REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zróżnicowane warunki kształcenia w poszczególnych samorządach - kontrola NIK

Subskrybuj nas na Youtube
Szkoła, edukacja/ Fot. Fotolia
Szkoła, edukacja/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W ocenie NIK warunki kształcenia na terenie kontrolowanych gmin różnią się znacznie m.in. pod względem wyposażenia sal lekcyjnych. Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła ministerialne wsparcie finansowe dla samorządów, mające na celu zniwelowanie różnic w dostępie do edukacji.

NIK o realizacji zadań oświatowych przez samorządy

REKLAMA

Warunki kształcenia, wychowania i opieki w szkołach są zróżnicowane i zależą od zamożności prowadzących je samorządów. Szkoły w poszczególnych gminach mogą więc znacznie różnić się pod względem wyposażenia sal, możliwości korzystania z bibliotek, świetlic, pracowni komputerowych i językowych czy sprzętu sportowego. Dlatego NIK pozytywnie ocenia dodatkowe ministerialne wsparcie finansowe dla samorządów w celu zniwelowania różnic w dostępie do edukacji, szczególnie na terenach wiejskich. Pozytywnym, choć spóźnionym, skutkiem wsparcia było m.in. zwiększenie dostępności wychowania przedszkolnego.

REKLAMA

Na finansowanie zadań oświatowych samorządy przeznaczają średnio 60 mld zł rocznie. Prawie 40 mld zł pochodzi z subwencji oświatowej. Pozostałe środki to dotacje z budżetu państwa, w tym środki z budżetu Unii Europejskiej oraz środki własne samorządów. Można przyjąć, że największe nakłady na oświatę ze środków własnych przeznaczają samorządy o najwyższych dochodach (np. Miasto st. Warszawa), z trudnościami zaś borykają się gminy o niższych dochodach. Dzięki środkom europejskim samorządy mają możliwość modernizacji i rozbudowy infrastruktury szkolnej czy poszerzenia oferty edukacyjnej.

Redakcja poleca: Umowy terminowe – jak zawierać i wypowiadać (książka)

NIK zwraca uwagę, że zaletą obecnego modelu finansowania zadań oświatowych jest jego stabilność wynikająca z ustawowej gwarancji otrzymania środków, natomiast wadą - brak odniesienia do faktycznych kosztów kształcenia.

REKLAMA

Warunki kształcenia na terenie skontrolowanych gmin znacznie się różniły pod względem wyposażenia sal lekcyjnych, możliwości korzystania z bibliotek, świetlic, pracowni komputerowych i językowych oraz urządzeń sportowych i rekreacyjnych. Podczas kontroli (oględziny warunków lokalowych i organizacyjnych w 93 szkołach na terenieskontrolowanych gmin) ustalono, że nie wszystkie samorządy zapewniły uczniom warunki wymagane przepisami. Stwierdzono przypadki nieodpowiedniego stanu technicznego budynków szkolnych i terenów rekreacyjno-sportowych, w części szkół brakowało bibliotek lub opieki świetlicowej. Ponad 40 proc. samorządów nie spełniło niektórych zalecanych przez MEN warunków, zdarzało się np., że brakowało wydzielenia części rekreacyjnej w salach dydaktycznych dla uczniów klas I-III lub pomocy dydaktycznych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Połowa skontrolowanych gmin, chociaż w różnym zakresie, zapewniała uczniom dodatkową ofertę zajęć dodatkowych oraz pomoc w formie dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka obcego, matematyki, bezpłatnej nauki pływania, zakupu strojów sportowych, zajęć tańca towarzyskiego i plastyki, posiłków dla dzieci z rodzin najuboższych i dotkniętych problemem alkoholowym.

Skala i zakres tych działań wynikał przede wszystkim z możliwości budżetowych gmin, które przeciętnie około jedną trzecią (32 proc.) wydatków na oświatę pokrywały ze środków własnych. Największe wydatki gmin stanowiły wynagrodzenia pracowników oświaty (ok. 72 proc. wydatków bieżących). Jednostkowe koszty kształcenia w poszczególnych gminach były zróżnicowane i wahały się od 6,8 tys. zł do ponad 16 tys. zł w przeliczeniu na jednego ucznia. Wysokość kwot wydawanych na jednego ucznia zależała m.in. od organizacji sieci szkolnej, warunków demograficznych i administracyjne (wieś i miasto), a także wybranego przez samorządy standardu kształcenia i wychowania.

Minister Edukacji Narodowej podjął działania w celu wyrównywania szans edukacyjnych uczniów poprzez uruchomienie dodatkowego wsparcia finansowego samorządów. Skoncentrował się przede wszystkim na zwiększeniu dostępności wychowania przedszkolnego, dostosowaniu procesu nauczania i wychowania do indywidualnych potrzeb uczniów (np. uczniów uzdolnionych i niepełnosprawnych), eliminowaniu barier w dostępie mieszkańców obszarów wiejskich do pełnej oferty edukacyjnej oraz poprawie poziomu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach systemu oświaty.

W kontrolowanych gminach NIK stwierdziła także pojedyncze nieprawidłowości, m.in. przekroczenie liczby dzieci w oddziałach przedszkolnych, czy wyodrębnianie środków na dofinansowanie kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli w wysokości niższej niż wymagana przepisami prawa. Skontrolowane gminy przekazały już NIK informację o podjęciu działań w celu wyeliminowania tych nieprawidłowości.

W latach dziewięćdziesiątych XX w. rozpoczęto stopniowe odchodzenie od scentralizowanego modelu finansowania systemu oświaty w Polsce. Po przejęciu prowadzenia szkół przez jednostki samorządu terytorialnego, system ten obecnie charakteryzuje się stosunkowo dużą autonomią samorządów w zakresie sposobów realizacji zadań edukacyjnych. Jedną z kluczowych kompetencji gmin i powiatów jest prawo do kształtowania sieci publicznych szkół na swoim terenie, w tym także decydowanie o ich likwidacji. Organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność, a przede wszystkim za zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki. Środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, w tym na wynagrodzenia nauczycieli i utrzymanie szkół oraz placówek oświatowych, powinny zostać zagwarantowane w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Środki na finansowanie oświaty pochodzą z dochodów własnych gmin, których zasadniczą część stanowi subwencja oświatowa. Co roku Minister Edukacji Narodowej dokonuje podziału subwencji oświatowej, współpracując przy tym z Ministrem Finansów, który ustala ogólną kwotę subwencji i przekazuje ją jednostkom samorządu terytorialnego. Istotną rolę odgrywa tutaj system informacji oświatowej, do którego szkoły wprowadzają odpowiednie dane o liczbie uczniów i nauczycieli.

Mechanizm ustalania i podziału części oświatowej subwencji ogólnej w latach 2011-2014

Opis schematu

NIK zwraca uwagę, że algorytm obliczania subwencji podlega zmianom w zależności od realizowanych zadań edukacyjnych i zmian w prawie. Mechanizm podziału subwencji oświatowej cechuje duży stopień złożoności, brak oszacowania faktycznych kosztów kształcenia oraz formalne różnicowanie na szkoły wiejskie i miejskie bez uwzględnienia rzeczywistych uwarunkowań ich funkcjonowania.

Polecamy serwis: Oświata

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Najwyższa Izba Kontroli

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

REKLAMA

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

REKLAMA

Patrz na skład! Ogólnopolska kampania o świadomej suplementacji

Jak często poświęcamy chwilę, by sprawdzić skład na etykiecie? Kampania „Patrz na skład” zachęca do zastanowienia się nad naszymi codziennymi decyzjami i promuje świadome podejście do suplementacji.

Segregacja odpadów to za mało. Ekspert: "Najlepsze śmieci to te, które nigdy nie powstały"

Dlaczego recykling nie wystarczy? Jakie błędy popełniamy w gospodarowaniu bioodpadami? I co musi się zmienić, by Polska była gotowa na gospodarkę obiegu zamkniętego? O tym wszystkim opowiada Michał Paca – ekspert ds. gospodarki odpadami i zrównoważonego rozwoju.

REKLAMA