Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu po rozwodzie

Charakter prawny spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu

Lokatorskie prawo do lokalu trwa tak długo jak członkostwo uprawnionego w spółdzielni mieszkaniowej. Istnieje zasada przymusowej wspólności małżeńskiej wszystkich rodzajów spółdzielczych praw do lokali, przydzielanych jednemu z małżonków w trakcie trwania małżeństwa dla zaspokajania potrzeb rodziny. Należeć może ono wspólnie jedynie do małżonków. Taka konstrukcja tego prawa zakłada istnienie miedzy małżonkami łącznej wspólności tego prawa, nie zaś wspólności w częściach ułamkowych, choćby w małżeństwie istniał ustrój rozdzielności majątkowej. Wspólna przynależność spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu do obojga małżonków powstaje w wyniku zawarcia umowy ze spółdzielnią przez jednego z małżonków, ze względu na fakt, iż pozostają oni we wspólności majątkowej, a nabycie przedmiotowego prawa zostało dokonane do majątku wspólnego. W związku z tym, że wspólna przynależność spółdzielczego lokatorskiego prawa do małżonków jest wyjątkiem od zasady jednopodmiotowości tego prawa, ustanie małżeństwa wyznacza kres dopuszczalności takiego stanu. 

Co powinni zrobić małżonkowie po rozwodzie?

Po ustaniu małżeństwa wskutek rozwodu lub po unieważnieniu małżeństwa małżonkowie powinni w terminie jednego roku zawiadomić spółdzielnię, któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, albo przedstawić dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa.

Były małżonek niebędący członkiem spółdzielni powinien złożyć deklarację członkowską w terminie 3 miesięcy od dnia, w którym przypadło mu prawo do lokalu. Byłemu małżonkowi przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni. Jeżeli małżonkowie nie dokonają czynności, o których mowa w ust. 1, spółdzielnia wyznaczy im w tym celu dodatkowy termin, nie krótszy niż 6 miesięcy, uprzedzając o skutkach, jakie może spowodować jego niezachowanie. Po bezskutecznym upływie tego terminu spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu (art. 13 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.). Należy zauważyć, iż jest to uprawnienie fakultatywne Spółdzielni. Spółdzielnia nie zawsze jest w stanie w odpowiednim czasie zareagować na brak złożonego przez byłych małżonków zawiadomienia, gdyż nie zawsze posiada informacje o rozwodzie, w związku z tym, w takim wypadku należy przyjąć, iż reakcja spółdzielni może nastąpić w każdym czasie, wówczas gdy spółdzielnia otrzyma wiedzę umożliwiającą jej taką reakcję (E. Bończak-Kucharczyk, Spółdzielnie Mieszkaniowe : komentarz, Warszawa 2008, s. 304).