REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Barbara Kołodziej
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jednostki sektora finansów publicznych mają obowiązek stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, aby rzetelnie i jasno przedstawić sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.

Niezależnie od wykorzystania ogólnych zasad wypracowanych przez praktykę rachunkowości, a także zawartych w prawie bilansowym, rachunkowość jednostek sektora finansów publicznych, ze względu na specyfikę tego sektora, ma pewne cechy charakterystyczne.

REKLAMA

Nadrzędna zasada rachunkowości to zasada prawdziwego i wiernego obrazu, która obliguje jednostki do odzwierciedlania rzeczywistej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

Ustawa o finansach publicznych zobowiązuje jednostki sektora finansów publicznych do stosowania jednolitych zasad rachunkowości, ale jednocześnie podkreśla konieczność uwzględnienia zasad szczególnych w tym zakresie (art. 17 ust. 2 ustawy o finansach publicznych):

• ewidencji wykonania budżetu,

• ewidencji majątku trwałego, będącego własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów,

• sporządzania sprawozdań finansowych oraz ich odbiorców.

Zasady budżetowe

REKLAMA

Obowiązek dostosowania rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych do przepisów ustawy o finansach publicznych wymaga podporządkowania jej zasadom budżetowym. Rachunkowość tych jednostek powinna być prowadzona w sposób sprzyjający realizacji tych zasad.

Poza koniecznością dostosowania rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych do nadrzędnych zasad prawa bilansowego i zasad budżetowych, na jej szczególną specyfikę rozwiązań składają się m.in. następujące cechy i zasady:

• kasowy charakter wykonania budżetu,

• zróżnicowanie form organizacyjnoprawnych jednostek sektora finansów publicznych i zasad gospodarki finansowej tych jednostek,

• wymagania klasyfikacji budżetowej.

Zasada kasowa budżetu

REKLAMA

Działalność jednostek sektora finansów publicznych oparta jest na budżetach i planach finansowych w powiązaniu z zadaniami tych jednostek. Kasowy charakter budżetu stwarza konieczność stałej kontroli środków pieniężnych z uwzględnieniem stopnia realizacji planu finansowego. Dlatego też jedną z ważniejszych cech specyficznych rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych jest przestrzeganie zasady kasowej, której istota polega na ujmowaniu wyłącznie zrealizowanych wpływów i wydatków.

Obowiązek stosowania tej zasady wynika z zapisu ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym dochody i wydatki należy ujmować w terminie ich zapłaty, niezależnie od rocznego budżetu, którego one dotyczą. Do danego okresu można zatem zaliczyć wyłącznie rzeczywiste wpływy i wydatki dokonane na bankowych rachunkach budżetów, a dla jednostek budżetowych - na bieżących rachunkach dochodów i wydatków budżetowych.

W jednostkach sektora finansów publicznych znajduje zastosowanie również zasada memoriałowa.

Metoda budżetowania

Następna charakterystyczna cecha rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych wynika ze zróżnicowania form organizacyjnoprawnych tych jednostek oraz zasad ich gospodarki finansowej. System finansowania determinuje zasady powiązania danego podmiotu z budżetem. Z tego względu można wyróżnić podmioty objęte metodą budżetowania brutto i netto.

Metodą budżetowania brutto objęte są jednostki budżetowe, które są podmiotami nieposiadającymi osobowości prawnej. Dlatego też nie mogą one m.in. zaciągać kredytów ani samodzielnie inwestować. W jednostkach budżetowych nie ma związku pomiędzy planem dochodów a planem wydatków. Jednostki budżetowe mogą w ogóle nie osiągać dochodów albo dochody te mogą być bardzo niskie w porównaniu z kosztami. Koszty bowiem pokrywane są nie z dochodów, ale ze środków otrzymanych z budżetu. Granicą jest jedynie plan wydatków. Wpływy jednostek budżetowych w całości odprowadzane są do budżetu.

Wyjątkami od tej zasady są wydzielone rachunki dochodów własnych oraz funduszy motywacyjnych.

Natomiast w metodzie budżetowania netto rozliczenie z budżetem następuje wynikowo. W tym przypadku koszty prowadzonej działalności w całości lub w dużej części pokrywane są z tej działalności, a osiągnięty wynik jest w części odprowadzany do budżetu. W ten sposób funkcjonują zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze. Rachunkowość w nich prowadzona bazuje na zasadzie memoriałowej, która musi umożliwić ujęcie przychodów, kosztów, prawidłowe ustalenie wyniku finansowego i jego rozliczenie.

 

Klasyfikacja budżetowa

Kolejną specyficzną cechą rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych jest uwzględnienie zasad klasyfikacji budżetowej według działów, rozdziałów, paragrafów dochodów i paragrafów wydatków oraz przychodów i rozchodów. Klasyfikacja ta ma odzwierciedlenie w budowie zakładowego planu kont tych jednostek. Objęcie klasyfikacji budżetowej zakładowym planem kont jest warunkiem stworzenia podstaw do sporządzania sprawozdań, które wymagają usystematyzowania dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów w porządku przewidzianym w klasyfikacji budżetowej. Zastosowanie klasyfikacji budżetowej sprzyja poza tym ujednoliceniu zasad planowania, wykonania, ewidencji i kontroli budżetów. Ułatwia ona identyfikację wydatków i ich przypisanie do konkretnych nośników, np. zadań, usług. Umożliwia również porównania i analizy dochodów i wydatków w różnych okresach i dla różnych regionów kraju. Ponadto pozwala na ujawnienie nieprawidłowości i odpowiedzialności za wykonanie lub nie określonych zadań.

ZASADY BUDŻETOWE OBOWIĄZUJĄCE W JEDNOSTKACH SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Spośród zasad budżetowych szczególne związki z rachunkowością wykazują:

• zasada jawności - której realizacja wymaga dostarczenia przez rachunkowość informacji o finansach publicznych, zwłaszcza sprawozdań dotyczących tych finansów i działalności jednostek należących do sektora finansów publicznych poprzez podawanie ich do publicznej wiadomości, jak również udostępnianie sprawozdań jednostek należących do sektora finansów publicznych,

• zasada równowagi - której kontrolę umożliwia prawidłowo prowadzona rachunkowości i sprawozdawczość,

• zasada jedności materialnej i formalnej - według której budżet stanowi zwartą całość, a jednolite zasady rachunkowości zapewniają ukazanie występujących powiązań i ich koordynację,

• zasady ogólności i jednoznaczności - których realizacja jest możliwa dzięki sporządzaniu sprawozdań finansowych z wykorzystaniem danych ewidencji księgowej,

• zasada szczegółowości - która może być spełniona dzięki uwzględnieniu w rachunkowości zasad klasyfikacji budżetowej według kryterium rodzajowego, ilościowego i czasowego.

Barbara KoŁodziej

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).

• Rozporządzenie ministra finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. nr 142, poz. 1020).

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

REKLAMA

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

REKLAMA

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

REKLAMA