REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawa i obowiązki podejrzanego

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Każdy podejrzany ma prawo znać stawiane mu zarzuty oraz ich faktyczne podstawy. Ma on również prawo do przesłuchania przy udziale obrońcy, jednak jego niestawiennictwo nie tamuje biegu postępowania.

W postępowaniu przygotowawczym podejrzany ma też obowiązki. O wszystkich powinien być powiadomiony pisemnie przed pierwszym przesłuchaniem.

Podejrzanym jest osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu jej zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia przedstawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego. Wyraźnie widać zatem, że podejrzany jest stroną postępowania przygotowawczego. Jednocześnie nie każdy podejrzany stanie się oskarżonym, gdyż nie każde postępowanie przygotowawcze kończy się wniesieniem sprawy do sądu.

Prawo do informacji procesowej

Podejrzanemu, podobnie jak oskarżonemu w postępowaniu karnym, przysługuje szereg praw i obowiązków. Z uwagi jednak na wykrywczy charakter postępowania przygotowawczego, uprawnienia podejrzanego są tu ograniczone.

Z uwagi na podstawową zasadę każdego postępowania - tj. prawa do obrony - podejrzanemu zawsze przysługuje informacja procesowa. Oznacza to, że ma on prawo do poznania zarzutów, które należy mu przedstawić, oraz podstaw faktycznych tych zarzutów. Podejrzany może żądać ustnego ich podania lub uzasadnienia na piśmie. Podejrzany ma również prawo do wglądu w akta sprawy w toku postępowania, jednak organ prowadzący postępowanie może mu tego prawa odmówić. Postanowienie o powołaniu biegłego również powinno być podejrzanemu doręczone, a prokurator ma obowiązek zapoznania go z opinią eksperta. Ponadto podejrzany ma prawo żądać zaznajomienia go z materiałem dowodowym kończonego dochodzenia lub śledztwa.

Ważne!

Osoba staje się podejrzanym dopiero po przedstawieniu jej zarzutów lub wraz z przystąpieniem do przesłuchania jej w charakterze podejrzanego. O wszelkich prawach i obowiązkach podejrzany musi być powiadomiony już przed pierwszym przesłuchaniem

Prawo do korzystania z obrońcy

Dla pełnej realizacji prawa podejrzanego do obrony ma on, podobnie jak oskarżony, prawo do korzystania z obrońcy. W trakcie dochodzenia lub śledztwa może on przede wszystkim żądać, aby przesłuchano go z udziałem obrońcy. Jednak jeżeli adwokat nie stawi się w wyznaczonym terminie na przesłuchanie, to jego niestawiennictwo nie zatrzyma toku czynności. Podejrzany korzysta wreszcie z podstawowej zasady prawa karnego - domniemania niewinności i nie jest również zobowiązany do dostarczania dowodów na swoją winę. Wobec tego ma on prawo do składania i do odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne lub wszystkie pytania.

Udział w czynnościach dowodowych

Znacznie ograniczone jest natomiast prawo podejrzanego do udziału w czynnościach dowodowych prowadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Charakter niektórych czynności wymaga oczywiście tego, aby podejrzany był przy nich obecny. Chodzi np. o eksperyment procesowy, czyli odtworzenie przebiegu zdarzenia lub o oględziny miejsca lub ciała podejrzanego, albo też o jego okazanie. Poza czynnościami, w których uczestnictwo podejrzanego jest konieczne, są również i takie, w których może on uczestniczyć, jak np. przesłuchanie świadków i biegłych. Zgodnie z przepisami procedury karnej, jeżeli czynność jest niepowtarzalna, to podejrzanego należy do niej dopuścić. Jeżeli jednak jest on pozbawiony wolności, a jego doprowadzenie wywoływałoby zwłokę grożącą utratą lub zniekształceniem dowodu, wtedy określoną czynność można przeprowadzić bez jego udziału. Osoba podejrzana może również wnioskować o dopuszczenie jej do innych czynności dowodowych postępowania przygotowawczego niż przesłuchanie świadków. W szczególnie uzasadnionych wypadkach organ prowadzący postępowanie może jednak żądania takiego nie uwzględnić z uwagi na dobro postępowania. Można go nie uwzględnić także wtedy, gdyby sprowadzenie pozbawionego wolności podejrzanego powodowało poważne trudności.

Podejrzany ma również prawo do zgłoszenia w postępowaniu przygotowawczym wniosku o skazanie go ze złagodzeniem jego odpowiedzialności bez rozprawy. W takiej sytuacji prokurator może zamieścić wniosek w akcie oskarżenia. Ponadto tylko za zgodą podejrzanego prokurator może warunkowo umorzyć postępowanie przed rozprawą.

PODSTAWOWE PRAWA PODEJRZANEGO

n Do znajomości zarzutów, które należy mu przedstawić (art. 313 k.p.k.).

n Do znajomości podstaw faktycznych stawianych mu zarzutów poprzez prawo żądania ustnego ich podania lub uzasadnienia ich na piśmie (art. 313 k.p.k.).

n Do wglądu w akta sprawy w toku postępowania (art. 156 k.p.k.).

n Do doręczenia mu postanowienia o powołaniu biegłego i zapoznawania go z opinią eksperta.

n Do żądania zapoznania go z materiałem dowodowym kończonego dochodzenia lub śledztwa (art. 321 k.p.k.).

OBROŃCA DLA PODEJRZANEGO

Podejrzany musi mieć obrońcę, jeżeli:

n jest nieletni,

n jest głuchy, niemy lub niewidomy,

n zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności,

n sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę.

Obowiązki podejrzanego

Przede wszystkim podejrzany ma obowiązek poddania się oględzinom i badaniom, pobieraniu prób krwi, włosów i wydzielin organizmu, fotografowaniu, okazywaniu i pobieraniu odcisków palców. Podejrzany musi również stawić się na każde wezwanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, pod groźbą przymusowego doprowadzenia go. Musi on zawiadomić o każdej zmianie miejsca swojego pobytu trwającej dłużej niż siedem dni. Jeżeli podejrzany nie dokona takiego zawiadomienia, pismo wysłane na dotychczasowy adres będzie uważane za doręczone prawidłowo. Jeżeli natomiast podejrzany przebywa za granicą, ma on obowiązek wskazania adresu dla doręczeń w kraju.

O wszelkich prawach i obowiązkach podejrzany musi być powiadomiony już przed pierwszym przesłuchaniem. Powiadomienia takiego dokonuje organ dokonujący czynności na piśmie. Podejrzany musi być pouczony na piśmie także o konsekwencjach niedopełnienia ciążących na nim obowiązków.

ARKADIUSZ JARASZEK

arkadiusz.jaraszek@infor.pl

Podstawa prawna

n Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. nr 89, poz. 555 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

REKLAMA

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

REKLAMA