REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sposoby egzekwowania zaległości podatkowych przez samorządy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Górski

REKLAMA

Tylko kilkadziesiąt miast ujętych w ustawowym wykazie może samodzielnie ściągać zaległe podatki lokalne, stanowiące ich dochód. Na razie nie planuje się przyznania tego uprawnienia większej grupie miejscowości, ale efekty tego typu egzekucji mogą być argumentem przemawiającym za rozszerzeniem listy.

Podatki i opłaty należą do głównych źródeł dochodów budżetowych jednostek samorządu terytorialnego. Zwłaszcza w miastach na prawach powiatu znacząca część samorządowego budżetu pochodzi z podatków lokalnych i opłat. Część tych należności nie jest w terminie regulowana przez podatników, dlatego samorządy muszą podejmować czynności zmierzające do ich przymusowego ściągnięcia.

REKLAMA

Egzekucja administracyjna

Postępowanie zmierzające do przymusowej realizacji obowiązków wynikających z norm prawa administracyjnego, w tym uzyskania niezapłaconych podatków, unormowane jest w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: ustawa o postępowaniu egzekucyjnym). Określa ona m.in.:

● sposób postępowania wierzycieli w przypadkach uchylania się zobowiązanych od wykonywania ciążących na nich obowiązków,

● prowadzone przez organy egzekucyjne postępowanie i stosowane przez nie środki przymusu służące doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków.

Postępowanie egzekucyjne prowadzi organ egzekucyjny, wszczynając je na wniosek wierzyciela, na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kiedy gmina jest organem egzekucyjnym

REKLAMA

W ustawie o postępowaniu egzekucyjnym wyszczególnione zostały organy egzekucyjne. Poza wymienionymi w ustawie wyjątkami naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, a także do zabezpieczania takich należności (art. 19 § 1).

Jednym z tych wyjątków jest art. 19 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym, w którym ustawodawca zdecydował, że właściwy organ gminy o statusie miasta wymienionej w odrębnych przepisach oraz gminy wchodzącej w skład powiatu warszawskiego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, dla których ustalania lub określania i pobierania jest właściwy ten organ.

Należnościami tymi będą przede wszystkim podatki i opłaty uregulowane w ustawie z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: ustawa o podatkach i opłatach lokalnych).

Zgodnie z art. 1c ustawy o podatkach i opłatach lokalnych organem podatkowym właściwym w sprawach należności tam uregulowanych jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Dotyczy to zatem podatków od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych oraz opłat od posiadania psów i targowej. Na podstawie przepisów szczególnych organy gmin są właściwe także do ustalania lub wymierzania m.in. opłaty dodatkowej za parkowanie w strefie płatnego parkowania, opłaty adiacenckej czy kary za wycięcie drzew bez zezwolenia.

Jednakże tylko nieliczne miasta otrzymały uprawnienie do występowania w charakterze organu egzekucyjnego.

Uprawnienia takie ma 46 największych polskich miast, które wymieniono w załączniku do nieobowiązującej już ustawy z 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych. Do tego katalogu należy doliczyć funkcjonujące na prawach powiatu miasto stołeczne Warszawę, które wstąpiło w prawa gmin powiatu warszawskiego w związku ze zmianą ustroju stolicy, który nastąpił 27 października 2002 r.

Czytaj także: Rząd chce poprawić ściąganie należności państwa i samorządów>>

Inicjowanie postępowania egzekucyjnego

REKLAMA

Rozporządzenie Ministra Finansów z 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: rozporządzenie w sprawie wykonania przepisów o postępowaniu egzekucyjnym) określa m.in. tryb postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych (§ 1 ust. 1 pkt 1). Otóż, jeżeli wierzyciel nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym, powinien niezwłocznie skierować tytuł wykonawczy do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego. W sytuacji zaś gdy wierzyciel posiada przymiot organu egzekucyjnego, ma bezzwłocznie sam zastosować środek egzekucyjny (§ 6 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie wykonania przepisów o postępowaniu egzekucyjnym).

Jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania środków egzekucyjnych w ograniczonym zakresie, ale prowadzona przez niego egzekucja okazała się w całości lub części bezskuteczna, musi skierować tytuł wykonawczy do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego w celu prowadzenia postępowania egzekucyjnego (§ 6 ust. 5 rozporządzenia w sprawie wykonania przepisów o postępowaniu egzekucyjnym). Takimi właśnie organami, niemogącymi stosować środka w postaci egzekucji z nieruchomości, są prezydenci miast prowadzących samodzielnie egzekucję.

Postulaty o rozszerzenie listy

O dołączeniu do listy miast, które mogą samodzielnie prowadzić egzekucję zaległości podatkowych kolejnych samorządów, mówi się od dawna. Ostatnio wypowiedzieli się w tej kwestii posłowie. W interpelacji poselskiej nr 19104 z października 2010 r. jako argument przemawiający za przyjęciem takiego rozwiązania wymieniono fakt skuteczniejszego prowadzenia egzekucji przez podmioty, które są jednocześnie wierzycielami. To z kolei spowodowałoby lepszą realizację zaplanowanych dochodów budżetowych tych jednostek, poprawiając ich kondycję finansową.

W odpowiedzi na tę interpelację Andrzej Parafianowicz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, stwierdził w listopadzie 2010 r., że przedstawiona inicjatywa wymaga gruntownej analizy, która umożliwiłaby stwierdzenie, czy nadanie kolejnym gminom kompetencji organów egzekucyjnych przekładałoby się na rzeczywisty wzrost efektywności egzekucji należności, dla których ustalania lub określania i pobierania są właściwe. Wskazano też, że Ministerstwo Finansów monitoruje efektywność egzekucji należności z tytułu nieuiszczonych podatków i opłat lokalnych. Zgodnie z danymi ministerstwa efektywność egzekucji tytułów wykonawczych wystawionych przez urzędy gmin na należności stanowiące ich dochód w wynosiła w 2007 r. – 45,19%, w 2008 r. – 47,64%, a w 2009 r. – 46,32%.

Ponadto z przeprowadzonej przez resort analizy postępowań egzekucyjnych wynika, że na zwiększenie efektywności egzekucji należności wpływ ma czynny udział w postępowaniu egzekucyjnym samych wierzycieli, m.in. urzędów gmin, które są pełnoprawnymi uczestnikami postępowania egzekucyjnego. Podkreślono też, że wierzyciel, mimo że nie dokonuje bezpośrednio czynności egzekucyjnych w toku prowadzonego przez organ egzekucyjny postępowania egzekucyjnego, pozostaje jego dysponentem, może też monitorować przebieg prowadzonego postępowania, w tym również wskazywać składniki majątku, z których organ egzekucyjny może skutecznie przeprowadzić egzekucję, zaś efektywna współpraca wierzyciela i organu egzekucyjnego przekłada się na skuteczność prowadzonych postępowań egzekucyjnych.

Na razie bez zmian

Wyciągając wnioski z odpowiedzi Ministerstwa Finansów, należy stwierdzić, że w najbliższym czasie nie jest przewidywane rozszerzenie katalogu miast posiadających uprawnienia organów egzekucyjnych, choć możliwość samodzielnego egzekwowania przez miasta zadłużeń powstałych z tytułu niezapłaconych podatków i opłat zwiększyłaby ściągalność długów.

Dopisanie kolejnych pozycji w wykazie miast, które mogą występować w roli organów egzekucyjnych, wydaje się możliwe tylko w przypadku większego zainteresowania samorządów takim rozwiązaniem, wyrażającym się składaniem wniosków o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w tym zakresie. Wnioski tego rodzaju powinny być dobrze umotywowane i zawierać wyliczenia wskazujące na racjonalność dokonania postulowanych zmian.

Czytaj także: Uchwalane przez gminy wadliwe zwolnienia z podatku od nieruchomości>>

Z orzecznictwa

Skoro wierzycielem w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym, jak również organem egzekucyjnym, był ten sam organ gminy o statusie miasta (Prezydent Miasta), właściwy do ustalenia lub określenia i pobierania przedmiotowego podatku, to tym samym nie było celowe i dopuszczalne, aby ten sam podmiot przedstawiał sobie swoje własne stanowisko w zakresie zgłoszonych zarzutów.

Wyrok WSA w Gliwicach z 6 maja 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 1006/2007

Z treści art. 26 § 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jednoznacznie wynika, że w przypadku gdy wierzyciel będący jednocześnie organem egzekucyjnym wystawi tytuł wykonawczy jest obowiązany podjąć czynności w ramach postępowania egzekucyjnego.

Wyrok WSA w Krakowie z 11 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Kr 1125/2007

Z interpretacji ministerstwa

Stosownie do § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2001 r. nr 137, poz. 1541 ze zm.), jeżeli wierzycielowi będącemu jednocześnie organem egzekucyjnym nie jest znany znajdujący się na terenie jego działania majątek zobowiązanego, z którego może prowadzić egzekucję, kieruje tytuł wykonawczy do organu egzekucyjnego uprawnionego do dochodzenia tego samego rodzaju należności pieniężnych, na którego terenie znajduje się majątek zobowiązanego. Biorąc pod uwagę, że na terenie działania Urzędu Miejskiego w (...) nie jest znany majątek zobowiązanego, Urząd ten winien skierować tytuł wykonawczy do naczelnika urzędu skarbowego, na którego terenie znajduje się taki majątek. Za miejsce położenia majątku można uznać miejsce zamieszkania zobowiązanego.

Pismo Ministerstwa Finansów – zastępcy dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego z 10 lipca 2003 r., znak SP2-269/033-28/636/03/AK

@RY1@i41/2011/003/i41.2011.003.000.0009.001.jpg@RY2@

SŁOWNICZEK

Organ egzekucyjny – organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz do zabezpieczania wykonania tych obowiązków

Wierzyciel – podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym

Podstawy prawne

•  Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. 2005 r. nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 197, poz. 1306)

•  Ustawa z 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (j.t. Dz.U. z 1997 r. nr 36, poz. 224; ost.zm. Dz.U. z 1997 r. nr 162, poz. 1120 – nie obowiązuje od 31 grudnia 1998 r.

•  Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 96, poz. 620)

•  Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 152, poz. 1018)

•  Rozporządzenie Ministra Finansów z 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. nr 137, poz. 1541; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. nr 10, poz. 79)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

REKLAMA

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

REKLAMA

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

Plany ewakuacyjne i szkolenia. Nowe zadania gmin w 2025 r.

Do końca 2025 r. gminy muszą opracować plany ewakuacyjne. To jedno z zadań nałożonych na samorządy przez ustawę z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.

REKLAMA