kampanii przed II turą wyborów

Kampanię wyborczą przed ponownym głosowaniem w wyborach wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) mogą prowadzić wyłącznie te komitety wyborcze, których kandydaci uczestniczą w tym głosowaniu. Komitety wyborcze, których kandydaci nie uczestniczą w ponownym głosowaniu, nie mogą pozyskiwać środków finansowych po dniu wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Komitety te nie mogą także po tym dniu zaciągać nowych zobowiązań. Do dnia przedłożenia sprawozdania wyborczego mają one jedynie prawo pokrywać zaciągnięte wcześniej zobowiązania oraz wydatkować środki na cele związane z zakończeniem działalności komitetu i sporządzeniem sprawozdania. ©℗

dr Stanisław Bułajewski

radca prawny, konstytucjonalista z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Podstawy prawne

  • art. 84, art. 102, art. 105, art. 108, art. 111, art. 125, art. 127, art. 129, art. 130, art. 131, art. 132, art. 134, art. 135, art. 138, art. 142 ustawy z 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 754; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1349

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Forum Liderów PPP z Wielkim Medalem Senatu. Dziesięć lat promocji partnerstwa publiczno-prywatnego

Jubileuszowa, dziesiąta edycja Forum Liderów PPP, która odbyła się w Warszawie, stała się okazją do podsumowania dekady promocji partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Gościem honorowym wydarzenia był senator Adam Szejnfeld – inicjator jednej z najbardziej nowoczesnych ustaw o PPP w Europie. Z jego inicjatywy, przy poparciu senatorów zaangażowanych w rozwój PPP, Senat Rzeczypospolitej Polskiej uhonorował Forum Wielkim Medalem Senatu. Wyróżnienie odebrała prezes Kamila Król, doceniona za wieloletnie zaangażowanie w popularyzację idei partnerstwa publicznego i prywatnego oraz skuteczne wdrażanie przepisów ustawy o PPP.

PPP rośnie w siłę. Podsumowanie X Forum Liderów PPP

„Przyszłość PPP w Polsce” była tematem przewodnim jubileuszowej, dziesiątej edycji Forum Liderów PPP, która odbyła się 16 czerwca 2025 roku w Warszawie. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, parlamentarzyści, eksperci, instytucje finansujące, partnerzy prywatni oraz promotorzy projektów realizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Wśród gości znaleźli się m.in. wicemarszałek Senatu Maciej Żywno, senatorowie Joanna Sekuła i Adam Szejnfeld, a także praktycy rynku PPP z Polski i Europy.

Nowy wariant Covid-19 o nazwie Nimbus. Jakie objawy?

Nowy wariant koronawirusa Covid-19, nazwany Nimbus, zaczyna się rozprzestrzeniać – podaje amerykańskie Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (CDC). Zakażenia tym szczepem odnotowano już w Azji, Stanach Zjednoczonych oraz Europie. Nimbus objawia się przede wszystkim silnym bólem gardła, jednak nie jest groźniejszy niż wcześniejsze warianty Omikrona.

Zwolnienia lekarskie pod lupą. ZUS i pracodawcy skontrolowali tysiące pracowników

W pierwszym kwartale 2025 roku pracownicy ZUS z Pomorza przeprowadzili ponad 2,5 tysiąca kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. Co dziesiąta kontrola zakończyła się odebraniem prawa do zasiłku. Okazuje się jednak, że nie tylko ZUS miał prawo do takich działań – również pracodawcy weryfikowali, czy zwolnienia były wykorzystywane zgodnie z przepisami.

REKLAMA

Odpowiedzialność trenera personalnego za kontuzje

Branża fitness dynamicznie się rozwija. Coraz więcej osób uzyskuje kwalifikacje trenera personalnego lub instruktora fitness i podejmuje się trenowania podopiecznych w ramach współpracy z siłownią, czy klubem fitness, albo działając na własną rękę. W toku takich treningów zdarzają się jednak kontuzje.

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

Patologie publicznej służby zdrowia. OZPSP: Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych firm; lekarz na kontrakcie to prywatna działalność prowadzona na szpitalnym sprzęcie

W ochronie zdrowia państwo nie istnieje; publiczny system to maszynka do zarabiania pieniędzy - powiedział w wywiadzie dla PAP Mariusz Trojanowski z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych (OZPSP). Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych podmiotów - podkreślił.

REKLAMA

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

Tańsze leki dzięki importowi równoległemu? Konieczne są zmiany legislacyjne w obszarze importu równoległego. Apel do resortu zdrowia

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Stowarzyszenie reprezentujące importerów równoległych leków apeluje o uproszczenie procedur i likwidację barier administracyjnych, które dziś blokują ten segment rynku.

REKLAMA