REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Należy na nowo ustalić reguły zmiany granic gmin

Należy na nowo ustalić reguły zmiany granic gmin./ fot. Shutterstock
Należy na nowo ustalić reguły zmiany granic gmin./ fot. Shutterstock
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Postulujemy uregulowanie zasad rozliczeń skutków procesów podziałowych, szczególnie rozliczeń finansowych i majątkowych pomiędzy gminami objętymi zmianami granic, zapewniającymi rekompensatę za poniesione nakłady i utracone mienie komunalne i dochody. Z Leszkiem Świętalskim, sekretarzem generalnym Związku Gmin Wiejskich RP, rozmawia Michał Cyrankiewicz

Związek Gmin Wiejskich RP prowadzi ostatnio aktywną kampanię na rzecz reformy zasad zmiany granic gmin.

REKLAMA

- Faktycznie ostatnio odbywały się spotkania, na których problem ten był omawiany. Dyskutowaliśmy na ten temat w Sejmie, na posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, a także podczas spotkania z Pawłem Szefernakerem, wiceministrem spraw wewnętrznych i administracji. Muszę jednak w tym miejscu powiedzieć, że problem zmiany granic gmin, a właściwie "zjadania po kawałku" przez rozrastające się miasta okolicznych gmin wiejskich, nie jest nowy. Mówimy o nim od lat.

Na czym on dokładnie polega?

- Przede wszystkim zwracamy uwagę na negatywne skutki ekonomiczne zmiany granic gmin. Proszę bowiem pamiętać, że rozrastające się miasta wchłaniają nie tylko terytorium sąsiada, ale również istniejącą na nim infrastrukturę. Ta zaś powstaje najczęściej na kredyt. W efekcie mamy sytuację, w której miasto "otrzymuje" niejako za darmo szkoły czy drogi (wybudowane albo wyremontowane). Natomiast gmina wiejska pozostaje z kredytami do spłacenia…

Można powiedzieć, że dochodzi do wywłaszczenia bez odszkodowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- Tak. Oczywiście nie jest to jedyny skutek. Proszę też pamiętać, że pozbawiona części swojego terenu gmina traci dochody własne, w szczególności związane z daninami od nieruchomości, ale nie tylko. Są to także ubytki w udziałach w podatku PIT płaconym przez mieszkańców.

Miasta tłumaczą, że takie zmiany granic są konieczne, bo umożliwiają im pozyskanie nowych terenów inwestycyjnych.

- Takie jest oficjalne tłumaczenie, ale najczęściej niepoparte faktami. Mamy wiele miast, które mają zabezpieczone tereny inwestycyjne - w swoich obecnych granicach - na kilkadziesiąt lat. Rzeczywiste przyczyny, dla których miasta łakomie patrzą na tereny gmin sąsiednich, są inne - czysto fiskalne. Nowe tereny i nowi mieszkańcy to dodatkowe dochody. Tak więc mamy tutaj do czynienia z sytuacją, w której, z jednej strony, gmina wiejska traci dochody i zostaje z długami, a z drugiej, mamy miasto, które na zmianie granic zarabia podwójnie: raz - uzyskując nowe wpływy do budżetu, i dwa - uzyskując infrastrukturę bez konieczności zadłużania się na jej wykonanie.

Mówiąc o dochodach, nie można pominąć także kwestii janosikowego.

- To jest kolejny element układanki. Gmina traci terytorium, infrastrukturę, dochody, ale nadal musi płacić janosikowe według dochodów osiąganych "dwa lata wstecz".

Zobacz: Ustrój i jednostki

Konieczność zmiany przepisów regulujących zmianę granic gmin można też uzasadnić, opierając się na orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.

- Ważny jest tutaj zwłaszcza wyrok z 8 kwietnia 2009 r. (sygn. akt K 37/06), w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że liczba wniosków wniesiona do niego przez jednostki samorządu terytorialnego, w związku z dokonywanymi zmianami w podziale terytorialnym, wskazuje, iż przyjęty przez ustawodawcę mechanizm nie spełnia oczekiwań podmiotów biorących udział w tym procesie. Jednocześnie kształt obowiązujących w tym zakresie regulacji jest taki, że Trybunał Konstytucyjny nie ma w zasadzie żadnych możliwości, aby zakwestionować konstytucyjność rozporządzeń w sprawie zmiany granic gmin. To też pokazuje, że stan prawny w tym zakresie powinien ulec zmianie.

Jakie są najważniejsze postulaty Związku Gmin Wiejskich dotyczące prawnego uregulowania zasad zmiany granic gmin?

REKLAMA

- Przede wszystkim postulujemy uregulowanie zasad rozliczeń skutków procesów podziałowych, szczególnie rozliczeń finansowych i majątkowych pomiędzy gminami objętymi zmianami granic, zapewniającymi rekompensatę za poniesione nakłady i utracone mienie komunalne i dochody, a także cesję zobowiązań finansowych wobec instytucji finansowych i budżetu państwa. Po drugie,uregulowania stałego i systemowego wymaga także proces przejęcia długów i zobowiązań prawnofinansowych gminy likwidowanej z urzędu ze względu na jej nadmierne zadłużenie. Sprawa trzecia dotyczy zwolnienia z kosztów, opłat i podatków z tytułu przeniesienia własności mienia wynikających z procesu zmiany granic gmin. Wreszcie po czwarte, postulujemy, aby ustawodawca ograniczył częstotliwość referendów i konsultacji publicznych w sprawie zmiany granic, dotyczących tych samych obszarów gmin, do jednego razu w kadencji samorządów. Częste są bowiem przypadki corocznego organizowania referendów i konsultacji w tej samej sprawie.

Wspomniał Pan o konsultacjach. Czy to nie jest tak, że w wielu przypadkach to mieszkańcy zabiegają o przyłączenie do sąsiedniego miasta? Może opowiadając się za połączeniem z miastem, liczą na to, że usługi publiczne będą lepiej świadczone?

- Takie motywy mieszkańców mogą się pojawiać. Ale z drugiej strony, czy poprawa dostępności usług publicznych może następować tylko w drodze aneksji? Oczywiście nie! Poprawa w dostępie do szkół, komunikacji, służby zdrowia powinna być realizowana przede wszystkim w oparciu o różne formy współpracy między samorządami. Tak jak to jest praktykowane w wielu krajach o bogatej historii samorządowej.

Może Pan przytoczyć przykłady?

-Chyba najbardziej drastyczny jest przykład dotyczący podrzeszowskiej gminy Krasne, która w ostatnim okresie, łącznie z bieżącym rokiem, 14 razy prowadziła konsultacje w zakresie chęci przejęcia przez gminę Rzeszów części tej gminy, a najlepiej jej likwidację i przejęcie w całości.

Zdarzają się jednak i takie przypadki, gdzie łączenie gmin jest efektem, nazwijmy to, obopólnej zgody i woli stron.

- Oczywiście. Takim sztandarowym przykładem z ostatnich lat jest połączenie w jeden samorząd gminy Zielona Góra i miasta Zielona Góra. Chciałbym w tym miejscu podkreślić, że zdaniem Związku Gmin Wiejskich procesy podziałowe, które wynikają ze zgodnego łączenia i występowania z wnioskiem do ministra właściwego o podział, powinny być absolutnym priorytetem. Jeżeli samorządy wyrażają zgodę, powinniśmy to uhonorować. Natomiast w przypadkach, gdy mamy do czynienia z wywłaszczeniem bez odszkodowań, z brakiem merytorycznego uzasadnienia procesów, powinniśmy przeciwstawić się i mieć uregulowanie prawne.

Dziękuję za rozmowę. ©℗

Podstawa prawna

  • art. 4 - art. 4f ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 506)
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    REKLAMA

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    Kiedy wyniki wyborów samorządowych? Szefowa KBW o możliwym terminie

    Szefowa Krajowego Biura Wyborczego Magdalena Pietrzak ocenia, że zbiorcze wyniki głosowania w wyborach samorządowych mogłyby być ogłoszone w środę 10 kwietnia. 

    REKLAMA

    W Wielki Piątek 29 marca 2024 r. część urzędów będzie nieczynna

    W piątek nie w każdym urzędzie załatwimy sprawę. Warto zatem wcześniej sprawdzić jak w tym dniu będą pracowały poszczególne instytucje.

    Karta Rodziny Wojskowej 2024

    Karta Rodziny Wojskowej 2024 - dla kogo i jakie ulgi będzie obejmowała? Kiedy można spodziewać się projektu ustawy zapowiadanej przez Ministra Obrony Narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza?

    REKLAMA