Jak świadomie korzystać ze szkoleń

Uczymy się przez całe życie. Mając już wykształcenie, zdobywamy kolejne kompetencje, aby odpowiadać na zmieniające się potrzeby i być atrakcyjnym na rynku. Uczymy się poprzez pracę, dla pracy, od rodziców, kolegów i koleżanek, uczymy się czytając, słuchając i oglądając. Rynek pęka w szwach od ofert szkoleniowych, firmy prześcigają się w tematach, metodach, a nasze CV zapełniają się informacjami o przebytych kursach i szkoleniach. Aby móc świadomie z nich korzystać, warto jednak wiedzieć, czego się naprawdę chce i jakie są możliwości wyboru.

Ogólny cel

Celem szkoleń jest rozwój umiejętności oraz zdobycie, pogłębienie i utrwalenie wiedzy w zakresie danego tematu. Wysyłając pracownika na szkolenie, firmy oczekują, że wydatek ten zaprocentuje odpowiednim przygotowaniem do wykonywania określonych zadań, przyniesie lepsze efekty pracy, usprawni ją lub przełoży się na wyniki finansowe, ale również mogą oczekiwać, że szkolenie rozwiąże dany problem, pracownicy nabędą umiejętność radzenia sobie w pewnych okolicznościach, a nawet zmienią postawy wobec pracy i współpracowników.

Realność osiągnięcia celów często pozostaje sprawą dyskusyjną, ponieważ nawet dobrze przeprowadzone szkolenie może nie przynieść oczekiwanych rezultatów, jeśli uczestnicy nie będą mieli świadomości i motywacji do nauki, a równolegle nie nastąpią zmiany w miejscu pracy, umożliwiające wykazanie się nabytymi kompetencjami.

 Czytaj także: Jak opodatkować koszty szkolenia radnego >>

Szkolenie „na miękko”

Właściwy rodzaj szkolenia dobiera się w zależności od potrzeb i tematyki. Zasadniczo szkolenia dzielimy na miękkie i twarde. Nie bez znaczenia jest wykorzystywanie takich właśnie nazw. Efekty miękkich szkoleń dotyczą rozwoju psychologicznych aspektów funkcjonowania człowieka, które są trudniejsze do uchwycenia poprzez obiektywne dane, podczas gdy szkolenia twarde, przedstawiając narzędzia pracy, dają określone wskaźniki efektywności – wzrost sprzedaży.

Dyskusja nad skutecznością tych dwóch rodzajów szkoleń oraz zasadnością korzystania z nich trwa długo, jednak coraz częściej dostrzega się ogromną moc kompetencji psychospołecznych, uznając je jako główny predyktor sukcesu zawodowego osób pracujących na stanowiskach kierowniczych oraz bezpośrednio z klientami.

Szkolenia miękkie stanowią dość niejednorodną kategorię, ponieważ zawierają różne zakresy tematyczne, odmienne cele oraz charakter zajęć. Wśród nich można wyróżnić te, które koncentrują się na polepszaniu samopoczucia uczestników, integracji oraz zabawie, oraz te, które uczą zmiany w zachowaniach, pokazują związek między własnymi kompetencjami osobistymi a funkcjonowaniem w pracy i przekładają się na rzeczywistą poprawę.

To rozróżnienie można sprowadzić do podziału na szkolenia efektowne, po których uczestnik wychodzi entuzjastycznie nastawiony, zrelaksowany, z ciekawymi doświadczeniami, pełen podziwu dla trenera, oraz efektywne, które nie zawsze są łatwe i przyjemne, gdyż uświadamiają czasem niewygodne dla odbiorcy kwestie, wymagają przełamywania się, dotyczą zmiany naszych przyzwyczajeń i próbują naprawić to, co nas blokuje. Efektywność szkoleń może być odroczona w czasie, ponieważ wymaga trzeźwego ustosunkowania się do nowych elementów oraz dalszej pracy nad sobą.

Pod nazwą „miękkie” kryją się szkolenia umiejętności osobistych: komunikacja interpersonalna, asertywność, kreatywność, umiejętność motywowania się i inne. Mogą one przypominać bardziej trening grupowy czy warsztat psychologiczny niż typowe szkolenie, i tu pojawia się ważna wskazówka – nie każdy doskonały trener biznesowy potrafi dobrze prowadzić warsztaty rozwoju osobistego. Taki rodzaj zajęć jest jakościowo inny od szkoleń z zarządzania sprzedażą, produkcją czy zmianą. Dobrze, aby osoba prowadząca taki rodzaj zajęć miała przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne. Wybór tematyki zależy od indywidualnych potrzeb i błędem przełożonych jest zarówno wysyłanie kogoś na siłę, jak i organizowanie takich przedsięwzięć wewnętrznie.

Jeśli zależy ci na lepszym poznaniu siebie, swoich mocnych i słabszych stron, rozwinięcie umiejętności funkcjonowania między ludźmi i rozwiązywania konfliktów, dobrym kierunkiem są warsztaty interpersonalne. Jeśli masz problem z odmawianiem innym, czujesz się często wykorzystywana, może warto zainwestować w trening asertywności. Z kolei, jeśli nie radzisz sobie z emocjami, często źle się czujesz, należy pomyśleć o treningu radzenia sobie ze stresem lub relaksacji. Może warto też pokusić się o rozmowę z psychologiem, terapeutą, ponieważ nagromadzenie stresu może skutkować problemami natury fizycznej (migreny, słaba odporność, bóle, choroby).

Jeżeli zaś twoim celem jest poprawa sprawności myślenia i kojarzenia, chciałabyś poznać metody rozwiązywania problemów w sposób niestereotypowy – takie efekty możesz uzyskać na treningach twórczości i kreatywności oraz na zajęciach rozwijających umiejętności poznawcze (również takie jak zapamiętywanie, szybkie czytanie).

Zajęcia w formie treningów czy warsztatów prowadzone są w małych nieformalnych grupkach, umożliwiają wypowiedzenie się każdemu i opierają się o procesy naturalne dla danej grupy. Nie można jednak mieć złudzeń, że po dwudniowych zajęciach zmienimy obraz siebie i świata. Kształtowanie umiejętności osobistych stanowi długotrwały proces, wymaga cykliczności, nawet jeśli wiemy „co należałoby zrobić”, „jak się zachować” i „co ćwiczyć”.

Nieoceniona jest rola indywidualnej pracy nad danym zagadnieniem, ponieważ trening, oprócz „rozćwiczenia” i uwrażliwienia na pewne kwestie, musi nieść za sobą również pogłębianie samoświadomości. Warto przed wyborem zajęć zastanowić się, czego naprawdę oczekuje się od takiego treningu oraz w jakich warunkach będzie można się poczuć swobodnie.

Wewnętrzne i zewnętrzne

Inny podział to szkolenia wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne to takie, gdzie uczestnikami i trenerami są osoby pracujące w jednej firmie. Podstawową ich zasadą jest kierowanie się wewnętrznymi potrzebami i celami, dlatego największą ich zaletą jest adekwatność i praktyczność zdobywanej wiedzy. Jeżeli firma planuje wprowadzenie nowego standardu obsługi klienta, z pewnością zajmą się jego wdrożeniem trenerzy wewnętrzni. W przypadku tych szkoleń nie mamy zbyt dużego wyboru – kto zostanie wyznaczony, ten musi w szkoleniu uczestniczyć. Taki rodzaj szkoleń sprzyja poznawaniu się w ramach danej organizacji, wymianie doświadczeń i integracji. W przypadku szkoleń bardziej złożonych, gdy wewnętrzne zasoby nie wystarczają, firmy mogą zdecydować się na zatrudnienie trenerów do danego projektu lub firmy z zewnątrz. Takie szkolenie może obejmować od analizy potrzeb, przez szkolenie wielu grup, do ewaluacji włącznie.

Innym rozwiązaniem jest oddelegowanie pracownika na szkolenie otwarte. Plusami takiego szkolenia jest możliwość wymiany doświadczeń z osobami na podobnych stanowiskach z innych środowisk, poznanie się z osobami, z którymi się współpracuje lub nawiązuje kontakty biznesowe. Firmy traktują takie szkolenia jako czynnik motywacyjny (dana osoba została wyróżniona, doceniona). Zagrożeniem jest natomiast wyciąganie poufnych informacji w kuluarach. Należy uważać, aby przy miłej rozmowie na przerwie kawowej czegoś „nie chlapnąć”, co może zostać wykorzystane przeciwko firmie. Takie zagrożenie zachodzi również podczas wewnętrznych integracji. Alkohol i zabawa czasem zbytnio rozwiązują języki.