REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Procedura porządkowania ksiąg wieczystych musi być przeprowadzona szybko

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Brunon Paul
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli organy samorządu lub Skarbu Państwa odpowiednio wcześnie nie ujawnią w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości, to majątek ten może być zagrożony przejęciem przez dzisiejszych posiadaczy lub sprzedażą przez byłych właścicieli.  

Sporządzanie wykazów i zestawień zbiorczych, uzgadnianie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księgach wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym, prowadzenie szeroko zakrojonej akcji uświadamiającej dotyczącej kwestii własności nieruchomości oraz ustroju ksiąg wieczystych, i to nie tylko na tzw. ziemiach odzyskanych, a także porządkowanie dokumentacji to główne zadania wynikające z ustawy z 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 191, poz. 1365). Mają one doprowadzić do uporządkowania systemu ksiąg wieczystych i zabezpieczenia prawa własności rzeczywistych właścicieli nieruchomości.

REKLAMA

Zagrożenia dla publicznego majątku

Coraz częściej bowiem wobec Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego kierowane są roszczenia windykacyjne dotyczące majątków przejmowanych przez władzę publiczną po II wojnie światowej.

REKLAMA

Ich autorzy powołują się na art. 222 par. 1 Kodeksu cywilnego (k.c.). Zgodnie z nim, właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego nieruchomością, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania nią.

Często też posiadacz nieruchomości niebędący właścicielem majątku przejętego przez Państwo po II wojnie światowej, a jedynie go użytkujący występuje do sądu o nabycie własności przez zasiedzenie (art. 172 k.c.). Warunkiem jest tu m.in. nieprzerwane posiadanie nieruchomości przez 30 lat.

Trzeba jednak przypomnieć, że skutecznie przeprowadzona windykacja zapobiega zasiedzeniu. Samorządy mogą więc oddalić niebezpieczeństwo przejmowania publicznych nieruchomości. Przy tym już samo złożenie do sądu pozwu o wydanie nieruchomości przerywa bieg zasiedzenia (art. 123 par. 1 w zw. z art. 175 k.c.).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

GSiA RADZI

REKLAMA

Dlatego tak istotne jest, by w przygotowywanych przez starostów wykazach obejmujących nieruchomości niebędące w posiadaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu, a równocześnie stanowiące ich własność, wskazywać nie tylko aktualny stan ich posiadania, ale także jego długość. Pozwoli to na odzyskanie - w pierwszej kolejności - nieruchomości najbardziej zagrożonych zasiedzeniem.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że regulacje dotyczące zasiedzenia mogą zostać wykorzystane również do ochrony własności Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Prawomocne stwierdzenie zasiedzenia przez Skarb Państwa lub samorząd uchroni je bowiem przed bezzasadnymi w takiej sytuacji roszczeniami windykacyjnymi.

Zapisy w księdze podstawą sprzedaży

Uporządkowanie stanu prawnego ujawnionego w księgach wieczystych, a zwłaszcza wpisanie właściciela na podstawie postanowienia stwierdzającego zasiedzenie nieruchomości, albo ujawnienie przejścia własności nieruchomości na Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego z mocy prawa zapobiegną też sprzedawaniu nieruchomości przez jedynie formalnych właścicieli ujawnionych w księgach wieczystych.

 

GSiA OSTRZEGA

Dotychczas często dochodziło do skutecznej sprzedaży takich nieruchomości przez właścicieli ujawnionych w księdze wieczystej.

Działo się tak na podstawie zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Chroni ona zaufanie nabywcy nieruchomości kupującego ją od osoby ujawnionej jako właściciel w danej księdze wieczystej, nawet gdy dane te nie są w rzeczywistości prawdziwe. W ten sposób dokonuje się przeniesienia własności nieruchomości, mimo zawarcia umowy z osobą, która de facto nie była właścicielem danego majątku.

WAŻNE

Zgodnie bowiem z art. 5 i art. 6 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.), w razie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a faktycznym nieruchomości decyduje treść księgi. Chroni ona tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe. Dzięki temu dochodzi przykładowo do skutecznej sprzedaży nieruchomości przez „niewłaściciela”. Kupujący, który zaufał treści księgi i był w dobrej wierze, staje się właścicielem nieruchomości.

Tym samym osoba, która kupiła nieruchomość od osoby widniejącej w księdze wieczystej jako właściciel, nawet jeśli w rzeczywistości sprzedający już nim nie był, jest chroniona przed utratą nabytego prawa własności. Osoba, która kupiła majątek, może też skutecznie wnosić, powództwem windykacyjnym, o wydanie jej nieruchomości.

Trzeba działać szybko

Już powyżej zarysowane względy wskazują, że przy porządkowaniu stanu prawnego nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub samorządów, które nie mają tego prawa wpisanego do księgi wieczystej, powinno się działać bardzo szybko i sprawnie.

Dlatego ustawodawca wyznaczył termin do 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do 19 listopada 2009 r.) na złożenie wniosków o ujawnienie w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa albo jednostek samorządu terytorialnego we właściwych Sądach Rejonowych - Wydziałach Ksiąg Wieczystych.

Wnioski te powinny być złożone wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu prawa. Zgodnie z art. 31 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wpis prawa własności do księgi wieczystej może nastąpić na podstawie następujących dokumentów:

• aktu notarialnego,

• prawomocnego - ewentualnie natychmiast wykonalnego orzeczenia sądowego,

• decyzji administracyjnej lub innego dokumentu, np. protokołu przejęcia lasów na własność Skarbu Państwa na podstawie dekretu PKWN z 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa czy ugody sądowej.

Zaś zgodnie z art. 6262 par. 1 k.p.c., co do zasady wniosek o dokonanie wpisu składa się na urzędowym formularzu. Wzory formularzy określa rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu udostępniania urzędowych formularzy wniosków stosowanych w sądach rejonowych prowadzących księgi wieczyste w systemie informatycznym (Dz.U. nr 156, poz. 1527).

Podmioty wnioskujące o wpis do ksiąg wieczystych będą się najczęściej posługiwały następującymi pięcioma formularzami:

• „Wniosek o założenie księgi wieczystej”, oznaczony symbolem KW-ZAL,

• „Wniosek o wpis w księdze wieczystej”, oznaczony symbolem KW-WPIS,

• „Załącznik - Żądanie wpisu w księdze wieczystej”, oznaczony symbolem KW-ZAD,

• „Załącznik - Oznaczenie działki ewidencyjnej”, oznaczony symbolem KW-OZN,

• „Załącznik - Wnioskodawca/uczestnik postępowania”, oznaczony symbolem KW-WU.

 

WAŻNE

Już samo złożenie stosownego wniosku skutkuje jego odnotowaniem w dziale II księgi wieczystej, a tym samym powoduje wyłączenie zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. W praktyce uniemożliwi to sprzedaż nieruchomości ze względu na możliwą późniejszą jej utratę.

Terminy nie wiążą sądu

Jeśli jednak podstawę wpisu własności miałoby stanowić orzeczenie sądu stwierdzające nabycie własności nieruchomości z mocy prawa, to zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, 12 miesięcy stanowić będzie termin do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez Skarb Państwa lub samorząd. Natomiast termin do złożenia wniosku o wpis prawa własności do ksiąg wieczystych wynosić będzie miesiąc od uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie własności.

W przypadku złożenia apelacji całość procedury może więc ulec znacznemu przedłużeniu. Zważywszy bowiem na liczbę spraw znajdujących się w sądach cywilnych oraz czas ich rozpoznawania, postępowanie sądowe może spowodować nawet kilkunastomiesięczne przedłużenie całej procedury zmierzającej do ujawnienia rzeczywistych właścicieli nieruchomości. Co prawda w art. 5 tej ustawy zakreślono sądom wieczystoksięgowym miesięczny termin na ujawnienie prawa własności Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, liczony od momentu złożenia stosownego wniosku. Jest to jednak tylko termin instrukcyjny. Zatem jego przekroczenie przez sąd nie powoduje samo z siebie jakichkolwiek konsekwencji.

Starostowie mogą się zabezpieczyć

Starostowie mają jednak możliwość zabezpieczenia się przed skutkami przeciągania się procedury sądowej.

Artykuł 10 ust. 1 i 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece stwierdza bowiem, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane, może żądać usunięcia niezgodności. Samo zaś roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione w księdze przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest natomiast nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia.

WAŻNE

Postanowienie o wpisaniu do księgi wieczystej ostrzeżenia o niezgodności zapisów ze stanem faktycznym może być uzyskane przez starostę już na samym początku postępowania zmierzającego do stwierdzenia nabycia własności nieruchomości z mocy prawa przez Skarb Państwa lub samorząd. Starosta powinien więc złożyć stosowny wniosek już w piśmie wszczynającym postępowanie w sprawie, gdyż przy przewlekłości postępowań sądowych może dojść do wykorzystania instytucji rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych do zbycia nieruchomości, które de facto należą do Skarbu Państwa lub samorządu. Byłoby to możliwe nawet wtedy, gdy wszczęto już procedurę regulacji ich stanu prawnego ujawnionego w księgach wieczystych.

Dla opieszałych będą kary

Jak wskazano wyżej, głównym celem ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego jest udokumentowanie własności nieruchomości Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Oczywiście, w sytuacji, w której proces ten zostanie dokonany skrupulatnie i szybko, ta bardzo trafna idea ułatwi obrót oraz utrwali pewność i zaufanie do ksiąg wieczystych, a tym samym powinna korzystnie wpłynąć na rynek nieruchomości. Dlatego z jednej strony na zobowiązane organy państwowe i samorządowe nałożono obowiązek sprawozdawczości z wykonania ustawy, a z drugiej art. 8 ustawy przewiduje kary pieniężne, które mogą zostać nałożone na osoby zobowiązane ustawą do działań zmierzających do ujawnienia w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, gdyby działały opieszale.

Brunon Paul

radca prawny, właściciel krakowskiej Kancelarii Radcy Prawnego

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kiedy modernizacja linii średnicowej w Warszawie? Minister infrastruktury podał kluczowe terminy i zakres prac. Stację Warszawa Powiśle zastąpią dwa nowe przystanki osobowe

W dniu 9 lipca 2025 r. minister infrastruktury – w odpowiedzi na interpelację poselską – udzielił obszernych informacji odnośnie terminów i zakresu modernizacji kolejowej linii średnicowej w Warszawie. Okazuje się, że jako pierwsza (w latach 2026-2029) będzie realizowana część wschodnia linii średnicowej (na praskim brzegu Wisły). Natomiast w drugim etapie (po 2030 r.) zmodernizowana będzie część zachodnia: od stacji Warszawa Zachodnia (bez samej stacji), przez stacje Warszawa Ochota, Warszawa śródmieście do ul. Wybrzeże Szczecińskie. Co ważne, w tym drugim etapie powstaną dwie nowe stacje w rejonie ronda de Gaulle’a oraz pomiędzy ul. Solec i Wybrzeże Kościuszkowskie a obecny przystanek Warszawa Powiśle zostanie na stałe wyłączony z użytkowania. Także w drugim etapie modernizacji zostanie przebudowany tunel średnicowy i most średnicowy na Wiśle.

Rolnicy dostaną własnego rzecznika? PSL składa projekt ustawy

Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego złożył w Sejmie projekt ustawy, której głównym celem jest powołanie nowej instytucji – Rzecznika Praw Rolników. Funkcję tę miałby każdorazowo pełnić Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, co – według autorów projektu – ma zagwarantować niezależność i bliskość tej roli wobec środowisk rolniczych.

Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

REKLAMA

Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

REKLAMA

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

REKLAMA