Budowa lotnisk przez jednostki samorządu terytorialnego

 

Aby było to możliwe, konieczny jest w tej sprawie wniosek jednostki samorządu terytorialnego, opinie ministra infrastruktury i ministra obrony narodowej. Ostateczne przekazanie lotniska następuje na podstawie umowy podpisywanej z wojewodą. Zezwolenia na utworzenie lotniska wydaje prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Trzeba pamiętać, że lotniska regionalne muszą spełniać np. procedury podejścia do lotnisk i lądowania.

 

Inwestycje związane z lotniskami na szczeblu regionalnym, tj. budowanie portów lokalnych, uzależnione są od zainteresowania władz samorządowych przystosowaniem lotnisk niekomunikacyjnych na potrzeby obsługi tego ruchu, a także realizacją zupełnie nowych inwestycji. Rola ministra infrastruktury ogranicza się do roli opiniotwórczej. W rządowym programie rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych wskazano m.in., iż z analizy obciążenia obecnie działających portów lotniczych wynika, iż zasadne jest uzupełnienie sieci portów regionalnych o pięć portów zlokalizowanych w województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim, zachodniopomorskim oraz świętokrzyskim. Rozwój regionalnych portów lotniczych wspierany jest z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zgodnie z regionalnymi programami operacyjnymi (RPO) dla województw. Komisja Europejska wyraziła zgodę na dofinansowanie w latach 2007-2013 projektów lotniskowych zawartych w RPO na sumę ok. 245 mln euro. Nowe lotniska powstaną m.in. w Modlinie, Lublinie, Białymstoku, Zegrzu Pomorskim i Kamieniu Śląskim.

Dzięki inicjatywom lokalnym planowane są inwestycje w kilkanaście lokalnych portów turystyczno-biznesowych, m.in. w Olsztynie, Suwałkach, Szczecinie, Nowym Targu i Starym Sączu.

Ważniejsze inwestycje, planowane i prowadzone obecnie w portach lotniczych, dotyczą z reguły wzrostu ich przepustowości. Duże znaczenie ma fakt współorganizacji przez Polskę mistrzostw Europy w piłce nożnej Euro 2012 i konieczność zapewnienia obsługi zwiększonej liczbie podróżnych. Największe inwestycje planowane są w miastach, które stać się mają gospodarzami Euro 2012 - tj. w portach we Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku, Warszawie i Modlinie oraz Krakowie i Katowicach.

Lotniska wojskowe

Łatwiejsze ma być obecnie przekazanie samorządom terytorialnym, w formie darowizny, lotnisk wojskowych, na których będą mogły powstawać lotniska cywilne. Od 22 sierpnia tego roku obowiązuje ustawa z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 144, poz. 901). Dokonanie darowizny konkretnego lotniska odbędzie się za pośrednictwem wojewody, jako organu administracji rządowej, po zaopiniowaniu wniosku jednostki samorządu terytorialnego przez ministra obrony narodowej i ministra transportu. Niezbędne będzie też wyrażenie zgody na tę darowiznę przez ministra skarbu państwa. Zaproponowane rozwiązania wpłynąć mają korzystnie na rozwój gospodarczy społeczności lokalnych i zwiększą szanse regionów na wykorzystanie środków pomocowych Unii Europejskiej oraz poprawią poziom zatrudnienia. Chodzi o lotniska znajdujące się w dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) oraz przekazane Agencji Mienia Wojskowego, a niewykorzystywane na potrzeby wojska.

Jednostka samorządu terytorialnego, której zostanie darowane lotnisko, będzie mogła je wynajmować, wydzierżawiać lub użyczać innym podmiotom na okres nie krótszy niż 30 lat. 30 proc. dochodów uzyskanych z gospodarowania lotniskiem byłoby przekazywane na zasilenie Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych.

Rozwój lotnisk regionalnych

Jak wynika z danych Ministerstwa Infrastruktury, w ubiegłym roku po raz pierwszy w historii porty regionalne odprawiły więcej pasażerów niż port w Warszawie (9,9 mln wobec 9,3 mln). Ponadto odprawiły ładunki o masie 23 tys. ton (wzrost o 23 proc.) oraz obsłużyły 131 tys. operacji lotniczych. Działalność portów regionalnych odznacza się wyższą dynamiką. Odnotowały one wyższe wzrosty liczby odprawianych podróżnych niż lotnisko stołeczne (odpowiednio 36 proc. wobec 14 proc.). Lotniska regionalne są motorem rozwoju całego krajowego rynku transportu lotniczego. Analitycy oceniają, iż trend ten będzie utrzymany i porty regionalne kosztem Okęcia będą odprawiać coraz więcej pasażerów. Pociąga to za sobą konieczność inwestycji w budowę i rozbudowę lotnisk regionalnych.

5 ETAPÓW PRZEKAZANIA SAMORZĄDOWI TERYTORIALNEMU LOTNISKA WOJSKOWEGO W FORMIE DAROWIZNY

1 Wniosek

Właściwa jednostka samorządu terytorialnego musi złożyć do ministra infrastruktury wniosek o przekazanie jej lotniska wojskowego.

2 Opinia ministrów

Minister infrastruktury, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku, opiniuje go pod kątem jego zgodności z polityką transportową i kieruje go niezwłocznie do ministra obrony marodowej, który w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania ocenia go pod kątem potrzeb realizacji celów obronności i bezpieczeństwa państwa.

3 Zgoda na darowiznę

Minister infrastruktury przesyła swoją opinię i opinię ministra obrony do zainteresowanej przekazaniem lotniska wojskowego jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli samorząd terytorialny w terminie 14 dni od dnia otrzymania tych opinii nie wycofa wniosku, minister infrastruktury kieruje przedmiotowy wniosek wraz opiniami do ministra skarbu państwa. Minister skarbu państwa po otrzymaniu tych dokumentów wyraża zgodę na dokonanie darowizny lotniska na rzecz samorządu.

4 Wygaśnięcie zarządu

Starosta, w terminie siedmiu dni od dnia powiadomienia go o wyrażeniu przez ministra skarbu państwa zgody na przekazanie lotniska wojskowego, stwierdza z urzędu wygaśnięcie trwałego zarządu jednostki organizacyjnej podległej ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanej w stosunku do przedmiotowej nieruchomości.

5 Umowa darowizny

Wojewoda oraz właściwa jednostka samorządu terytorialnego zawierają umowę darowizny lotniska wojskowego nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia stwierdzenia przez starostę wygaśnięcia trwałego zarządu do lotniska wojskowego jednostki organizacyjnej podległej ministrowi obrony narodowej.

 

Program rządowy

Według Ministerstwa Infrastruktury lotnictwo jest obecnie najszybciej rozwijającą się gałęzią transportu w Polsce. W 2007 roku polskie porty lotnicze obsłużyły ponad 19 mln pasażerów. Osiągnięta w zeszłym roku 24-proc. dynamika wzrostu liczby pasażerów odprawionych w portach lotniczych jest znacznie wyższa niż średnia światowa za ten okres (5,6 proc.). Analizy potwierdzają, iż wysoka dynamika będzie nadal utrzymana. Według Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) w bieżącym roku polskie lotniska obsłużą ok. 22 mln pasażerów, czyli o 18 proc. więcej niż w roku 2007. Długookresowa prognoza Urzędu Lotnictwa Cywilnego wskazuje, iż w 2010 roku całkowita liczba pasażerów korzystających z transportu lotniczego przekroczy 28 mln osób, a w roku 2030 nawet 81 mln pasażerów. Wzrośnie również tzw. współczynnik mobilności lotniczej (określający stosunek liczby odprawionych pasażerów do wielkości populacji), który aktualnie w Polsce wynosi zaledwie 0,5, a w objętym prognozą okresie 20 lat ma osiągnąć wartość 2 (informacje i dane na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 2292).

Konieczność systemowego myślenia o transporcie lotniczym spowodowała opracowanie programu rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych.

Jak wynika z tego programu, rozwój sieci lotnisk w Polsce ma się odbywać poprzez rozbudowę i modernizację istniejących lotnisk cywilnych oraz wykorzystanie i adaptację byłych lotnisk wojskowych oraz sportowo-usługowych. Budowa nowych portów lotniczych nastąpi dopiero po wyczerpaniu możliwości modernizacyjnych lotnisk istniejących. Program zakłada, że w pierwszej kolejności sieć lotnisk regionalnych powinna zostać uzupełniona o porty zlokalizowane w województwach: zachodniopomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim i świętokrzyskim. W przypadku gdy w dużym mieście ruch lotniczy przybliży się do granicy przepustowości, program zaleca tworzenie mniejszych portów wokół danej aglomeracji. Przykładem mogłaby być np. Warszawa, gdzie główny port lotniczy im. F. Chopina powinien zostać odciążony przez mniejsze lotniska, takie jak np. Modlin. Niezależnie od rozwoju portów regionalnych i lokalnych kontynuowane będą prace nad budową centralnego lotniska dla Polski. Przedsięwzięcie to wymagać będzie nakładów szacowanych na kilka miliardów euro.

Ponadto program rozwoju sieci lotnisk przewiduje, że polskie lotniska będą włączone w jednolity system transportowy Unii Europejskiej. W latach 2007-2013 rozwijanych będzie głównie osiem lotnisk należących do tzw. europejskiej sieci TEN-T (Warszawa-Okęcie, Kraków-Balice, Katowice-Pyrzowice, Gdańsk-Rębiechowo, Wrocław-Starachowice, Poznań-Ławica, Szczecin-Goleniów, Rzeszów-Jasionka). Program będzie podstawą do formułowania wniosków aplikacyjnych o środki pochodzące m.in. z Funduszu Spójności. Mniejsze porty lotnicze wspierane będą natomiast z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Obok rozbudowy lotnisk inwestycje obejmą instalację nowoczesnej infrastruktury nawigacyjnej. Za realizację programu będzie odpowiedzialny minister infrastruktury.

Na wsparcie realizacji projektów na ośmiu lotniskach należących do sieci TEN-T przeznaczono kwotę ok. 350 mln euro, a dla projektów lotniskowych zawartych w RPO sumę ok. 245 mln euro. Program rozwoju lotnisk zakłada, że w 2010 roku lotniczy ruch pasażerski w Polsce wyniesie ok. 25 mln osób, a w 2020 r. - ok. 35 mln osób. (Więcej na temat omawianego programów - http://bip.mt.gov.pl/pl/bip/programy i strategie/transport lotniczy/).

SIEĆ LOTNISK REGIONALNYCH

W Polsce funkcjonuje 12 portów lotniczych otwartych dla ruchu międzynarodowego (w tym 8 portów należących do Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T):

• Port Lotniczy Warszawa im. Fryderyka Chopina,

• Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka,

• Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy,

• Port Lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego,

• Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balice,

• Port Lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ Solidarność,

• Port Lotniczy Wrocław im. Mikołaja Kopernika,

• Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach,

• Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta,

• Port Lotniczy Bydgoszcz im. Ignacego Jana Paderewskiego,

• Port Lotniczy Zielona Góra-Babimost

• Port Lotniczy Szczytno-Szymany.

Oprócz PL Warszawa im. Fryderyka Chopina wszystkie wymienione lotniska to porty regionalne.

Przekazywanie lotnisk

Jak wynika z obowiązującej od 22 sierpnia tego roku ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, gminy, powiaty i samorządy województw będą mogły otrzymać dawne lotniska wojskowe na założenie lub rozbudowę lotnisk cywilnych. Ustawa ta zawiera jeden szczególnie istotny przepis. Otóż pierwsze wnioski, o przekazanie lotnisk wojskowych, jednostki samorządu terytorialnego będą mogły składać do ministra infrastruktury nie później niż w terminie roku od dnia wejścia w życie rozporządzenia określającego m.in. wykaz nieruchomości Skarbu Państwa będących w trwałym zarządzie jednostek organizacyjnych podległych ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanych, stanowiących lotniska albo lądowiska wojskowe lub ich części niewykorzystywane przez te jednostki do realizacji ich zadań, które mogą być wykorzystane w celu założenia lub rozbudowy lokalnego, regionalnego albo krajowego lotniska cywilnego użytku publicznego albo lądowiska cywilnego.

Rada Ministrów ma na wydanie takiego rozporządzenie dwa miesiące, licząc od 7 sierpnia tego roku. Rozporządzenie to powinno być zatem wydane do 7 października tego roku.

W rozporządzeniu nie będą zamieszczone lotniska i lądowiska wojskowe, które pomimo częściowego lub czasowego niewykorzystywania przez wojsko lub przez nie nadzorowane z uwagi na potrzeby Sił Zbrojnych lub realizację zobowiązań międzynarodowych nie mogą być wykorzystane jako lotniska cywilne użytku publicznego lub lądowiska cywilne.

Darowizna i wniosek

Nieruchomości Skarbu Państwa stanowiące lotniska wojskowe lub ich części, które są trwale niewykorzystywane przez wojsko, a które powinny nadal zachować swój lotniczy charakter, ujęte w wykazie zamieszczonym w rozporządzeniu, o którym mowa wyżej, właściwy wojewoda będzie przekazywał w drodze darowizny właściwym ze względu na położenie lotniska wojskowego lub jego części:

• gminom - w celu założenia albo rozbudowy lokalnego lotniska cywilnego użytku publicznego;

• powiatom - w celu założenia albo rozbudowy powiatowego lotniska cywilnego użytku publicznego;

• województwom - w celu założenia albo rozbudowy regionalnego albo krajowego lotniska cywilnego użytku publicznego.

Przekazanie, o którym mowa, następuje na wniosek właściwej jednostki samorządu terytorialnego złożony do ministra infrastruktury. We wniosku tym zamieszcza się dane dotyczące wnioskującej jednostki samorządu terytorialnego i nieruchomości, o otrzymanie której ubiega się np. gmina czy powiat, oraz informacje o rodzaju planowanej działalności lotniczej na tym lotnisku.

Minister infrastruktury, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku, opiniuje go pod kątem jego zgodności z polityką transportową i kieruje go niezwłocznie do ministra obrony narodowej, który w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania ocenia go pod kątem potrzeb realizacji celów obronności i bezpieczeństwa państwa. Obaj ministrowie, opiniując wniosek, mogą określić warunki przekazania i wykorzystania nieruchomości.

Następnie minister infrastruktury przesyła niezwłocznie opinie, o których mowa, do zainteresowanej przekazaniem lotniska wojskowego jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli samorząd terytorialny w terminie 14 dni od dnia otrzymania tych opinii nie wycofa wniosku, minister infrastruktury kieruje przedmiotowy wniosek wraz opiniami do ministra skarbu państwa.

Z koleji minister skarbu państwa, z uwzględnieniem warunków określonych w opiniach ministra infrastruktury i obrony narodowej, wyraża zgodę na dokonanie darowizny lotniska wojskowego lub jego części na rzecz jednostki samorządu terytorialnego.

Rola starosty

Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w terminie siedmiu dni od dnia powiadomienia go o wyrażeniu przez ministra skarbu państwa zgody na przekazanie lotniska wojskowego stwierdza z urzędu wygaśnięcie trwałego zarządu jednostki organizacyjnej podległej ministrowi obrony narodowej lub przez niego nadzorowanej w stosunku do nieruchomości objętej darowizną.

Reprezentantem Skarbu Państwa w stosunku do nieruchomości, o której mowa, jest właściwy wojewoda. Nie jest tu wymagana zgody wojewody (wydana w porozumieniu z ministrem obrony narodowej) na decyzję o wygaśnięciu trwałego zarządu przysługującego jednostkom organizacyjnym resortu obrony narodowej, o czym jest mowa w art. 46 ust. 4 pkt 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603, ze zm.).

Umowa w sprawie nieruchomości

Wojewoda oraz właściwa jednostka samorządu terytorialnego zawierają umowę darowizny lotniska wojskowego nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia stwierdzenia przez starostę wygaśnięcia trwałego zarządu jednostki organizacyjnej podległej ministrowi obrony narodowej. Jeżeli strony nie zawarły w tym terminie umowy darowizny nieruchomość, to podlega ono przekazaniu ministrowi obrony narodowej i to on wraz z ministrem infrastruktury rozstrzygną o sposobie zagospodarowania danego terenu.

Jeśli umowa darowizny zostanie zawarta, to określa się w niej cel i przeznaczenie darowanej nieruchomości, warunki jej przekazania i wykorzystania oraz sposób wzajemnych rozliczeń stron w przypadku odwołania darowizny. Nabycie przez jednostkę samorządu terytorialnego nieruchomości następuje wraz z zobowiązaniami, które ujawnia się w umowie darowizny.

W księdze wieczystej darowanej nieruchomości dokonuje się wpisu określającego cel, na jaki nieruchomość jest darowana, jej przeznaczenie oraz warunki korzystania z nieruchomości.

 

RODZAJE LOTNISK I SPOSÓB ICH PRZEKAZANIA

Lotniska albo lądowiska wojskowe lub ich części niewykorzystywane przez wojsko, które mogą być wykorzystane w celu założenia lub rozbudowy lokalnego, regionalnego albo krajowego lotniska cywilnego, będą się dzieliły na lotniska i lądowiska:

• trwale niewykorzystywane do realizacji zadań przez jednostki organizacyjne podległe lub nadzorowane przez ministra obrony narodowej:

- które powinny nadal zachować ich lotniczy charakter - będą przekazywane w formie darowizny jednostkom samorządu terytorialnego

- niewymagające zachowania ich lotniczego charakteru - podlegają zasadom gospodarowania mieniem Skarbu Państwa przez Agencję Mienia Wojskowego (rozdział 3 ustawy z 30 maja 1996 r.o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego - Dz.U. z 2004 r, nr 163, poz. 1711 ze zm.),

• częściowo lub czasowo niewykorzystywane do realizacji zadań przez jednostki wojskowe - będą przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego w drodze użyczenia co najmniej na 30 lat.

Odwołanie darowizny

Na wniosek ministra infrastruktury i ministra obrony narodowej, uzgodniony przez ministra skarbu państwa, wojewoda odwołuje darowiznę lotniska wojskowego na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w przypadku:

• niepodjęcia przez jednostkę samorządu terytorialnego w terminie sześciu miesięcy od dnia nabycia nieruchomości czynności faktycznych lub prawnych zmierzających do założenia albo rozbudowy lotniska cywilnego użytku publicznego;

• wystąpienia w terminie sześciu miesięcy od dnia nabycia nieruchomości nieusuwalnych przeszkód w wykorzystaniu nieruchomości w celu założenia albo rozbudowy lotniska cywilnego użytku publicznego;

• wykorzystania nieruchomości w innym celu niż założenie albo rozbudowa lotniska cywilnego użytku publicznego;

• nierozpoczęcia eksploatacji lotniska cywilnego użytku publicznego w terminie trzech lat od dnia nabycia nieruchomości.

Jednostka samorządu terytorialnego może zrzec się własności darowanej jej nieruchomości wyłącznie na rzecz Skarbu Państwa. Reprezentantem Skarbu Państwa w stosunku do tej nieruchomości jest właściwy wojewoda.

Tereny lotnisk wojskowych, w stosunku do których odwołano darowiznę na rzecz samorządu terytorialnego albo też samorząd zrzekł się ich własności, podlegają przekazaniu ministrowi obrony narodowej. O sposobie zagospodarowania tych nieruchomości rozstrzygają minister obrony narodowej i minister infrastruktury.

Najem i dzierżawa

Nieruchomości nabyte (przekazane przez wojewodę w formie darowizny) przez jednostkę samorządu terytorialnego mogą być przedmiotem najmu, dzierżawy albo użyczenia, co najmniej na lat 30, dokonanego przez właściwą jednostkę samorządu wyłącznie na rzecz podmiotu zakładającego lub zarządzającego lotniskiem użytku publicznego, jeżeli ta sama jednostka nie zakłada lotniska cywilnego użytku publicznego. Przypomnijmy, że chodzi o te nieruchomości dotychczas zarządzane przez wojsko, które powinny nadal zachować swój lotniczy charakter.

Dla nieruchomości, o których mowa, obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Samorządy muszą się liczyć z koniecznością poniesienia kosztów geodezyjnego rozgraniczenia przekazywanej nieruchomości oraz oczyszczenia przekazywanej nieruchomości z niewybuchów i niewypałów. W przypadku gdy koszty te zostały poniesione wcześniej przez Skarb Państwa, jednostka samorządowa jest zobowiązana do ich zwrotu.

Ponadto właściwy samorząd terytorialny będzie musiał przekazać 30 proc. dochodów uzyskanych z gospodarowania darowaną mu nieruchomością na zasilenie Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych.

Samorząd terytorialny będzie miał obowiązek przedkładać ministrowi infrastruktury oraz ministrowi obrony narodowej informacje o stanie i sposobie wykorzystania darowanej nieruchomości. Informacje te będą musiały być przedkładane co sześć miesięcy, przy czym pierwszą informację ministrowie powinni otrzymać po sześciu miesiącach od dnia zawarcia umowy darowizny.

Przekazanie w drodze użyczenia

Nieruchomości Skarbu Państwa stanowiące lotniska wojskowe lub ich części, częściowo lub czasowo niewykorzystywane przez wojsko, właściwy wojewoda, na wniosek jednostek samorządu terytorialnego właściwych ze względu na położenie lotniska wojskowego lub jego części, przekazuje w drodze użyczenia co najmniej na lat 30:

• gminie - w celu założenia albo rozbudowy lokalnego lotniska cywilnego użytku publicznego;

• powiatowi - w celu założenia albo rozbudowy powiatowego lotniska cywilnego użytku publicznego;

• województwu - w celu założenia albo rozbudowy regionalnego albo krajowego lotniska cywilnego użytku publicznego;

Przekazanie w drodze użyczenia następuje w podobnym trybie jak przekazanie lotnisk w drodze darowizny. Czyli m.in. potrzebny jest: wniosek zainteresowanej jednostki samorządu terytorialnego, opinie ministra infrastruktury i obrony narodowej, umowa między samorządem i wojewodą i odpowiedni wpis w księdze wieczystej.

Lotniska wojskowe przekazane jednostkom samorządu terytorialnego w formie użyczenia właściwej jednostce samorządu terytorialnego mogą być przedmiotem najmu, dzierżawy albo użyczenia, co najmniej na lat 30, dokonanego przez tę jednostkę wyłącznie na rzecz podmiotu zakładającego lub zarządzającego lotniskiem, jeżeli samorząd sam nie zakłada lotniska cywilnego użytku publicznego.

DOKUMENTY DOŁĄCZANE DO WNIOSKU O ZEZWOLENIE NA ZAŁOŻENIE LOTNISTKA

Do wniosku w sprawie wydania zezwolenia na założenie lotniska, np. jednostka samorządu terytorialnego musi dołączyć:

• odpis decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

• program wykorzystania lotniska;

• prognozę i plan organizacji ruchu lotniczego na lotnisku i w jego rejonie ze wskazaniem sposobów uniknięcia kolizji z ruchem prowadzonym z istniejących już sąsiednich lotnisk;

• projekt zagospodarowania terenu lotniska;

• projekt programu ochrony lotniska;

• dokumenty stwierdzające prawo dysponowania nieruchomością na cele budowy lotniska;

• mapę z naniesionymi ograniczeniami wysokości zabudowy na lotnisku i w jego otoczeniu, z uwzględnieniem istniejących przeszkód lotniczych;

• profile pól wznoszenia i podejścia;

• stanowisko państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego odnośnie do wymagań higienicznych i zdrowotnych zakładanego lotniska oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska odnośnie do wpływu zakładanego lotniska na środowisko.

Agencja mienia wojskowego

Ustawa z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego... (Dz.U. nr 144, poz. 901) obejmuje także byłe lotniska wojskowe, przejęte przez Agencję Mienia Wojskowego z obowiązkiem zachowania ich lotniczego charakteru i ujęte w jej ewidencji.

Jak wynika z art. 4 ust. 4 ustawy, na wniosek jednostki samorządu terytorialnego właściwej ze względu na położenie nieruchomości Skarbu Państwa stanowiącej byłe lotnisko wojskowe lub jego część, Agencja Mienia Wojskowego przekazuje niezwłocznie wojewodzie, a wojewoda przekazuje przejętą nieruchomość odpowiednio w formie darowizny: gminie, powiatowi lub województwu - w celu założenia albo rozbudowy lotniska cywilnego. Właściwa jednostka samorządu terytorialnego przekazuje 30 proc. dochodów uzyskanych z gospodarowania darowanym lotniskiem na zasilenie Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych.

Zezwolenie na lotnisko

Z uwagi na rolę w polityce rozwoju kraju wyróżnia się lotniska lokalne (gminne, powiatowe) oraz ponadlokalne (regionalne, krajowe). Jak wynika z prawa lotniczego, ze względu na dostępność dla użytkowników wyróżnia się lotniska użytku publicznego i lotniska użytku niepublicznego. Lotniskiem użytku publicznego jest lotnisko otwarte dla wszystkich statków powietrznych w terminach i godzinach ustalonych przez zarządzającego tym lotniskiem i podanych do publicznej wiadomości. Z kolei lotnisko użytku niepublicznego to takie, na którym mogą lądować i startować wyłącznie, np. statki powietrzne używane przez użytkowników lotniska, określonych w dokumentacji rejestracyjnej tego lotniska. Lotnisko można założyć po uzyskaniu zezwolenia udzielonego przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) na wniosek zainteresowanego. Zezwolenie na założenie lotniska może uzyskać:

• organ administracji publicznej;

• państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna;

• spółka prawa handlowego lub spółdzielnia zarejestrowana w Polsce;

• stowarzyszenie, którego przedmiotem działalności jest działalność lotnicza, utworzone zgodnie z przepisami prawa polskiego;

• osoba fizyczna posiadająca miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Prezes ULC odmawia wydania zezwolenia na założenie lotniska, jeżeli z przedstawionych dokumentów wynika, że projektowane lotnisko nie odpowiada wymaganiom określonym we właściwych przepisach, a także jeżeli:

• wystąpi kolizja pomiędzy ruchem lotniczym prowadzonym z projektowanego lotniska a ruchem prowadzonym z istniejących sąsiednich lotnisk;

• wydanie zezwolenia na założenie lotniska byłoby sprzeczne z rządowym programem rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych jako elementów infrastruktury transportowej;

• wydanie zezwolenia na założenie lotniska pociągałoby za sobą znaczne zagrożenie dla środowiska bądź zagrażałoby interesowi gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwu państwa.

Zezwolenie na założenie lotniska może zawierać warunek do spełnienia przez wnioskodawcę dodatkowych wymagań określonych w tym zezwoleniu, wiążących się z eksploatacją lotniska, ochroną środowiska, racjonalizacją zagospodarowania przestrzennego albo ochroną lub zabezpieczeniem praw osób trzecich, a także ochroną życia i zabezpieczeniem mienia osób znajdujących się na terenie lotniska. Ponadto już wydane zezwolenie na założenie lotniska może być cofnięte, jeżeli zmienił się stan faktyczny lub prawny stanowiący podstawę do wydania tego dokumentu.

Prezes ULC może stwierdzić wygaśnięcie zezwolenia na założenie lotniska, jeżeli w okresie trzech lat od daty określonej w tym zezwoleniu nie wpłynął wniosek o wpisanie lotniska do rejestru lotnisk.

Prezes ULC udziela także zezwolenia na założenie lotniska, odmawia jego udzielenia oraz cofa - wszystko to następuje oczywiście w drodze decyzji administracyjnej.

Organy administracji publicznej i jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, tak jak każdy, kto zamierza założyć lotnisko, mogą ubiegać się o promesę zezwolenia. Promesę wydaje i odmawia jej wydania również prezes ULC w drodze decyzji administracyjnej.

W promesie ustala się warunki niezbędne dla uzyskania zezwolenia na założenie lotniska oraz okres jej ważności, z uwzględnieniem typu projektowanego lotniska, z tym że nie może on być krótszy niż 12 miesięcy.

W okresie ważności promesy nie można odmówić wydania zezwolenia, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o wydanie promesy, wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie lub wymagań koniecznych do otrzymania zezwolenia na wybudowanie lotniska.

 

Rozpoczęcie działalności

Eksploatację lotniska można rozpocząć po wpisaniu lotniska do rejestru lotnisk. Rejestr lotnisk cywilnych prowadzi prezes ULC. Rejestr lotnisk jest jawny. Wypisy z rejestru wydaje się na wniosek zainteresowanych podmiotów. Wpisanie lotniska do rejestru lotnisk następuje na wniosek zakładającego lotnisko po sprawdzeniu przez prezesa ULC lub przez osoby przez niego upoważnione, czy lotnisko odpowiada wymaganiom technicznym określonym m.in. na podstawie prawa budowlanego i wymaganiom eksploatacyjnym określonym w prawie lotniczym.

Do wniosku o wpisanie lotniska do rejestru lotnisk wnioskodawca obowiązany jest przedstawić dokumenty dołączone do wniosku o zezwolenie na utworzenie lotniska (ramka str. A7) i samo zezwolenie na założenie lotniska.

O wpisaniu lotniska do rejestru lotnisk, o odmowie wpisania, zmianie danych rejestrowych rozstrzyga prezes ULC w drodze decyzji administracyjnej.

Do rejestru lotnisk wpisuje się jako zarządzającego lotniskiem zakładającego lotnisko lub, na jego wniosek, inny podmiot spełniający określone w prawie lotniczym wymagania. W przypadku lotniska użytku publicznego zarządzający nim powinien posiadać zezwolenie na wykonywanie działalności gospodarczej na takim obiekcie w zakresie zarządzania lotniskiem.

Jeżeli dane podlegające wpisowi opierają się na dokumentach, to dokumenty te powinny być dołączone do zgłoszenia, w oryginałach albo poświadczonych notarialnie lub urzędowo odpisach, kopiach.

Zarządzający lotniskiem może dokonać istotnych zmian eksploatacyjnych i technicznych cech lotniska po uzyskaniu zezwolenia Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Zmiana eksploatacyjnych i technicznych cech lotniska podlega wpisowi do rejestru lotnisk. Zgłoszenie do rejestru lotnisk zmian powinno być dokonane w ciągu 14 dni od ich zaistnienia.

Spółki zarządzające

Kto zamierza nabyć akcje lub udziały w spółce zakładającej lotnisko lub w spółce zarządzającej istniejącym lotniskiem w ilości zapewniającej mu osiągnięcie lub przekroczenie odpowiednio 25 proc., 33 proc. lub 49 proc. ogólnej liczby głosów na zebraniu wspólników lub walnym zgromadzeniu, jest obowiązany zawiadomić o tym prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) pod rygorem nieważności.

Zawiadomienia, o którym mowa, dokonuje się przed zamierzonym terminem nabycia akcji lub udziałów. Akcje lub udziały można nabyć, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia prezes UOKiK nie zakaże ich nabycia. Prezes UOKiK może, w drodze decyzji administracyjnej, zakazać - pod rygorem nieważności - nabycia akcji lub udziałów w ilości zapewniającej osiągnięcie lub przekroczenie progów, o których mowa wyżej, ze względu na zagrożenie ważnego interesu gospodarczego państwa albo bezpieczeństwa państwa lub dóbr osobistych obywateli.

Obiekty na lotniskach

Z faktem założenia czy też rozbudowy lotniska, np. przez samorządy, wiąże się również konieczność budowy lotniczych urządzeń naziemnych, tj. obiektów i urządzeń do kierowania, kontroli, nadzoru i zabezpieczania obsługi ruchu lotniczego.

I tak np. zarządzającemu lotniskiem użytku publicznego przysługuje prawo zakładania lotniczych urządzeń naziemnych na nieruchomościach sąsiadujących z lotniskiem oraz prawo dostępu do nich. Zakładanie oraz utrzymywanie lotniczych urządzeń naziemnych jest celem publicznym w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Do odszkodowania za ograniczenia własności wynikające z wykorzystania urządzeń naziemnych i do okoliczności i trybu wywłaszczenia nieruchomości stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Zarządzający lotniskiem użytku publicznego zobowiązani są utrzymywać lotnicze urządzenia naziemne w pełnej sprawności technicznej oraz używać ich zgodnie z przeznaczeniem.

I tak np. obiekty budowlane i obiekty naturalne w otoczeniu lotniska nie mogą stanowić zagrożenia dla startujących i lądujących statków powietrznych.

Obiekty budowlane i obiekty naturalne stanowiące zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu statków powietrznych - tzw. przeszkody lotnicze - powinny być niezwłocznie zgłoszone prezesowi Urzędu Lotnictwa Cywilnego i oznakowane.

Obowiązek oznakowania i zgłoszenia przeszkód lotniczych obciąża posiadacza nieruchomości, na której taka przeszkoda się znajduje. Jeżeli obiekt budowlany lub obiekt naturalny stał się przeszkodą lotniczą w wyniku budowy lub rozbudowy lotniska, oznakowanie wykonuje się na koszt zarządzającego lotniskiem.

Prezes ULC uzgadnia decyzje o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dotyczące obiektów na lotniskach i w ich otoczeniu. Dotyczy to w szczególności obszarów ograniczeń zabudowy, a także terenów przeznaczonych pod budowę lotniska lub jego rozbudowę w miejscowych planach zagospodarowania terenu.

Zabrania się w otoczeniu lotniska, czyli w odległości do 5 km od jego granicy:

• budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych, które mogą stanowić źródło żerowania ptaków;

• hodowania ptaków mogących stanowić zagrożenie dla ruchu lotniczego.

Ponadto zabrania się sadzenia i uprawy drzew i krzewów na nieruchomościach znajdujących się w rejonach podejść do lądowania, mogących stanowić przeszkody lotnicze. Obowiązek i koszt usunięcia tych drzew i krzewów obciąża właściciela lub inny podmiot władający nieruchomością.

Rejestr urządzeń

Prezes ULC prowadzi rejestr lotniczych urządzeń naziemnych używanych dla potrzeb lotnictwa cywilnego,

Rejestr urządzeń naziemnych jest jawny. Ale dokumenty stanowiące podstawę do dokonania wpisu w rejestrze pozostają poufne.

Wpisowi do rejestru urządzeń naziemnych podlegają następujące lotnicze stałe urządzenia naziemne, jeżeli mają być używane dłużej niż sześć miesięcy:

• urządzenia radiokomunikacyjne;

• urządzenia radiolokacyjne;

• urządzenia radionawigacyjne;

• wzrokowe pomoce nawigacyjne;

• automatyczne systemy pomiarowe parametrów meteorologicznych.

Wpisanie urządzenia naziemnego do rejestru urządzeń naziemnych następuje na wniosek zakładającego urządzenie naziemne. Do wniosku, o którym mowa, wnioskodawca jest obowiązany dołączyć: informację o rodzaju urządzenia i celu, w jakim ma być stosowane, współrzędne geograficzne anteny promieniującej urządzenia, charakterystykę techniczną urządzenia, odpis zezwolenia właściwego organu administracji telekomunikacyjnej na zakładanie i używanie urządzenia radiokomunikacyjnego (jeżeli takie zezwolenie jest wymagane).

Na dowód wpisania lotniczego urządzenia naziemnego do rejestru urządzeń naziemnych prezes ULC wydaje zaświadczenie.

Prezes ULC odmawia wpisania urządzenia naziemnego do rejestru urządzeń naziemnych, jeżeli np. załączone do wniosku dokumenty są niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym albo urządzenie naziemne nie odpowiada warunkom technicznym określonym w tych dokumentach lub w warunkach technicznych.

O wpisie i o odmowie wpisania urządzenia naziemnego do rejestru urządzeń naziemnych oraz o jego wykreśleniu z rejestru rozstrzyga prezes ULC w drodze decyzji administracyjnej.

Lotnicze urządzenie naziemne może być używane dla potrzeb ruchu lotniczego, jeżeli posiada zezwolenie na eksploatację oraz zaświadczenie o wpisie tego urządzenia do rejestru urządzeń naziemnych.

Zarządzający lotniczym urządzeniem naziemnym może dokonać zmian istotnych cech urządzenia naziemnego po uzyskaniu zgody prezesa ULC. Każda zmiana istotnych cech urządzenia naziemnego podlega wpisowi do rejestru urządzeń naziemnych.

Lotnicze urządzenie naziemne może być wykreślone z rejestru urządzeń naziemnych w drodze decyzji administracyjnej:

• na wniosek zarządzającego lotniczym urządzeniem naziemnym;

• jeżeli urządzenie nie spełnia wymagań technicznych lub eksploatacyjnych;

• jeżeli trwale zaprzestano eksploatacji lotniczego urządzenia naziemnego.

OBOWIĄZKI ZARZĄDZAJĄCEGO LOTNISKIEM

Zarządzający lotniskiem użytku publicznego powinien poza właściwym utrzymywaniem i eksploatacją lotniska powinien również określić i wdrożyć procedury uwzględniające bezpieczne użytkowanie lotniska.

Procedury te dotyczą:

• instalowania i utrzymania wizualnych pomocy nawigacyjnych;

• organizacji lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych;

• organizacji służb ochrony;

• urządzenia i utrzymania pola naziemnego ruchu lotniczego;

• urządzenia i utrzymania oznakowania i oświetlenia płyt przeddworcowych;

• kontroli ruchu pojazdów na płytach przeddworcowych;

• kontroli ruchu na polu naziemnego ruchu lotniczego;

• utrzymania zimowego;

• naziemnego ruchu statków powietrznych na płaszczyznach postojowych;

• oceny warunków hamowania na drogach startowych;

• ochrony przed wtargnięciami zwierzyny;

• usuwania unieruchomionych statków powietrznych, zagrażających bezpieczeństwu operacji lotniczych wykonywanych na lotnisku;

• zmniejszania szkodliwego oddziaływania lotniska na środowisko;

• usuwania przeszkód lotniczych;

• publikacji informacji lotniskowych w Zintegrowanym Pakiecie Informacji Lotniczych.

 

OTOCZENIE LOTNISKA W PRAWIE MIEJSCOWYM

Kwestie otoczenia lotniska reguluje ustawa z 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (w szczególności art. 87 tego aktu prawnego). Z zasady zatem zamiar normowania przez gminę - w ramach prawa miejscowego - kształtu otoczenia lotniska (wymogów obowiązujących w tym otoczeniu) z powoływaniem się na tak specyficzne rozwiązania jak strefa ochronna może być traktowane jako wkraczanie w materię ustawową (jej uzupełnianie czy poprawianie) - wyrok z 11 lipca 2006 r., Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, II GSK 68/06

Zbigniew Kornat

gp@infor.pl

Podstawa prawna

• Dział IV ustawy z 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. z 2006 r. nr 100, poz. 696 ze zm.).

• Ustawa z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 144, poz. 901).

• Rozporządzenie ministra infrastruktury z 30 kwietnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji lotnisk i rejestru lotnisk cywilnych (Dz.U. nr 122, 1273 ze zm.).