Co daje komunikacja i partycypacja społeczna

Problematyka komunikacji na trwałe zakorzeniła się w polskiej samorządowej debacie publicznej. Stało się to w dużej mierze dzięki wejściu Polski do Unii Europejskiej. Jedna z podstawowych zasad, określająca sposób przygotowania oraz realizacji kompleksowej strategii wykorzystania środków strukturalnych, określana była zasadą partnerstwa. Na jej podstawie zaczęto zwracać uwagę na konieczność przeprowadzenia konsultacji społecznych z instytucjami gospodarczymi i społecznymi, a w szczególności organizacjami przedsiębiorców i pracodawców, związkami zawodowymi, organizacjami pozarządowymi, jednostkami badawczymi itd. Kilkuletnie doświadczenia wskazują, że cały czas konieczność konsultacji społecznych, nie tylko spraw związanych z funduszami strukturalnymi, oceniana jest przez obie strony negatywnie. Lista zastrzeżeń jest duża. W związku z tym warto zastanowić się, skąd pojawiła się problematyka konsultacji społecznych w krajach Europy Zachodniej i jakie można wyciągnąć wnioski z tego doświadczenia.

Przykład brytyjski

W krajach Europy Zachodniej struktura administracji i samorządu terytorialnego od kilku dekad podlega ciągłym reformom. W latach 80. XX w. Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii rozpoczęła reformy polegające na wprowadzaniu do administracji publicznej technik wykorzystywanych w sektorze gospodarczym. Rozwiązania miały zapobiec rozrostowi biurokracji i służyć walce z rosnącym długiem publicznym oraz zwiększeniu zaufania do instytucji publicznych, które było na dramatycznie niskim poziomie. Głównym celem reform było zapewnienie wykonywania usług publicznych w sposób efektywny, przy możliwie najmniejszych kosztach i jednocześnie zapewnienie jak najlepszej jakości. Jednym z kluczowych elementów planu reform było wykorzystanie potencjału, jaki posiadają organizacje pozarządowe i gospodarcze. W tym celu powoływano nowy rodzaj organizacji – quango (quasi nongovernmental organisations, tłum. quasi-organizacja pozarządowa). Można opisać tę ideę jako przekazywanie środków publicznych organizacjom pozarządowym na realizację takich zadań publicznych, jak np. opieka zdrowotna czy edukacja. Element zaangażowania mieszkańców i partycypacji był podstawowym elementem zmniejszenia kosztów funkcjonowania administracji.

Tendencja ta została podtrzymana po zmianie ekipy rządzącej. Głównymi hasłami reformy administracji publicznej i samorządu terytorialnego nie była już jednak efektywność wykonywanych usług publicznych, lecz konieczność kreowania liderów lokalnych oraz zwiększenia udziału obywateli w rozwiązywaniu problemów publicznych. Wprowadzono rządowy program na rzecz wprowadzania budżetu partycypacyjnego (ferując informacje oraz pomoc we wprowadzeniu rozwiązania).