REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pomoc publiczna w kulturze 2014-2020

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Kępka
Pieniądze, finanse, monety. Fot. Fotolia
Pieniądze, finanse, monety. Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Nowe, ostrzejsze, podejście Unii Europejskiej do pomocy publicznej będzie stosowane m.in. do inwestycji w kulturze. Jednak, w przeciwieństwie do innych sektorów, w kulturze wprowadzone rozwiązania mogą ułatwić realizację przedsięwzięć.

Jednym z najważniejszych aktów prawnych, które regulują kwestię pomocy publicznej w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej (UE) na lata 2014–2020, jest rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (dalej: GBER), czyli tzw. rozporządzenie ogólne o wyłączeniach blokowych. Weszło ono w życie 1 lipca 2014 r., ale obowiązuje od 1 stycznia 2015 r. Jednym z sektorów zaliczonych do GBER jest kultura.

REKLAMA

– Choć zmiana podejścia do pomocy publicznej 2014–2020 dotyczy przede wszystkim lotnisk, to znajduje też praktyczne zastosowanie przy inwestycjach kulturalnych – tłumaczy dr Stefan Akira Jarecki z Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju. – Jednym z celów tej zmiany jest uproszczenie i lepsze ukierunkowanie pomocy z UE i choć w innych sektorach niekoniecznie tak się stało, to w kulturze został on zrealizowany.

Zobacz również: Finansowanie imprez kulturalnych ze środków funduszu sołeckiego

Pomoc na podstawie GBER

Sektor kultury jest rynkiem specyficznym, zdominowanym przez instytucje publiczne. Nawet GBER stwierdza, że „w sektorze kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego wiele środków stosowanych przez państwa członkowskie może nie stanowić pomocy, ponieważ nie spełniają kryteriów art. 107 ust. 1 Traktatu, np. dlatego, że działalność taka nie jest działalnością gospodarczą lub nie wywiera wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi”. W większości przypadków tak też traktowano inwestycje kulturalne w latach 2007–2013. Jednak w nowym okresie programowania przyjęcie, że wsparcie dla projektu z zakresu kultury nie stanowi pomocy publicznej nie jest już tak proste, jak wcześniej. Ponadto nie jest, w kontekście późniejszych kontroli, rozwiązaniem najbezpieczniejszym. – W perspektywie 2014–2020 nie wystarczy stwierdzić, że w projekcie nie występuje pomoc publiczna (tak jak to było w latach 2007–2013), ale należy uzasadnić takie stwierdzenie – informuje Stefan Jarecki.

Analizując projekt pod kątem występowania pomocy publicznej, można uznać, że:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1) wsparcie na pewno nie stanowi pomocy publicznej (np. dlatego, że jest to pomoc de minimis albo nie wpływa na konkurencję na rynku wewnętrznym UE), a co za tym idzie – nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej (KE),

2) nie wiadomo, czy wsparcie jest pomocą publiczną, dlatego należy zwrócić się do KE o notyfikację w celu uzyskania pewności prawnej,

3) wsparcie stanowi pomoc publiczną.

W ostatnim przypadku, m.in. w odniesieniu do inwestycji w kulturze, mogą wystąpić dwa przypadki. Po pierwsze, wsparcie jest zgodne z rynkiem wewnętrznym UE na podstawie GBER i dlatego nie podlega notyfikacji w KE. Po drugie, pomoc nie spełnia warunków GBER i należy ją notyfikować. Od 2014 roku w kulturze dotyczy to praktycznie tylko największych projektów, które ze względu na wartość nie mieszczą się w reżimie GBER.

– Najlepszym rozwiązaniem w latach 2014–2020 jest uznanie, że pomoc publiczna w kulturze występuje, ale jest wyłączona z obowiązku notyfikacji na podstawie GBER. Wybór tej opcji zabezpiecza przed ewentualnymi zarzutami instytucji kontrolnych – przekonuje Stefan Jarecki.

Na podstawie GBER z obowiązku notyfikacji zwolnione są:

● pomoc inwestycyjna do 100 mln euro na projekt,

● pomoc operacyjna do 50 mln euro dla jednego beneficjenta rocznie.

Projekty przekraczające te kwoty wymagają notyfikacji KE, przy czym pomoc na podstawie GBER może zostać udzielona na:

● muzea, archiwa, biblioteki, ośrodki lub przestrzenie kulturalne i artystyczne, teatry, opery, sale koncertowe, inne organizacje wystawiające widowiska sceniczne, instytucje odpowiedzialne za dziedzictwo filmowe oraz inne podobne infrastruktury, organizacje i instytucje kulturalne i artystyczne,

● materialne zasoby dziedzictwa kulturowego, obiekty archeologiczne, pomniki, obiekty i budynki historyczne dziedzictwo naturalne związane z dziedzictwem kulturowym,

● niematerialne zasoby dziedzictwa kulturowego w dowolnej formie, w tym zwyczaje ludowe i rękodzieło,

● wydarzenia i spektakle kulturalne lub związane ze sztuką, festiwale, wystawy i inne podobne działania związane z kulturą,

● edukację kulturalną i artystyczną m.in. przy zastosowaniu nowych technologii,

● tworzenie, redagowanie, produkcję, dystrybucję, digitalizację i produkcję utworów muzycznych i literackich, w tym przekładów.

Z GBER wyłączona jest natomiast pomoc dla prasy i magazynów.

Kultura jako działalność gospodarcza

Osobom odpowiedzialnym za inwestycje kulturalne często z trudem przychodzi uznanie, że w ich przypadku także może występować pomoc publiczna. Wynika to ze specyfiki tej branży, odrębnych regulacji prawnych i permanentnego niedoinwestowania ze strony instytucji publicznych. Dlatego najczęściej uznaje się, że tej pomocy nie ma. Jako argument przytacza się te przepisy UE, które stwierdzają, że pomoc publiczna występuje, gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1) pomoc jest udzielana przez państwo lub ze źródeł państwowych (do państwa zalicza się tu m.in. jednostki samorządu terytorialnego),

2) wsparcie udzielane jest przedsiębiorcy i

3) powoduje uzyskanie korzyści przez to przedsiębiorstwo,

4) pomoc ma charakter selektywny,

5) pomoc grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi UE.

Jednak z punktu widzenia innych przepisów unijnych (a zwłaszcza instytucji kontrolnych) pomoc publiczna może wystąpić w większości wspieranych projektów. Zwłaszcza punkt drugi może powodować problemy. – Przepisy unijne w kontekście pomocy publicznej zupełnie inaczej definiują działalność gospodarczą. Nieważny jest status podmiotu ani źródła jego finansowania – przestrzega Stefan Jarecki. – Ważne jest tylko to, czy podmiot ten może naruszać zasady konkurencji. Istotne jest tu zwłaszcza słowo „może”.

Dlatego wielokrotnie zdarzało się, że w odniesieniu do pomocy publicznej instytucje unijne za przedsiębiorstwo uznawały podmioty państwowe czy samorządowe.

REKLAMA

– Pojęcie „działalność gospodarcza” jest w rozumieniu prawa unijnego bardzo szerokie. Najważniejsze jest w tym kontekście to, że odpłatnie oferuje się usługi lub towary – przypomina Roman Gąszczyk, prawnik specjalizujący się w pomocy publicznej. – Nie ma tu kryterium działalności dla zysku.

Jeżeli więc teatr sprzedaje bilety na spektakl, a muzeum bilety wstępu, to według przepisów unijnych są traktowane jako przedsiębiorstwo. Podobnie wygląda to w przypadku infrastruktury kulturalnej.

– Jeżeli istnieje bezpośredni związek między budową infrastruktury a późniejszym oferowaniem za jej pośrednictwem towarów i usług, to należy uznać, że pomoc publiczna występuje – uważa Stefan Jarecki.

Kolejnym problemem może być punkt piąty, czyli uznanie, że pomoc może grozić lub grozi zakłóceniem konkurencji. Dla kultury może to być najlepszy argument do wskazania, że wsparcie nie stanowi pomocy publicznej, ponieważ jednym z kryteriów, które mogą wyłączyć zakłócenie konkurencji, jest lokalny charakter działalności. Jednak to beneficjent musi udowodnić KE, że projekt nie ma wpływu na wymianę handlową Wspólnoty. Ponadto decyzje KE w tym zakresie i użyta argumentacja mogą czasem zaskakiwać. Dlatego w latach 2014–2020 przyjęcie dla inwestycji w kulturze braku występowania pomocy publicznej nie powinno być automatyczne. – Uznanie, że w projekcie występuje pomoc publiczna jest rozwiązaniem prostszym i nie trzeba go udowadniać – mówi Roman Gąszczyk.

WIOLETTA KĘPKA

Autorka jest dziennikarką specjalizującą się w tematyce samorządowej

PODSTAWA PRAWNA

● rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.Urz. UE L 187 z 26 czerwca 2014 r., str. 1)

Tekst powstał po zorganizowanej przez Hallmark Events 14 kwietnia br. konferencji „Nowe zasady finansowania inwestycji w sektorze kultury. Środki z UE i pomoc publiczna w nowej perspektywie finansowej 2014–2020”. Patronem medialnym była Gazeta Samorządu i Administracji.

Polecamy serwis: Kultura

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec pobłażania dla agresji wobec lekarzy – nowe wytyczne Prokuratora Generalnego [PDF]

Wzrost liczby przypadków agresji wobec pracowników ochrony zdrowia skłonił Prokuratora Generalnego do wydania jednoznacznych wytycznych w sprawie prowadzenia postępowań karnych w takich sprawach. Naczelna Izba Lekarska z zadowoleniem przyjęła tę decyzję, podkreślając, że to efekt długofalowych działań środowiska lekarskiego na rzecz poprawy bezpieczeństwa.

Stanowisko NIL z 2023 r. ws. biorezonansu

W przestrzeni publicznej coraz częściej pojawiają się doniesienia o stosowaniu terapii biorezonansu magnetycznego – metody, która zyskuje popularność zarówno wśród zwolenników medycyny alternatywnej, jak i osób poszukujących niekonwencjonalnych sposobów leczenia różnych dolegliwości. Przypominamy stanowisko Rady Ekspertów Naczelnej Izby Lekarskiej z sierpnia 2023 r.

Nawet 80 km/h. Tak pędzą dzieciaki na hulajnogach

Coraz więcej dzieci trafia do szpitali z poważnymi urazami po wypadkach na elektrycznych hulajnogach – alarmuje Mateusz Struś asystent z Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej, Dziecięcego Szpitala Klinicznego WUM. Jego zdaniem główną przyczyną jest nadmierna prędkość oraz brak kasków, a nieletni pacjenci często osiągają na własnych hulajnogach nawet 70–80 km/h.

Sześć wsi w Polsce stanie się miastem od początku 2026 roku. Wiemy już które

Od 1 stycznia 2026 r. roku w Polsce przybędzie sześć miast. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy (RD214), które zostały opublikowane 14 lipca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu. Nastąpi też 6 zmian dotyczących ustalenia granic gmin, 9 zmian dotyczących ustalenia granic miast i jedna zmiana nazwy miasta.

REKLAMA

126 mln zł na lądowiska dla SOR. Rusza nabór na dofinansowanie z Funduszu Medycznego

Ministerstwo Zdrowia ogłosiło nowy konkurs w ramach Funduszu Medycznego: „Dotacja na modernizację lub budowę lądowisk dla śmigłowców przy szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR)”. Program ma na celu poprawę dostępności i bezpieczeństwa transportu lotniczego pacjentów w stanach zagrożenia życia. Szpitale będą mogły otrzymać nawet 97% dofinansowania na budowę lub modernizację lądowisk. Nabór wniosków rozpocznie się 31 lipca 2025 roku.

420 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej, wydano 51,3 tys. decyzji odmownych

Już blisko 420 tys., osób otrzymało rentę wdowią. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił na ten cel ponad 1,4 mld zł brutto, z czego prawie 150 mln zł to kwota, o którą wzrosły wypłaty w związku ze zbiegiem świadczeń.

Kiedy kompleksowy remont linii średnicowej w Warszawie? Minister wskazał kluczowe terminy i zakres prac. Stację Warszawa Powiśle zastąpią dwa nowe przystanki osobowe

W dniu 9 lipca 2025 r. minister infrastruktury – w odpowiedzi na interpelację poselską – udzielił obszernych informacji odnośnie terminów i zakresu modernizacji kolejowej linii średnicowej w Warszawie. Okazuje się, że jako pierwsza (w latach 2026-2029) będzie realizowana część wschodnia linii średnicowej (na praskim brzegu Wisły). Natomiast w drugim etapie (po 2030 r.) zmodernizowana będzie część zachodnia: od stacji Warszawa Zachodnia (bez samej stacji), przez stacje Warszawa Ochota, Warszawa śródmieście do ul. Wybrzeże Szczecińskie. Co ważne, w tym drugim etapie powstaną dwie nowe stacje w rejonie ronda de Gaulle’a oraz pomiędzy ul. Solec i Wybrzeże Kościuszkowskie a obecny przystanek Warszawa Powiśle zostanie na stałe wyłączony z użytkowania. Także w drugim etapie modernizacji zostanie przebudowany tunel średnicowy i most średnicowy na Wiśle.

Rolnicy dostaną własnego rzecznika? PSL składa projekt ustawy

Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego złożył w Sejmie projekt ustawy, której głównym celem jest powołanie nowej instytucji – Rzecznika Praw Rolników. Funkcję tę miałby każdorazowo pełnić Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, co – według autorów projektu – ma zagwarantować niezależność i bliskość tej roli wobec środowisk rolniczych.

REKLAMA

Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

REKLAMA