Gospodarka finansowa w trakcie wykonywania budżetu samorządu terytorialnego

Wykonanie uchwalonego budżetu ma miejsce za pośrednictwem dysponentów budżetowych w ramach ustalonego układu wykonawczego budżetu oraz planów finansowych jednostek sektora finansów publicznych.

Układy wykonawcze, których podstawowym celem jest dalszy podział uchwalonych kwot dochodów i wydatków między poszczególne jednostki organizacyjne, przygotowują zarządy jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do własnego budżetu.

W budżecie samorządowym dysponentem głównym jest zarząd (gminy, powiatu, województwa), a podległe mu jednostki budżetowe są dysponentami trzeciego stopnia.

Gospodarka finansowa

W trakcie wykonywania budżetu obowiązują odpowiednie zasady gospodarki finansowej, określone w art. 138 i 139 ustawy o finansach publicznych, np.:

• ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu państwa następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów,

• wydatki następują w granicach kwot określonych w planie finansowym, z uwzględnieniem prawidłowo dokonanych przeniesień i zgodnie z planowanym przeznaczeniem,

• wydatków na współfinansowanie programów i projektów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi można dokonywać po podpisaniu umów finansowanych z dawcą środków, a dla projektów realizowanych ze środków pochodzących z Funduszu Spójności - od dnia otrzymania przez Komisję Europejską wniosku o dofinansowanie projektu, spełniającego wymagania określone w odrębnych przepisach.

• zlecanie zadań powinno następować na zasadzie wyboru najkorzystniejszej oferty, z uwzględnieniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych,

• nieprzewidzianych wydatków, których obowiązkowe płatności wynikają z tytułów egzekucyjnych lub wyroków sądowych, należy dokonać bez względu na poziom środków finansowych zaplanowanych na ten cel, czyli trzeba dokonać ich refundacji w trybie przeniesień wydatków,

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

Kompetencje zarządu

Za prawidłowe wykonanie budżetu samorządu terytorialnego odpowiada zarząd. Posiada on wiele kompetencji w zakresie wykonania budżetu, np. opracowanie układu wykonawczego, przekazywanie podległym jednostkom informacji o ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych jednostek, dokonywanie zmian dotyczących dochodów i wydatków budżetowych.

Zarząd wykonuje zadania, w tym budżet, za pomocą urzędu jednostki samorządowej jako jednostki budżetowej.

W planie finansowym urzędu umieszczone są wszystkie wydatki budżetowe nieujęte w planach finansowych innych jednostek budżetowych, w tym wydatki związane z funkcjonowaniem organu stanowiącego i zarządu, dotacje dla zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz inne dotacje i wpłaty.

Zmiany w planie

W toku wykonywania budżetu, zarząd jednostki samorządowej może dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu, polegających na: (art. 188 ust. 1 ustawy o finansach publicznych):

• zmianach planu dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub uzyskaniem dotacji celowych przekazywanych z budżetu państwa oraz z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego,

• przenoszeniu wydatków z rezerw budżetowych, zgodnie z planowanym przeznaczeniem wydatków,

• zmianach w planie dochodów samorządu, wynikających ze zmian kwot subwencji w wyniku podziału rezerw.

Zarząd województwa może dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu samorządu województwa w zakresie środków przeznaczonych na realizację regionalnych programów operacyjnych, dla których samorząd województwa jest instytucją zarządzającą.

Zmiany te mogą być dokonywane w związku z wnioskiem beneficjenta pomocy udzielanej ze środków przewidzianych na realizację regionalnych programów operacyjnych, wyłącznie w ramach przyznanych środków (art. 188 ust. 1b ustawy o finansach publicznych).

Ujęte w budżetach jednostki samorządu terytorialnego i planach finansowych jednostek budżetowych (art. 34 ustawy o finansach publicznych): dochody - stanowią prognozy ich wielkości, a wydatki, z wyłączeniem wydatków finansowanych z dochodów własnych jednostek budżetowych, oraz rozchody - stanowią nieprzekraczalny limit.

Natomiast ujęte w rocznych planach finansowych jednostek sektora finansów publicznych przychody - stanowią prognozy ich wielkości.

Z kolei koszty mogą ulec zwiększeniu, jeżeli: zrealizowano przychody własne wyższe od prognozowanych lub też zwiększenie kosztów nie spowoduje zwiększenia dotacji z budżetu oraz nie zmniejszy wielkości planowanych wpłat do budżetu albo zysków oraz planowanego stanu środków obrotowych na dzień 31 grudnia roku objętego planowaniem.

Zmiany przychodów i kosztów, o których mowa, wymagają dokonania zmian w rocznym planie finansowym.

ROLA SKARBNIKA

Obowiązkiem głównego księgowego jednostki samorządu terytorialnego (skarbnika) jest m.in.:

• wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi, czyli procesami związanymi z ich gromadzeniem i rozdysponowaniem (art. 45 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych),

• zarządzanie środkami pieniężnymi, zwracając szczególną uwagę na wydatki, które powinny być zgodne z planem finansowym oraz harmonogramem dochodów i wydatków danej jednostki,

• dbanie o zachowanie płynności, czyli o zapewnienie środków finansowych na pokrycie zaciąganych zobowiązań. Chodzi kontrola merytoryczna i formalno-rachunkowa.

Barbara KoŁodziej

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).