REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rada nie decyduje o budowie pomnika na prywatnym gruncie

Subskrybuj nas na Youtube
Rada nie decyduje o budowie pomnika na prywatnym gruncie./ fot. Fotolia
Rada nie decyduje o budowie pomnika na prywatnym gruncie./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Gmina jest uprawniona do podjęcia decyzji o wzniesieniu pomnika, korzystając ze swych uprawnień właścicielskich tylko w przypadku, gdy będzie on zlokalizowany terenie, którego wyłącznym właścicielem jest gmina. Niedopuszczalne jest więc podjęcie decyzji o wzniesieniu pomnika na nieruchomości, która nie jest w całości własnością gminy, z uwagi na brak podstawy prawnej do takiego działania.

Tak wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Śląskiego z 2 czerwca 2017 r. (nr NPII.4131.1.363.2017).

REKLAMA

Organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały rady miasta Chorzowa z 27 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrażenia zgody na postawienie pomnika "Dzieci utraconych" na terenie przy kościele pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Chorzowie.

W ocenie wojewody śląskiego podjęta przez organ stanowiący chorzowskiego samorządu uchwała jest sprzeczna z art. 18 ust. 1 oraz art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.).

CO MÓWIĄ PRZEPISY

Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej (art. 18 ust. 1 u.s.g.).

Do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach wznoszenia pomników (art. 18 ust. 2 pkt 13 u.s.g.).

Kompetencja rady ograniczona prawem własności

REKLAMA

Jak podkreślił organ nadzoru w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia, przepis art. 18 ust. 1 u.s.g. zawiera wprawdzie domniemanie kompetencji rady gminy, jednakże gmina jest uprawniona do podjęcia decyzji o wzniesieniu pomnika, korzystając ze swych uprawnień właścicielskich tylko w przypadku, gdy będzie on zlokalizowany terenie, którego wyłącznym właścicielem jest gmina.

"Niedopuszczalne jest więc podjęcie decyzji o wzniesieniu pomnika na nieruchomości, która nie jest w całości własnością gminy, z uwagi na brak podstawy prawnej do takiego działania" - wskazał wojewoda.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Terytorium publicznoprawne i prywatnoprawne

Gmina - jako jedna z jednostek zasadniczego podziału państwa - istnieje na określonym terytorium, rozumianym jako wyodrębniony granicami obszar, przestrzeń i na tym tylko terytorium może działać, sprawować władztwo publiczne, w tym władztwo planistyczne, i w stosunku do tego terytorium posiada wszelkie uprawnienia regulacyjne (prawo stanowienia powszechnie obowiązujących przepisów prawnych, przepisów porządkowych, podatków i opłat lokalnych).

Z ORZECZNICTWA

Nie do przyjęcia jest taka wykładnia przepisu art. 18 ust. 2 pkt 13 u.s.g., żeby przez pojęcie "pomnika" rozumieć również tablice pamiątkowe.

Wyrok NSA z 20 lipca 2005 r., sygn. akt OSK 1816/04

REKLAMA

W ramach tego władztwa gmina jako organ administracji publicznej wykonuje przypisane jej prawem zadania, a w ich wykonywaniu korzysta z określonych środków prawnych, właściwych władzy państwowej. W tym ujęciu wszelkie jej działania, mające swe źródło tylko i wyłącznie w wyraźnej podstawie prawnej, podejmowane są w sferze tzw. imperium. Zatem terytorium gminy to obszar, na którym jedynie ta gmina w tych działaniach jest właściwa.

Obok takiego rozumienia terytorium (w sensie publicznoprawnym) nie może jednak schodzić z pola widzenia rozumienie go w sensie prywatnoprawnym. W tym aspekcie danym terytorium niezależnie od tego, czy znajduje się na terenie danej gminy, czy nie, władają różne podmioty prawa cywilnego:

  • gmina - jako osoba prawna,
  • Skarb Państwa,
  • inne osoby prawne,
  • osoby fizyczne.

Różne są też tytuły i formy prawne tego władania: własność, użytkowanie wieczyste, ograniczone prawa rzeczowe, posiadanie itp. Działania gminy w takim ujęciu podejmowane są w sferze tzw. dominium.

Polecamy: Rejestr Należności Publicznoprawnych. Zasady funkcjonowania, praktyczne przykłady, wzory dokumentów. PREMIUM

Sfera imperium i sfera dominium

Działając zarówno w sferze imperium, jak i w sferze dominium gmina zobowiązana jest przestrzegać prawa własności innych podmiotów. O ile jednak w tym pierwszym przypadku - wskutek władczych działań gminy - prawo własności może być w pewien sposób odgórnie ograniczone (np. poprzez władztwo planistyczne, opodatkowanie, nazywanie dróg wewnętrznych)- o tyle w drugim przypadku taka sytuacja nie może mieć miejsca.

Tu wszelkie działania gminy (sprowadzonej do roli równorzędnego partnera w stosunkach cywilnoprawnych) odbywają się na zupełnie innej płaszczyźnie i z bezwzględnym poszanowaniem prawa własności.

Teren kościelny nie stanowi własności gminy

Z wyjaśnień doręczonych wojewodzie śląskiemu przez miasto Chorzów wynika, że budowa pomnika, którego dotyczy zakwestionowana rozstrzygnięciem nadzorczym uchwała, przewidziana jest na "terenie kościelnym".

W ocenie organu nadzoru należy przyjąć, iż "teren kościelny" nie stanowi własności gminy.

Tymczasem ustawodawca nie przyznał radzie gminy kompetencji do ingerowania w prawo własności innych podmiotów w przypadku wznoszenia pomników.

Zobacz: Postępowanie administracyjne

POMNIK TO BUDOWLA

Pomniki stanowią budowle w rozumieniu przepisu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego (dalej: Pr.bud.). Ich wznoszenie wymaga - w zależności od stanu faktycznego - albo dokonania zgłoszenia albo uzyskania pozwolenia na budowę.

Organami właściwymi do przyjęcia zgłoszenia lub wydania pozwolenia na budowę są organy administracji architektoniczno-budowlanej (starosta, prezydent miasta na prawach powiatu lub wojewoda - por. art. 80 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 81 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 29 i art. 30 Pr.bud.).

Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo WSA w Gliwicach stwierdził w wyroku z 7 sierpnia 2014 r. (sygn. akt IV SA/Gl 1121/13), że podjęcie przez radę gminy uchwały w sprawie wzniesienia pomnika na gruncie innym niż gminny jest istotnym naruszeniem prawa, które stanowi przesłankę do stwierdzenia nieważności przedmiotowej uchwały w całości.

Przepis art. 91 ust. 1 u.s.g. stanowi, że uchwała organu gminy sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jego doręczenia, w trybie określonym w art. 90 u.s.g.

Zobacz: Prawo administracyjne

Podstawa prawna

art. 3 pkt 3, art. 29, art. 30, art. 80 ust. 1 pkt 1 i 2, art. 81 ust. 1 pkt 2 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1202; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 730)

art. 18 ust. 1 i ust. 2 pkt 13, art. 90, art. 91 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 506)

Zygmunt Bołtowicz

wieloletni pracownik administracji, prawnik, ekspert w dziedzinie finansów publicznych oraz gospodarki komunalnej

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od września 2025 r. niższe kryteria dochodowe i kwoty dofinansowania turnusów z PFRON

W II kwartale 2025 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie wyniosło 8748,63 zł. I właśnie ta kwota ma znaczenie przy obliczaniu aktualnej kwoty dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych. Jakie kryteria dochodowe obowiązują we wrześniu, październiku i listopadzie?

Czym jest IOSKU? ZUS udostępnił informacje za 2024 rok

ZUS udostępnił informacje o stanie konta ubezpieczonego za 2024 rok. Dostęp do niej można uzyskać za pośrednictwem platformy usług elektronicznych eZUS. Łącznie przekazał prawie 24 mln informacji.

Na kilkunastu kąpieliskach nad Bałtykiem pojawiły się czerwone flagi

Na kilkunastu kąpieliskach w województwach pomorskim i zachodniopomorskim pojawiły się czerwone flagi. Powodem są m.in. wysokie fale na Bałtyku i silne prądy wsteczne oraz zakwit sinic.

Polska kolej w ofensywie inwestycyjnej dzięki miliardom z KPO

Setki kilometrów modernizowanych torów i sieci trakcyjnej, nowe stacje i przystanki, zaawansowane technologie sterowania ruchem, bezkolizyjne skrzyżowania i lepszy dostęp do kolei w mniejszych miejscowościach. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. realizują największy od dziesięcioleci program inwestycyjny.

REKLAMA

Na wypadek wojny, suszy i pożaru obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę. Przepisy o ochronie ludności cywilnej

Będzie nowy obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę w każdej gminie. Wprowadzają go przepisy o ochronie ludności cywilnej. Chodzi tu o zabezpieczenie w razie wojny, suszy czy pożarów.

Mikrogranty dla seniorów. Bezzwrotne wsparcie finansowe do 5000 zł

Mikrogranty dla seniorów to program wsparcia dla łodzian w wieku 60+. Starsi mieszkańcy mogą otrzymać nawet do 5tys. z dofinansowania z budżetu miasta. Nabór wniosków trwa od 25 sierpnia do 8 września.

Co najmniej 19 porodówek zniknęło już z mapy Polski

Między styczniem 2024 a końcem lipca 2025 w Polsce zamknięto co najmniej 19 oddziałów położniczych. Jak wynika z sondy portalu Rynek Zdrowia, główną przyczyną ich likwidacji była nierentowność.

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego w praktyce. Czy samorządy i właściciele wywiązują się z obowiązków?

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego to nie tylko idea, ale obowiązująca norma prawna. Mimo to wiele jednostek samorządu terytorialnego i właścicieli zabytków traktuje ją wyłącznie jako formalność. W praktyce często rozmija się to z celem, który jasno określa prawo.

REKLAMA

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji 2025 – więcej pieniędzy z UE dla PFRON i osób z niepełnosprawnościami

Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji (UD282), który może zmienić zasady finansowania programów PFRON. Dzięki nowym przepisom wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami będzie mogło być współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej. To oznacza więcej pieniędzy na aktywizację zawodową i pomoc społeczną, bez dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

Podwyżki dla lekarzy sądowych. Od 1 stycznia 2026 r. stawki za zaświadczenia pójdą w górę

Od 1 stycznia 2026 r. lekarze sądowi dostaną wyższe wynagrodzenie za wydawanie zaświadczeń – wynika z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości. Obecnie za jedno zaświadczenie otrzymują 100 zł, co zdaniem resortu zniechęca ich do pełnienia tej funkcji. Podwyżki mają rozwiązać problem braku lekarzy w wielu sądach.

REKLAMA