Immunitet ma chronić błędy posła, a nie jego przestępstwa

W tym tygodniu Sejm ma zająć się poselską poprawką do konstytucji uchylającą ochronę parlamentarzystów przed odpowiedzialnością karną za wykroczenia i przestępstwa pospolite.

Politycy PO uważają też, że konieczne jest sprecyzowanie przepisów konstytucji określających uprawnienia prezydenta i rządu. Chcą ograniczyć prawo prezydenta do składania weta. Zwracają także uwagę na potrzebę zmiany trybu wyboru prezydenta - postulując odejście od wyborów powszechnych na rzecz głosowania w Zgromadzeniu Narodowym.

Ograniczona nietykalność

Poprawka poselska, która ma być rozpatrywana jutro, zakłada zniesienie w całości tzw. immunitetu formalnego posłów i senatorów, który oznacza zakaz pociągania do odpowiedzialności karnej i administracyjnej parlamentarzystów. Obecnie w prawie konstytucyjnym obowiązuje tzw. ujemna przesłanka procesowa. Dopóki immunitet nie zostanie uchylony bądź poseł sam nie wyrazi zgody na pociągnięcie go do odpowiedzialności, dopóty nie jest dopuszczalne wszczęcie lub kontynuowanie postępowania przeciwko niemu.

Aby to zmienić, Sejm musi uchylić punkty 2, 3 i 4 art. 105 konstytucji. Zachowany zostanie jednak immunitet chroniący działalność posłów i senatorów, która wynika ze sprawowania mandatu. Jeśli więc dojdzie do zmiany konstytucji, to nadal posłowie i senatorowie nie będą mogli stanąć przed sądem w wyniku oskarżenia o szkodliwą lub błędną działalność wchodzącą w zakres sprawowanego mandatu poselskiego. Konstytucja wprost nie mówi, o jaką tu działalność chodzi, ale biorąc pod uwagę, że podstawową aktywnością parlamentarzysty jest praca w Sejmie i Senacie, zakres sprawowania mandatu oznacza udział w pracach legislacyjnych i kontrolnych. Poseł powinien być nietykalny jako sprawozdawca sejmowy, autor wniosków i zapytań, jako mówca parlamentarny i w czasie głosowania. Za działalność wchodzącą w zakres mandatu poseł odpowiada tylko przed Sejmem i przez ten Sejm może być ukarany, gdyż obowiązuje go regulamin parlamentarny.

Ostrożność w likwidacji

Większość konstytucjonalistów jest przeciwna całkowitemu zniesieniu immunitetu.

- Warto jednak zweryfikować jego zakres - twierdzi Jerzy Stępień, prezes Trybunału Konstytucyjnego.

- Odpowiedzialność za ewidentne występki czy nawet przestępstwa nie powinna być ograniczona immunitetem. Ale to marszałek Sejmu w pierwszej kolejności powinien dbać o właściwą postawę posłów - dodaje prezes TK.