REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność majątkowa urzędników

Tomasz Błotnicki
Of Counsel jednej z warszawskich kancelarii prawniczych

REKLAMA

Obowiązuje ustawa o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych uchwalona 20 stycznia 2011 roku. Nowe prawo normuje odpowiedzialność funkcjonariuszy wobec Skarbu Państwa, jednostek samorządu i innych podmiotów odpowiedzialnych za szkodę powstałą przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa.

Kto jest funkcjonariuszem

Zgodnie z w/w ustawą, funkcjonariuszem publicznym jest osoba:

REKLAMA

- działająca w charakterze organu administracji publicznej lub z jego upoważnienia,

- będąca członkiem kolegialnego organu administracji publicznej,

- wykonująca w urzędzie organu administracji publicznej pracę w ramach stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy cywilnoprawnej,

- biorąca udział w prowadzeniu sprawy rozstrzyganej w drodze decyzji lub postanowienia przez taki organ.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oznacza to, że funkcjonariuszem publicznym jest również każdy pracownik zaangażowany w analizę sprawy i przygotowanie projektów rozstrzygnięć.

Podmiotem odpowiedzialnym jest Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub inny podmiot, który, zgodnie z odrębnymi przepisami, ponosi odpowiedzialność majątkową szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej. Jeśli więc dojdzie do wyrządzenia szkody przez funkcjonariusza, w pierwszej kolejności konsekwencje finansowe ponosi podmiot odpowiedzialny (odszkodowanie), dopiero wtedy funkcjonariusz stanie się względem niego odpowiedzialny majątkowo.

Co ważne, ustawa traktuje wykonywanie władzy publicznej bez podstawy prawnej na równi z wykonywaniem tej władzy z rażącym naruszeniem prawa.

Czytaj także: Jakie działania urzędnika mogą spowodować odpowiedzialność Skarbu Państwa>>

Zasady odpowiedzialności majątkowej

Funkcjonariusz publiczny poniesie odpowiedzialność majątkową w razie łącznego zaistnienia przesłanek:

1) na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub na mocy ugody zostało wypłacone odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa (odszkodowanie zostało wypłacone przez podmiot odpowiedzialny)

2) rażące naruszenie prawa zostało spowodowane zawinionym działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego;

3) rażące naruszenie prawa zostało stwierdzone - decyzją, wyrokiem lub postanowieniem, przy czym nowa ustawa w szczegółowy sposób określa jakie orzeczenie, lub decyzje powinny stwierdzać rażące naruszenie prawa, aby odpowiedzialność majątkowa urzędników mogła zaistnieć.

Czytaj także: Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych a niewykonanie zobowiązania>>

Postępowanie

REKLAMA

W terminie 14 dni od dnia wypłaty odszkodowania, kierownik podmiotu odpowiedzialnego, który wypłacił odszkodowanie (lub kierownik jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego, która wypłaciła odszkodowanie) musi przesłać do prokuratury okręgowej, właściwej ze względu na siedzibę podmiotu odpowiedzialnego, wniosek o przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego.

Co istotne, kierownik nie ma żadnej swobody w podjęciu decyzji o zawiadomieniu prokuratury. Wypłata odszkodowania rodzi obowiązek - podlegający wykonaniu w terminie 14 dni. Ustawa wyraźnie stanowi, że kto, będąc kierownikiem podmiotu odpowiedzialnego lub jednostki organizacyjnej takiego podmiotu, nie wykonuje obowiązku złożenia wniosku do prokuratora podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Prokurator przeprowadza postępowanie wyjaśniające, aby ustalić czy istnieją podstawy do wytoczenia przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu powództwa o odszkodowanie na rzecz podmiotu odpowiedzialnego, z tytułu szkody wyrządzonej przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa. Postępowanie sądowe toczy się według przepisów KPC.

Odszkodowanie ustala się w wysokości nieprzekraczającej kwoty dwunastokrotności miesięcznego wynagrodzenia przysługującego funkcjonariuszowi publicznemu.

Czytaj także: Jaką odpowiedzialność i za co ponoszą funkcjonariusze publiczni>>

REKLAMA

Jeżeli działania lub zaniechania dopuściło się kilku funkcjonariuszy publicznych, każdy z nich ponosi odpowiedzialność stosownie do przyczynienia się do rażącego naruszenia prawa i stopnia winy. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się - odpowiadają oni w częściach równych.

Warto wspomnieć, że nowelizacja dodaje do art. 37 KPA oraz art. 141 ordynacji podatkowej zapisy, że w przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ stwierdza jednocześnie, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

W nowelizacji wprowadza się również zapis, iż - uwzględniając skargę - organ stwierdza jednocześnie, czy działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.

W postępowaniu ze skargi na bezczynność organów sąd jednocześnie stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Sąd może także stwierdzić, że bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa, w postępowaniu ze skargi w przedmiocie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność oraz w razie bezczynności organu po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lub czynności.

Ustawodawca odstąpił od regulowania w ustawie instytucji przedawnienia, odsyłając wprost do przepisów kodeksu pracy. Na skutek ujednolicenia instytucji przedawnienia dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez funkcjonariusza i pracownika zostały w tej kwestii zatarte jakiekolwiek różnice.

Konstrukcja art. 9 ustawy zapewnia osobie trzeciej pełne odszkodowanie na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym. Oznacza to, iż pomimo umiejscowienia tego artykułu w ustawie, reguluje on zagadnienie z dziedziny prawa cywilnego. Bezpośrednią odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa. Natomiast funkcjonariusz odpowiada za szkodę niejako pośrednio, dopiero bowiem po naprawieniu szkody można domagać się za pomocą regresu odszkodowania przewidzianego w ustawie.

Ustawodawca w omawianym przepisie wyraźnie wskazał organ właściwy do reprezentowania Skarbu Państwa. Jest nim organ lub jednostka, o której mowa w art. 1 ust. 1 (tj. w której funkcjonariusz pełnił służbę w chwili wyrządzenia szkody).

Czytaj także: Odpowiedzialność podatkowa kierownika jednostki>>

Nowe przepisy dają  przede wszystkim możliwość zakończenia kwestii odpowiedzialności majątkowej funkcjonariusza publicznego bez rozprawy sądowej. Konieczne jest jednak „dobrowolne spełnienie świadczenia” w terminie wskazanym przez prokuratora.

Powyższa regulacja przyczynia się głównie do poprawy bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, zmniejszając znacząco liczbę błędnych decyzji administracyjnych i ograniczając korupcję. Dostrzegając obowiązujące obecnie rozwiązania, zawarte w kodeksie cywilnym, należy zauważyć, że w niewystarczający sposób regulują one kwestie odpowiedzialności, w szczególności  poszczególnych urzędników.

Obowiązujące dotąd regulacje należy przede wszystkim uznać za nieskuteczne, o czym może świadczyć duża liczba przedsiębiorstw, które znalazły się trudnej sytuacji w wyniku błędów urzędników. Część z nich musiała skierować swoją główną aktywność na zmianę błędnej decyzji, zaniedbując inne niezbędne dla funkcjonowania przedsiębiorstwa działania, co w konsekwencji przyczyniło się do ich upadłości.

Na gruncie ustawy bardzo istotne jest, że w sytuacji, gdy samorząd zapłaci odszkodowanie wówczas na wójcie, staroście lub marszałku będzie spoczywał obowiązek powiadomienia w ciągu 30 dni właściwej terytorialnie prokuratury okręgowej o decyzji sądu. Co istotne to właśnie prokurator, w ramach postępowania wyjaśniającego, będzie miał obowiązek w ciągu jednego miesiąca ustalenia funkcjonariusza publicznego odpowiedzialnego za decyzję wydaną z rażącym naruszeniem prawa, sprawdzeniem, czy zachodzą przesłanki odpowiedzialności oraz określeniem wysokości szkody urzędu.

Zaproponowany w definicjach katalog, oznacza, że w praktyce odpowiedzialnością zostaną objęci wszyscy urzędnicy, którzy są odpowiedzialni za przygotowanie decyzji administracyjnej. Regulacja jest więc istotna i może przyczynić się do spadku wydatków budżetowych, wprowadzając mechanizm zabezpieczający praworządne działanie administracji publicznej.  

Ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (Dz.U. z 16 lutego 2011 r. nr 34; poz. 173), weszła w życie 17 maja 2011 r.

Tomasz Błotnicki

samorzad.infor.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Jak stosować rozporządzenie o pracach domowych? Co jest jasne? Co budzi wątpliwości? [min B. Nowacka, 1 kwietnia 2024 r.]

    Wątpliwości dotyczą trzech definicji wykorzystanych w rozporządzeniu - nauczyciela i uczniowie nie mają wskazówek jak je rozumieć i stosować.

    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    REKLAMA

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    MEN: Powstał zespół ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad powołaniem ogólnopolskiego rzecznika praw ucznia

    W Ministerstwie Edukacji Narodowej powołano zespół ekspercki ds. praw i obowiązków ucznia. Zespół będzie pracował nad zmianami ustawowymi dotyczącymi praw ucznia, a także powołania rzecznika praw ucznia.

    REKLAMA