Hipoteka zabezpieczająca wierzytelności do określonej wysokości

Do powstania hipoteki niezbędna jest zgoda dłużnika oraz wpis w księdze wieczystej danej nieruchomości. W księdze wieczystej hipotekę wpisuje się zawsze w dziale IV – jest to dział Ksiąg Wieczystych przeznaczony zawsze na wpisy dotyczące hipoteki. Wierzyciel, na rzecz którego została ustanowiona hipoteka, może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń (na podstawie przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym) od każdego właściciela czy użytkownika wieczystego nieruchomości obciążonej hipoteką. Może to być kolejny właściciel nieruchomości, niekoniecznie ten, który jest dłużnikiem osobistym wierzyciela. Hipoteka zabezpiecza wierzycielowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw do danej nieruchomości. Wierzyciel hipoteczny może domagać się zaspokojenia swoich roszczeń przed innymi osobami.

Zobacz: Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece

Hipoteka może obciążać nieruchomość, użytkowanie wieczyste, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego czy nawet wierzytelność zabezpieczoną hipotecznie.

Jak powstaje hipoteka 

Hipoteka może być ustanowiona na podstawie notarialnej umowy cywilnoprawnej, decyzji administracyjnej np. decyzji uwłaszczeniowej, na podstawie orzeczenia sądu lub innego organu oraz na podstawie szczególnego przepisu prawa.
Hipoteką można obciążać każdą nieruchomość, bez względu na jej rodzaj. Zasada ta odnosi się do nieruchomości gruntowych i lokalowych. Przedmiotem hipoteki jest z reguły jedna nieruchomość. Zdarza się jednak również zabezpieczenie wierzytelności na kilku nieruchomościach, wówczas mamy do czynienia z hipoteką łączną. Istota tej hipoteki polega na tym, że wierzyciel, któremu ona przysługuje może, według swego uznania, żądać zabezpieczenia w całości lub w części z każdej nieruchomości z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie. Może również, według swego uznania, dokonać jej podziału pomiędzy poszczególne nieruchomości. Hipoteka łączna może powstać również wskutek podziału wcześniej obciążonej nieruchomości. Obciąża wówczas wszystkie nowo wydzielone grunty.

Zobacz: Zabezpiecz wierzytelność hipoteką umowną

Prawo związane z wierzytelnością 

Hipoteka nie jest prawem samodzielnym, lecz prawem związanym z wierzytelnością, którą zabezpiecza, określa się to jako prawo akcesoryjne. Nie może powstać bez wierzytelności, a w przypadku wygaśnięcia wierzytelności, hipoteka również wygasa.