Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady odpowiedzialności gminy za szkodę

Łukasz Sobiech
inforCMS
Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego w pierwszej kolejności ponosi odpowiedzialność za działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. W przypadku gdy jej działalność ma charakter niewładczy, gmina za wyrządzoną szkodę ponosi odpowiedzialność według przepisów o odpowiedzialności kontraktowej lub deliktowej przewidzianej w kodeksie cywilnym.

Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przepisy kodeksu cywilnego dotyczą m.in. również odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) w wyniku wydania błędnej lub niezgodnej z prawem decyzji administracyjnej. Zgodnie z art. 4171 kodeksu cywilnego, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Natomiast, jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Odszkodowanie należy się również w przypadku powstania szkody w wyniku niewydania orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa. Jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Prawo miejscowe

Właściwym postępowaniem, w toku którego może nastąpić stwierdzenie niezgodności z prawem aktów prawa miejscowego, np. uchwał organów samorządu terytorialnego, jest postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Dopiero stwierdzenie tego faktu w postępowaniu sądowym umożliwia wytoczenie powództwa o naprawienie szkody. Oprócz niezgodności z prawem (konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową, ustawą) aktu normatywnego, przesłankami odpowiedzialności z art. 4171 par. 1 są szkoda i związek przyczynowy. Wykazanie tych przesłanek zgodnie z ogólnymi postanowieniami kodeksu cywilnego obciąża poszkodowanego.

 

PRZYKŁAD

WYPADEK NA LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Na lekcji wychowania fizycznego 16-letni uczeń po slalomie między tyczkami wpadł na niezabezpieczoną ścianę. Po uderzeniu w nią głową doznał urazu kręgosłupa na odcinku szyjnym i niedowładu wszystkich kończyn. Od tamtej pory chłopak porusza się na wózku inwalidzkim. Za to zdarzenie opolski sąd przyznał uczniowi ponad 28 tys. zł odszkodowania. Rodzice poszkodowanego domagają się natomiast od miasta - organu prowadzącego szkołę - przeszło 1,6 mln złotych. Sąd zastrzegł, że to wyrok częściowy. Zasądzona kwota jest częściowym odszkodowaniem pokrywającym część kosztów leczenia chłopca, a także transportu do lekarzy i na turnusy rehabilitacyjne. Została ona ustalona i zasądzona na podstawie udokumentowanych rachunkami i fakturami kosztów poniesionych przez rodziców nastolatka. W uzasadnieniu sąd podkreślił, że wydając wyrok częściowy sąd zdecydował de facto o zasadności roszczenia głównego, natomiast w zakresie jego wysokości postępowanie wyjaśniające i dowodowe będzie dalej prowadzone.

Urzędnik i gmina

Na podstawie art. 417 kodeksu cywilnego można dochodzić również odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie urzędnika. Koniecznymi przesłankami powstania odpowiedzialności odszkodowawczej jest wystąpienie szkody, która powstaje wskutek działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej. Natomiast samo działanie lub zaniechanie powinno być niezgodne z prawem. W kodeksie cywilnym pojęcie szkody nie zostało jednoznacznie określone. Można przyjąć, że przez szkodę rozumie się przede wszystkim straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Warto podkreślić, że szkoda może być także wynikiem działań o charakterze niewładczym. W takim przypadku jednak zastosowanie znajdzie nie art. 417 k.c., lecz ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej lub deliktowej zawarte w kodeksie cywilnym.

Szkoda na osobie

Jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.

Przesłankami odpowiedzialności na postawie art. 4172 kodeksu cywilnego są: wykonywanie zgodnie z prawem władzy publicznej, powstanie szkody na osobie, związek przyczynowy między aktem władzy publicznej a szkodą oraz zasadność przyznania odszkodowania w świetle zasad słuszności. Na podstawie tego przepisu poszkodowany może żądać odszkodowania nie za każdą szkodę, lecz tylko za szkodę poniesioną na osobie (a nie na mieniu). Szkoda na osobie powstaje wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. W takiej sytuacji poszkodowany może żądać naprawienia nie tylko szkody majątkowej, ale także zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przyznania odszkodowania na podstawie art. 4172 wymagają względy słuszności. Przy ocenie danego zdarzenia należy więc uwzględnić okoliczności sprawy (sytuacja, w jakiej doszło do wyrządzenia szkody, motywy podejmowanego działania, rodzaj i znaczenie chronionego interesu) oraz sytuację poszkodowanego (majątkową, rodzinną, rodzaj i rozmiar uszczerbku, niezdolność do pracy).

 

PRZYKŁAD

DZIURA W DRODZE

Każda droga ma swojego zarządcę. Do jego obowiązków należy w szczególności utrzymanie nawierzchni dróg i chodników, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz wykonanie robót interwencyjnych i zabezpieczających. W konsekwencji każde uszkodzenie drogi stwarzające niebezpieczeństwo dla jej użytkowników powinno być zabezpieczone w szczególności poprzez jej oznaczenie w sposób widoczny dla użytkowników ruchu drogowego i chroniący ich przed powstaniem szkody. Zarządca drogi powinien wykonać prace zabezpieczeniowe niezwłocznie po powstaniu uszkodzenia nawierzchni w stopniu zagrażającym bezpieczeństwu użytkowników ruchu drogowego. W konsekwencji w przypadku uszkodzenia pojazdu na dziurze w jezdni z roszczeniem o odszkodowanie można wystąpić do właściwego zarządcy lub jego ubezpieczyciela. Im lepiej udokumentuje się szkodę, tym większa szansa na uzyskanie rekompensaty. Ważne będą zwłaszcza: oględziny miejsca zdarzenia dokonane przez Policję na miejscu zdarzenia, badanie techniczne pojazdu, faktura lub rachunek za naprawę, zeznania świadków czy też zdjęcia z miejsca zdarzenia.

ŁUKASZ SOBIECH

lukasz.sobiech@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: GP
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Pierwszy stały garnizon US Army w Polsce od 21 marca 2023 r. "Camp Kościuszko"

    We wtorek 21 marca 2023 r. w poznańskim "Camp Kościuszko" odbędzie się uroczystość przekształcenia Regionalnej Grupy Wsparcia w Garnizon Sił Zbrojnych US Army w Polsce. Jak podkreśla Ministerstwo Obrony Narodowej, będzie to pierwszy stały garnizon wojsk amerykańskich w Polsce. 

    Nowe świadczenie wspierające 3176,88 zł dla niepełnosprawnych. Trzeba zrezygnować z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego

    Od 1 stycznia 2024 r. osoba niepełnosprawna może otrzymać świadczenie wspierające w kwocie dwa razy większej niż renta socjalna.  Na dziś jest to 3176,88 zł brutto. Skorzystanie z niego wymaga jednak rezygnacji z renty socjalnej i świadczenia pielęgnacyjnego.

    Jak rozliczyć składkę zdrowotną za 2022 r. w ZUS RCA [nowy wzór od 1 maja 2023 r.]

    W 2023 r. po raz pierwszy masz obowiązek złożyć roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r. Rozliczenie roczne przekazujesz w dokumencie za kwiecień 2023 roku

    Jak często Polacy myją zęby? Sytuacja nie wygląda najlepiej

    Jak często Polacy myją zęby?  Z najnowszego badania opinii społecznej wynika, że blisko 60% Polaków myje zęby dwa razy dziennie, a niecałe 20% robi to tylko raz. Z kolei ponad 11% ankietowanych sięga po szczoteczkę trzy razy w ciągu dnia, a niespełna 3% – częściej. Tylko nieco ponad 2% czyści zęby po każdym posiłku. Sondaż pokazuje też, że blisko 3% ankietowanych nie szczotkuje ich codziennie. Brakuje polityki profilaktycznej. 

    Co to jest wyspa ciepła w miastach? [wywiad]

    W miastach powstają tzw. wyspy ciepła, które - w połączeniu z falami upałów - dla wielu mogą być niebezpieczne. Aby sprawdzić, jak zmiany klimatu wpływają na miasta, Polska Agencja Kosmiczna zleciła wykonanie analizy wysp ciepła dla pięciu dużych polskich miast - mówi Jolanta Orlińska z POLSA.

    Nowy wzór ZUS DRA w PDF dla rozliczenia składki zdrowotnej od 1 maja 2023 r. [zasady ogólne, ryczałt, podatek liniowy]

    Do rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 r. wypełnia się blok XII nowego wzoru ZUS DRA. Formularz jest już opublikowany, ale obowiązuje od 1 maja 2023 r.

    ZUS ZSWA do 31 marca 2023 r. Poradnik ZUS [PDF do ściągnięcia]

    31 marca 2023 r. upływa termin na złożenie dokumentu ZUS ZSWA – Zgłoszenie / korekta danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za 2022 rok.

    Nowelizacja Kodeksu wyborczego - Dz.U. poz. 497 [Centralny Rejestr Wyborców]

    Bezpłatne przewozy dla wyborców w gminach bez publicznego transportu, powstanie Centralnego Rejestru Wyborców, zmiany w zasadach nagrywania prac obwodowej komisji wyborczej.

    Skierowanie do sanatorium w formie elektronicznej od 17 marca 2023 r.

    Od piątku, 17 marca, działa e-skierowanie do sanatorium. Przyszły kuracjusz będzie mógł śledzić na Internetowym Koncie Pacjenta, na jakim etapie przetwarzania jest jego e-skierowanie - informuje Centrum e-Zdrowia

    Darowizna na krwiodawstwo

    Honorowy dawca krwi może skorzystać z ulgi w zeznaniu rocznym za 2022 r. Limit darowizn wynosi 6% dochodu/przychodu.

    MRiPS: 3176,88 zł świadczenia wspierającego dla osób niepełnosprawnych. Potrzebne orzeczenie od wojewódzkiego zespołu orzeczniczego

    Od 1 stycznia 2024 r. rząd wprowadzi nowy system pomocy osobom niepełnosprawnym. Będą trzy poziomy wsparcia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. Na najwyższym osoba niepełnosprawna otrzyma dwukrotność obecnej renty socjalnej, czyli 3176,88 zł brutto.

    Tabletka, kapsułka, czopek, globulka, syrop, zawiesina. Dlaczego lekarstwa mają różną postać?

    Z jakiego powodu lekarstwo jest produkowane w formie tabletki, kapsułki, czopka, syropu? Wyjaśniają to farmaceuci z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku w opublikowanym na YouToube filmie "Tabletka tabletce nierówna - czyli o nowoczesnych postaciach leku". 

    Zmiany w umundurowaniu policjantów w 2023 r. Nowy rodzaj spodni ochronnych. Normy dla ubioru ćwiczebnego

    Zostaną wprowadzone spodnie ochronne, które wraz z kurtką ochronną będą stanowiły ubiór przeznaczony dla policjantów oddziałów prewencji Policji i samodzielnych pododdziałów prewencji Policji.

    Egzamin ósmoklasisty z języka obcego [2023 r. i 2024 r., wymogi, podstawa programowa, rozporządzenie]
    Lektury obowiązkowe na egzaminie ósmoklasisty w 2023 r. i 2024 r.

    Lektury obowiązkowe na egzaminie ósmoklasisty w 2023 r.

    Egzamin ósmoklasisty z matematyki [wymogi, rozporządzenie]

    Jakie są wymagania dla egzaminu ósmoklasisty z matematyki w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024?

    Nowe zasady wypłaty ekwiwalentu dla strażaków OSP [Nowelizacja, zmiany]

    Do Sejmu trafił projekt nowelizacji ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany dotyczą m.in. możliwości wypłacania ekwiwalentu kandydatom na strażaków OSP uczestniczącym w szkoleniu podstawowym. Będą też nowe zasady naliczania ekwiwalentu za udział w akcji ratowniczej.

    P. Czarnek: Chcesz być lekarzem? Idź na studia. Będą miejsca. Potrzebujemy 60 000 lekarzy

    Min. Czarnek: zwiększamy liczbę osób studiujących na kierunku lekarskim.

    Minister P. Czarnek do rodziców: nie dezerterujcie z waszych obowiązków wychowawczych [wywiad]

    Dzieci rodzą się w rodzinie i ich kondycja - również moralna - zależy od kondycji moralnej rodziny – powiedział PAP szef MEiN Przemysław Czarnek odnosząc się do ostatnich przypadków agresji młodych ludzi wobec rówieśników. I zaapelował: nie możemy dezerterować z naszych obowiązków wychowawczych.

    Egzamin ósmoklasisty z języka polskiego [wymogi, lektury, rozporządzenie]

    Jakie są wymagania dla egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego w roku szkolnym 2022/2023 i 2023/2024?

    OpenAI: nowy GPT-4 zda egzamin prawniczy. Czy za 10 lat zastąpi prawnika, księgową, programistę, dziennikarza?

    Firma OpenAI zaprezentowała najnowszą wersję swojego modelu sztucznej inteligencji, GPT-4. Model językowy ma być m.in. zdolny do zdania egzaminu prawniczego z bardzo dobrym wynikiem i udzielać bardziej poprawnych odpowiedzi niż jego poprzednie wersje, takie jak GPT-3 i ChatGPT. Microsoft poinformował, że na nowym systemie oparł swoją wyszukiwarkę Bing.

    Ustawa o Planie Strategicznym dla WPR na lata 2023-2027 już obowiązuje

    Ustawa o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 obowiązuje od 15 marca. Regulacja stwarza ramy prawne dla realizacji unijnej polityki rolnej w naszym kraju.

    Rusza przyjmowanie wniosków o dopłaty bezpośrednie. Wnioski można składać tylko w formie elektronicznej

    Wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych w ramach II filara Wspólnej Polityki Rolnej za 2023 r. można składać już od 15 marca. Jest to pierwszy nabór wniosków w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

    Wszystkie umowy zlecenia oskładkowane w I kwartale 2024 r.? Umowy o dzieło bez ZUS [NEWS DGP]

    Umowy zlecenia zostaną oskładkowane w całości od przyszłego roku - takie zobowiązanie wynika z najnowszego Krajowego Planu Reform na lata 2023/2024. Dokument trafił do konsultacji. 

    Światowy Dzień Recyklingu. Marnujemy co najmniej 90% wszystkich wydobywanych surowców

    Światowy Dzień Recyklingu. Zaledwie 10% odpadów z tworzyw sztucznych jest poddanych realnemu recyklingowi w Polsce – wynika z dochodzenia przeprowadzonego przez Plastics Review w 2021 r. Konsumenci w kraju nad Wisłą chcą, by kupowane przez nich produkty powstawały z materiałów z recyklingu, co obrazują wyniki raportu Circular Voice. Niestety obecnie zaledwie 8,6% z tego, co zostaje wyprodukowane, jest przetwarzane i ponownie wykorzystywane – oznacza to, że marnujemy co najmniej 90% wszystkich wydobywanych surowców, co potwierdzają wyniki analizy Stena Recycling.