REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Funkcjonowanie bibliotek szkolnych w pytaniach i odpowiedziach

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Urszula Wycisk
DGP

REKLAMA

REKLAMA

Jesteśmy policealną szkołą zawodową – samorządową jednostką budżetową. Organem prowadzącym szkołę jest samorząd wojewódzki. W jednostce prowadzona jest biblioteka szkolna dla uczniów naszej szkoły. Jakie przepisy regulują funkcjonowanie bibliotek szkolnych? W jaki sposób ustala się opłaty za uszkodzone, zniszczone i niezwrócone w terminie książki? Jak ustalać koszt nabycia zbiorów bibliotecznych oraz jak prawidłowo ujmować w księgach inwentarzowych dary przekazane bibliotece?

Podstawy prawne funkcjonowania bibliotek szkolnych

W ustawie z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach – w rozdziale 7 „Biblioteki szkolne i pedagogiczne” art. 22 ust. 3 stanowi, że: „Zasady organizowania i działalności bibliotek szkolnych i pedagogicznych określają odrębne przepisy”. Jakie to są przepisy?

REKLAMA

Ogólne zasady działania bibliotek zostały ustalone w ustawie z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (dalej: ustawa o bibliotekach).

REKLAMA

Biblioteka może być samodzielną jednostką organizacyjną, czego przykładem są zorganizowane w formie instytucji kultury biblioteki publiczne jednostek samorządu terytorialnego, bądź wchodzić w skład innej jednostki organizacyjnej, jak to jest w przypadku bibliotek szkolnych. Biblioteki szkolne funkcjonują w strukturach szkół publicznych.

Mają one za zadanie służyć realizacji celów programów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej dzieci, młodzieży oraz kształceniu, doskonaleniu nauczycieli. Zadania, organizację oraz szczegółowy zakres działania biblioteki wchodzącej w skład innej jednostki określa regulamin nadany przez kierownika tej jednostki (art. 12 ustawy o bibliotekach). Tak więc w przypadku bibliotek szkolnych kompetencja w tym zakresie przysługuje dyrektorom szkół publicznych.

W art. 22 ustawy o bibliotekach ustawodawca ustanowił obowiązek prowadzenia w każdej szkole publicznej biblioteki szkolnej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Spośród odrębnych przepisów regulujących kwestię bibliotek szkolnych należy wskazać art. 67 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty), który nakłada na szkoły publiczne, w celu realizacji zadań statutowych, zapewnienie uczniom możliwości korzystania m.in. z biblioteki. Tak więc podstawami prawnymi funkcjonowania bibliotek szkolnych są:

● ustawa o systemie oświaty,

● ustawa o bibliotekach.

Sposób ustalania opłat za uszkodzone, zniszczone i niezwrócone w terminie książki

Czy możemy pobierać opłaty za niezwrócenie w terminie wypożyczonych książek, za uszkodzenia, zniszczenia? Jeżeli tak, to czy dyrektor jednostki może ustalić wysokość opłaty, czy jednak organ prowadzący szkołę? Czy ewentualne opłaty, odszkodowania z ww. tytułów należy przyjąć jako dochody budżetowe i w jakim paragrafie klasyfikacji budżetowej je ująć? Czy może należy je potraktować jako dochody rachunku dochodów własnych? W naszej jednostce, na podstawie uchwały sejmiku województwa w 2009 r., został utworzony rachunek dochodów własnych. Uchwała określa źródła dochodów, m.in.: „za korzystanie ze zbiorów bibliotecznych określonych Regulaminem” – czy to sformułowanie upoważnia dyrektora jednostki do ustalenia ww. opłat w regulaminie funkcjonowania biblioteki?

Zasady funkcjonowania rachunków własnych samorządowych jednostek budżetowych do 31 grudnia 2010 r. reguluje ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych – art. 22 ust. 3 i 4.

Samorządowe jednostki budżetowe mogą gromadzić na rachunku dochodów własnych dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. W uchwale tej organ stanowiący określa:

● źródła dochodów własnych,

● przeznaczenie uzyskanych dochodów własnych,

● jednostki budżetowe, które utworzą rachunek,

● wysokość ewentualnych wpłat do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych.

REKLAMA

W sytuacji opisanej w pytaniu sejmik województwa dopełnił formalności, ustanowił dla biblioteki szkolnej rachunek dochodów własnych, ustalając źródła jego dochodów, tj. za korzystanie ze zbiorów bibliotecznych na zasadach określonych w regulaminie.

Do ustalania regulaminu biblioteki szkolnej, o czym wspomniano w odpowiedzi na pierwsze pytanie, uprawniony jest dyrektor szkoły. Tak więc do kompetencji dyrektora szkoły należy ustalenie ewentualnych odpłatności za korzystanie ze zbiorów bibliotecznych.

Na etapie opracowywania regulaminu należy jednak pamiętać, byustalenie odpłatności nie ograniczało praw uczniów do nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej. W regulaminie nie można zawrzeć zapisu o odpłatności za usługi świadczone przez bibliotekę szkolną (przykładowo: za wypożyczenie materiałów bibliotecznych uczniom), a jedynie w wyjątkowych sytuacjach można ustalać opłaty, tj. za zniszczenie, uszkodzenie czy niezwrócenie w terminie książek.

Dochody z tego tytułu należy klasyfikować w § 069 „Wpływy z różnych opłat” w ramach rachunku dochodów własnych, jeżeli został utworzony, albo w ramach rachunku bieżącego jednostki budżetowej, jeśli nie został utworzony rachunek dochodów własnych.

Ponadto należy zaznaczyć, że nowa ustawa o finansach publicznych z 27 sierpnia 2009 r. (dalej: nowa uofp) likwiduje z dniem 31 grudnia 2010 r. instytucję rachunku dochodów własnych jednostek budżetowych, wprowadzając w jego miejsce w samorządowych jednostkach budżetowych prowadzących działalność określoną w ustawie o systemie oświaty, instytucję wydzielonego rachunku dochodów. Kompetencja do ustalenia zasad gromadzenia środków na wydzielonym rachunku dochodów własnych została przypisana w art. 223 nowej uofp organowi stanowiącemu jednostkę samorządu terytorialnego. Tak więc po 1 stycznia 2010 r. rachunek dochodów własnych dla gromadzenia opłat za korzystanie ze zbiorów bibliotecznych określonych „Regulaminem” może dalej funkcjonować.

Czytaj także: Biblioteka publiczna tylko jako instytucja kultury>>

Koszty nabycia zbiorów bibliotecznych

Czy na podstawie § 23 ust. 1 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 29 października 2008 r. w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych wchodzących w skład zbiorów bibliotecznych należy ujmować wpływy i ubytki według rzeczywistych kosztów nabycia? Czasami zamawiamy książki, a na fakturze oprócz zamówionych pozycji (6 książek – różne tytuły) jest opłata za przesyłkę, np. 8,50 zł. Czy opłata za przesyłkę może być doliczana do rzeczywistego kosztu nabycia książki? Jeżeli tak, to jak należy ująć poszczególne książki w ewidencji szczegółowej ilościowo-wartościowej w księgach inwentarzowych (księgi inwentarzowe prowadzimy komputerowo – program MOL)? Czy do każdej ceny książki doliczyć 1/6 opłaty za przesyłkę?

We wzorcowym planie kont dla jednostek budżetowych określono, że na koncie 014 „Zbiory biblioteczne” ewidencjonuje się stan oraz zwiększenia i zmniejszenia zbiorów bibliotecznych według cen ich nabycia. W opisie do konta 014 wskazano ponadto, że ewidencja analityczna powinna umożliwić ustalenie stanu poszczególnych zbiorów bibliotecznych, z dalszym podziałem określonym w odrębnych przepisach.

Szczegółowe zasady i sposób ewidencjonowania materiałów bibliotecznych są określone w rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 29 października 2008 r. w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych (dalej: rozporządzenie w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych).

Jednak, zgodnie z § 1 rozporządzenia w sprawie sposobu ewidencjonowania materiałów bibliotecznych, do prowadzenia ewidencji materiałów bibliotecznych w sposób wskazany w tym rozporządzeniu zobowiązane są biblioteki wchodzące w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej. Do ogólnokrajowej sieci bibliotecznej wchodzą biblioteki publiczne (tj. Biblioteka Narodowa, biblioteki jednostek samorządu terytorialnego) oraz inne biblioteki na podstawie decyzji właściwego ministra do spraw kultury i dziedzictwa narodowego (art. 27 ust. 2 i 3 ustawy o bibliotekach).

Biblioteki szkolne nie wchodzą w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej, a tym samym nie są zobowiązane do stosowania przepisów rozporządzenia w sprawie sposobu ewidencjonowania materiałów bibliotecznych. W praktyce jednak bardzo często biblioteki szkolne ewidencjonują materiały biblioteczne w sposób wskazany w tym rozporządzeniu. Zastosowanie zasad ewidencjonowania materiałów bibliotecznych określonych w rozporządzeniu w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych przez biblioteki szkolne powinno wynikać z ustaleń określonych w polityce rachunkowości obowiązującej w jednostce.

Ewidencja materiałów bibliotecznych polega na ujęciu wpływu i ubytków w sposób umożliwiający identyfikację tych materiałów oraz na ujęciu ilościowym i wartościowym ich stanu i zachodzących w nich zmian. Ewidencję materiałów bibliotecznych tworzą:

● sumaryczna (wstępna) ewidencja wpływów,

● szczegółowa ewidencja wpływów,

● szczegółowa i sumaryczna ewidencja ubytków,

● finansowo-księgowa ewidencja wpływów i ubytków.

W ewidencji finansowo-księgowej materiałów wchodzących w skład zbiorów bibliotecznych ujmuje się ich wpływy i ubytki według rzeczywistych kosztów nabycia, a w przypadkach materiałów otrzymanych bezpłatnie – według bieżącej szacunkowej wartości (§ 23 rozporządzenia w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych).

Tak więc, jeżeli nabycie poszczególnych książek wiązało się z poniesieniem kosztów opłat za przesyłkę, zalicza się to do rzeczywistych kosztów nabycia zbiorów bibliotecznych. Wskazane jest uregulowanie zasad w tym zakresie w dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości.

Natomiast, jeśli wskazana na fakturze kwota opłaty dotyczy kilku nabytych pozycji książkowych, opłatę tę należy podzielić i przypisać równomiernie do wszystkich zakupionych książek, jak wskazano w pytaniu.

Czytaj także: Ponad 2600 bibliotek uzyskało dostęp do internetu>>

Ewidencjonowanie w księgach inwentarzowych darów przekazanych bibliotece

Czy na wykazie wpływów dla materiałów przekazanych w darze należy podać nazwisko osoby przekazującej, czy wystarczy określenie „od osób fizycznych i prawnych”? Zdarza się, że darczyńcy chcą być anonimowi. Jeżeli nieodpłatnie otrzymane książki pochodzą od:

● osób fizycznych i prawnych – w ewidencji finansowo-księgowej ujmuje się je zapisem: Wn 014 i Ma 760,

● bibliotek będących jednostkami budżetowymi – w ewidencji finansowo-księgowej ujmuje się je zapisem: Wn 014 i Ma 072.

Biblioteki szkolne stosują zasady ewidencjonowania materiałów bibliotecznych określone w rozporządzeniu w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych, jeśli wynika to z zapisów dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości.

Szczegółową ewidencję wpływów materiałów bibliotecznych należy prowadzić w księdze inwentarzowej według wzoru ustalonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych.

Materiały wpływające do bibliotek ujmuje się po sprawdzeniu ich zgodności z dowodami wpływów. Dowodami wpływów w zakresie darów są wykazy towarzyszące materiałom. Dowód wpływu sporządzany jest przez osobę (instytucję) przekazującą materiały bądź przez bibliotekę i co do zasady powinien zawierać dane personalne osoby czy instytucji przekazującej.

Jednak, jeśli ofiarodawca materiałów wyraził wolę pozostania anonimowym darczyńcą, ustawodawca w § 13 rozporządzenia w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych zwolnił bibliotekę z obowiązku sporządzania dowodu wpływu, a tym samym wskazywania danych personalnych ofiarodawcy. W opisanym przypadku przekazane materiały włącza się do ewidencji bez dokumentu towarzyszącego.

Wartość przekazanych w darze materiałów bibliotecznych należy ujmować w ewidencji finansowo-księgowej na podstawie informacji o ich cenach, a w przypadku ich braku – według bieżącej szacunkowej wartości.

Prezentuje to schemat.

SCHEMAT. Ewidencja przekazanych darów

PODSTAWY PRAWNE

● Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 220, poz. 1600)

● Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 56, poz. 458)

● Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240)

● Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 666)

● Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2008 r. w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych (Dz.U. Nr 205, poz. 1283)

● Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 72, poz. 422)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Czy Polska wprowadzi kontrole?

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Czy Polska wprowadzi kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów?

Premier D. Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

Zamówienia publiczne: jakie zmiany są konieczne? 130 tys. zł progu zamiast 80 tys. zł

Konieczne są zmiany w zamówieniach publicznych. Pierwsza dotyczy zasady konkurencyjności, której prawidłowe stosowanie sprawia beneficjentom duże problemy. Druga zmiana polega na podwyższeniu progu kwotowego na 130 tys. zł.

NSZZ „Solidarność” na wojennej ścieżce z MEN: To nie reforma, to degradacja zawodu nauczyciela!

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

REKLAMA

Nowe standardy żywienia w szpitalach 2025: Ministerstwo Zdrowia wprowadza obowiązkowe diety dla pacjentów [PROJEKT]

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło projekt rozporządzenia, które ma ujednolicić standardy żywienia pacjentów w szpitalach. Zmiany mają zagwarantować zdrowe, zbilansowane i dostosowane do stanu zdrowia posiłki, a także zwiększyć transparentność i jakość usług cateringowych w placówkach medycznych.

Pogoda. Gwałtowne burze w dziewięciu województwach. Ostrzeżenia RCB

Na terenie dziewięciu województw można spodziewać się gwałtownych burz. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa już wysłało alerty.

REKLAMA