REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Szczególne zasady wykonywania budżetu samorządowego

Tadeusz Subik

REKLAMA

Niektóre dochody samorządów muszą być klasyfikowane i wydawane w ściśle określony sposób. Wpływy te i cele, na jakie mogą być przeznaczone, określają ustawy odrębne od przepisów ustawy o finansach publicznych.

Przepisy o finansach publicznych zawsze w szczególny sposób traktowały środki finansowe z niektórych źródeł. Dotyczyło to przede wszystkim dochodów z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz środków zgromadzonych na fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej danej jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST), ale nie są to jedyne, tego typu wpływy. Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa o finansach publicznych) także zawiera te zasady w art. 212 ust. 1 pkt 8, który przewiduje, że uchwała budżetowa określa szczególne zasady wykonywania budżetu JST w roku budżetowym, wynikające z odrębnych ustaw.

REKLAMA

REKLAMA

Na uwagę zasługują także art. 237 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym w planie dochodów i wydatków budżetu JST określa się także dochody i wydatki finansowane z tych dochodów, związane ze szczególnymi zasadami wykonywania budżetu z odrębnych ustaw.

Oznacza to, że odrębne ustawy określają zasady wydatkowania środków budżetowych z określonych źródeł na ściśle określone w tych ustawach zadania. Wyodrębnienie dochodów oraz wydatków finansowanych z tych dochodów jest więc nieodzownym elementem uchwały budżetowej JST.

Opłaty za sprzedaż alkoholu

Najbardziej znaną szczególną zasadą wykonywania budżetu JST są postanowienia wynikające z ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: ustawa antyalkoholowa). Zadania JST określa jej art. 4 oraz 41.

REKLAMA

Zgodnie z nimi samorząd wojewódzki realizuje zadania określone w art. 1 i 2 ustawy antyalkoholowej poprzez wojewódzki program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, który stanowi część strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej (art. 4 ustawy antyalkoholowej). Natomiast prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracją społeczną osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin (art. 41 ustawy antyalkoholowej).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Dla budżetów JST największe znaczenie ma art. 182 ustawy antyalkoholowej, który przewiduje, że dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych (wydane na podstawie jej art. 18 lub art. 181 oraz art. 111 ustawy antyalkoholowej) będą wykorzystywane na realizację gminnych programów:

1) profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz

2) przeciwdziałania narkomanii (przewidzianego w art. 10 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii).

Środki te nie mogą być przeznaczane na inne cele.

W budżecie JST dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych ujmowane są w:

dziale 756 – Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem

rozdziale 75618 – Wpływy z innych opłat stanowiących dochody jednostek samorządu terytorialnego na podstawie ustaw

§ 048 – Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.

Natomiast wydatki budżetowe ze środków zgromadzonych z opłat na sprzedaż napojów alkoholowych ujęte są w:

dziale 851 – Ochrona zdrowia

rozdziałach 85153 – Zwalczanie narkomanii oraz 85154 – Przeciwdziałanie alkoholizmowi.

Czytaj także: Zbliża się termin przedłożenia projektów budżetów>>

Ochrona środowiska

Drugą grupą dochodów i wydatków, która podlega szczególnym zasadom wykonywania budżetu JST w roku budżetowym, wynikającą z odrębnych ustaw, to dochody i przeznaczenie ich na określone wydatki wynikające z ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (dalej: Prawo ochrony środowiska).

Dochodami gmin i powiatów są wpływy z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska (art. 402 ust. 4–6 Prawa ochrony środowiska). Dochody te można przeznaczyć wyłącznie na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 400a Prawa ochrony środowiska.

W budżecie JST dochody z tytułu kar i opłat za korzystanie ze środowiska oraz wydatki na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej ujęte są w:

dziale 900 – Gospodarka komunalna

rozdziale 90019 – Wpływy i wydatki związane z gromadzeniem środków z opłat i kar za korzystanie ze środowiska.

Jednak wydatki na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej mogą się pojawić również w innych działach i rozdziałach klasyfikacji budżetowej właściwych ze względu na realizowane zadanie.

Dochody ujmowane będą w paragrafach:

● 069 – Wpływy z różnych opłat, w przypadku wpływów z tytułu opłat za usuwanie drzew, krzewów, szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, składowanie odpadów oraz pozostałych rodzajów gospodarczego korzystania ze środowiska i dokonywanie w nim zmian,

● 057 – Grzywny, mandaty i inne kary pieniężne od osób fizycznych,

● 058 – Grzywny i inne kary pieniężne od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych, w przypadku wpływów z tytułu kar za usuwanie drzew, krzewów, niewłaściwe składowanie odpadów, naruszenie zasad korzystania ze środowiska.

Fotoradary

Szczególne zasady wykonywania budżetu JST wprowadziła także ustawa z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, która zmieniła ustawę z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (dalej: ustawa o drogach publicznych).

Nowelizacja ustawy o drogach publicznych wprowadziła art. 20d, który stanowi, że dochody uzyskane z grzywien nałożonych za naruszenie przepisów ruchu drogowego ujawnione za pomocą urządzeń rejestrujących JST przeznaczają w całości na finansowanie:

1) zadań inwestycyjnych, modernizacyjnych lub remontowych związanych z siecią drogową,

2) utrzymania i funkcjonowania infrastruktury oraz urządzeń drogowych, w tym na budowę, przebudowę, remont, utrzymanie i ochronę dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich,

3) poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym popularyzację przepisów ruchu drogowego, działalność edukacyjną oraz współpracę w tym zakresie z właściwymi organizacjami społecznymi i instytucjami pozarządowymi.

Dochody z tego tytułu (mandaty) ujmowane są w budżecie JST w:

dziale 754 – Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa

rozdziale 75416 – Straż gminna (miejska)

§ 057 – Grzywny i mandaty i inne kary od osób fizycznych.

Natomiast wydatki będą objęte działem i rozdziałem właściwym ze względu na realizowane zadanie.


Opłaty od przewoźników

Kolejny akt prawny, z którego wynikają szczególne zasady wykonywania budżetu JST, to ustawa z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie drogowym (dalej: ustawa o transporcie drogowym). Jak wynika z postanowień art. 16, w transporcie drogowym za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców mogą być pobierane opłaty. Natomiast art. 16 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym stanowi, że za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest JST, mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez radę lub sejmik. Opłaty te stanowią dochód właściwej JST. Opłaty te mogą być przeznaczone wyłącznie na:

1) utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz dworców, których właścicielem albo zarządzającym jest JST;

2) na budowę, przebudowę i remont – w przypadku gdy organizatorem transportu jest gmina:

● przystanków komunikacyjnych oraz dworców, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina,

● wiat przystankowych lub innych budynków służących pasażerom, posadowionych na miejscu przeznaczonym do wsiadania i wysiadania pasażerów lub przylegających do tego miejsca, usytuowanych w pasie drogowym dróg publicznych bez względu na kategorię dróg

– art. 16 ust. 7 ustawy o transporcie drogowym.

W budżecie JST dochody z opłat od operatorów i przewoźników za korzystanie z przystanków komunikacyjnych i dworców ujmowane są w:

dziale 756 – Dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem

rozdziale 75618 – Wpływy z innych opłat stanowiących dochody jednostek samorządu terytorialnego na podstawie ustaw

§ 049 – Wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw.

Natomiast wydatki będą objęte działem i rozdziałem właściwym ze względu na realizowane zadanie.

Czytaj także: Wieloletnia prognoza finansowa jednostek samorządu – metodyka>>

Budżety województw

1 stycznia 2011 r., na podstawie art. 23 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych, zostały wprowadzone szczególne zasady wykonywania budżetu województwa samorządowego. Na podstawie tego przepisu został dodany do ustawy z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (dalej: ustawa o ochronie gruntów) rozdział 5a – dochody związane z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych.

Dochodami budżetu województwa związanymi z wyłączaniem z produkcji gruntów rolnych są pobierane na podstawie ustawy o ochronie gruntów:

1) należności,

2) opłaty roczne,

3) opłaty z tytułu niewykonania obowiązku zdjęcia i wykorzystania próchnicznej warstwy gleby,

4) opłaty oraz należności i opłaty roczne podwyższone, określone w art. 28 ust. 1–4 ustawy o ochronie gruntów

– art. 22 b ustawy o ochronie gruntów.

Zarząd województwa gromadzi te dochody na wyodrębnionym rachunku bankowym.

Ze środków tych finansowane są ochrona, rekultywacja i poprawa jakości gruntów rolnych oraz wypłata odszkodowań przewidzianych ustawą o ochronie gruntów (art. 22c ust. 1 ustawy o ochronie gruntów).

W pierwszej kolejności inwestycje te powinny być prowadzone na obszarze tych gmin, w których powstają dochody związane z wyłączaniem z produkcji gruntów rolnych oraz istnieją warunki uzyskania wzrostu produkcji rolniczej, rekompensującej straty poniesione w wyniku zmniejszenia obszaru gruntów rolnych (art. 22c ust. 2 ustawy o ochronie gruntów).

W uchwale budżetowej dochody związane z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych ujmowane są w:

dziale 010 – Rolnictwo i łowiectwo

rozdziale 01042 – Wyłączenie z produkcji gruntów rolnych.

Natomiast wydatki będą objęte działem i rozdziałem właściwym ze względu na realizowane zadanie wynikające z art. 22c ustawy o ochronie gruntów.

Podstawy prawne

•  Ustawa z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 225, poz. 1466)

•  Ustawa z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie drogowym (j.t. Dz.U. z 2011 r. nr 5, poz. 13)

•  Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1241; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 178, poz. 1061)

•  Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 185, poz. 1098)

•  Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. nr 179, poz. 1485; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 117, poz. 678)

•  Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (j.t. Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 178, poz. 1060)

•  Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (j.t. Dz.U. z 2004 r. nr 121, poz. 1266; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 163, poz. 981)

•  Ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 19, poz. 115; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 159, poz. 945)

•  Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 70, poz. 473; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 112, poz. 654)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wybory samorządowe 2024. 29 marca upływa ważny termin dla niepełnosprawnych i starszych wyborców

    Piątek to ostatni dzień, w którym wyborcy z niepełnosprawnością i osoby starsze mogą złożyć wniosek o głosowanie przez pełnomocnika w wyborach samorządowych.

    Jak stosować rozporządzenie o pracach domowych? Co jest jasne? Co budzi wątpliwości? [min B. Nowacka, 1 kwietnia 2024 r.]

    Wątpliwości dotyczą trzech definicji wykorzystanych w rozporządzeniu - nauczyciela i uczniowie nie mają wskazówek jak je rozumieć i stosować.

    Rozbijanie garnka na plecach i chłostanie rózgą. Znasz te stare kaszubskie zwyczaje wielkanocne?

    Jak kiedyś obchodzono Wielkanoc na Kaszubach? Czym był tzw. Płaczëbóg? Co jadano na świąteczne śniadanie? 

    Znasz te wielkanocne zwyczaje z Górnego Śląska? Jeden z nich jest na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

    Jakie zwyczaje wielkanocne panują na Górnym Śląsku? Niektóre z nich znane są tylko w jednej miejscowości. Słyszeliście o paleniu żuru, kulaniu jaj czy bramie z wydmuszek? 

    REKLAMA

    Dentysta na NFZ 2024 – jakie zabiegi? Jeszcze w tym roku więcej świadczeń gwarantowanych! [projekt rozporządzenia]

    Chyba większość osób leczy w Polsce zęby prywatnie, ale trzeba wiedzieć, że można to zrobić również w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, czyli – jak to się mówi potocznie „na NFZ”. Lista takich refundowanych świadczeń stomatologicznych jest całkiem długa. Trzeba tylko znaleźć dentystę (stomatologa), który ma podpisaną umowę z NFZ na udzielanie świadczeń stomatologicznych. Przedstawiamy listę świadczeń gwarantowanych (refundowanych przez NFZ) z zakresu leczenia stomatologicznego obowiązujących teraz, a także informujemy o projekcie rozporządzenia, które ma wydłużyć listę tych świadczeń - najprawdopodobniej jeszcze w 2024 roku.

    Bilety na EURO 2024 dla kibiców z Polski - sprzedaż od 28 marca. Gdzie można kupić? Jakie ceny?

    W dniu 28 marca 2024 r. o godzinie 14.00 rozpocznie się sprzedaż biletów dla kibiców reprezentacji Polski na turniej finałowy piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2024. Sprzedaż potrwa do 8 kwietnia i prowadzona jest wyłącznie przez UEFA. Będzie dostępna na portalu euro2024.com.

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024

    Rusza program "Aktywna Szkoła" 2024 - informuje Ministerstwo Sportu i Turystyki. Wnioski samorządy przygotują we współpracy ze szkołami. Program ma na celu aktywizację społeczności wokół obiektów sportowych, które były dotychczas niedostępne.

    Rząd: Dyplom MBA z Collegium Humanum nie pozwoli zasiąść w radzie nadzorczej spółki Skarbu Państwa

    Centrum Informacyjne Rządu poinformowało 27 marca 2024 r., że w procesie opiniowania kandydatów do rad nadzorczych dyplomy MBA uzyskane w Collegium Humanum nie będą uznawane przez Radę ds. spółek z udziałem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych.

    REKLAMA

    Prof. Szukalski: Łódź i Poznań już są na etapie demograficznego zjazdu

    Prof. Piotr Szukalski, demograf z Uniwersytetu Łódzkiego w rozmowie z PAP o kondycji polskich miast i ich przyszłości demograficznej. 

    Wielkanoc 2024. Ile wolnego mają uczniowie na święta? Kiedy kolejne dni wolne?

    Wolne na święta. Wielkanocna przerwa w nauce zacznie się już od czwartku 28 marca. Uczniowie do zajęć wrócą 3 kwietnia. Kiedy będą następne dni wolne? 

    REKLAMA