REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sposoby na odzyskanie VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Maria Weber
VAT
VAT
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podatek od towarów i usług, mimo licznych orzeczeń sądów administracyjnych i interpretacji izb skarbowych, budzi wśród jednostek samorządu terytorialnego wątpliwości prawne. Podstawowe kwestie sprowadzają się do dwóch zagadnień: kto jest podatnikiem i czy można odliczyć VAT.

Zgodnie z regułą zawartą w ustawie z 11 marca 2004 r.o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), organa władzy publicznej oraz urzędy obsługujące je w zakresie wykonywanych przez siebie zadań nałożonych przepisami nie są podatnikami podatku od towarów i usług (VAT). Jednak zasada ta nie dotyczy czynności
wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

REKLAMA

Czynności te podlegają opodatkowaniu, a podmiot je wykonujący staje się podatnikiem VAT.

Większość umów zawieranych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) dotyczy wykonywania zadań publicznych, stąd samorządowcom wydaje się niezrozumiałe,
że prowadząc działalność gospodarczą – ale niekomercyjną – muszą płacić ten podatek. Toteż organizacje samorządowe od lat upominają się o zwolnienie z VAT w przypadkach realizacji zadań publicznych, np. budowy dróg, szkół czy szpitali. Bezskutecznie.

Masz wątpliwości? Pytania? Podyskutuj na Forum

Kto jest podatnikiem

REKLAMA

Wokół kwestii, kto jest podatnikiem VAT, w samorządzie terytorialnym narosło tyle nieporozumień, i to pomimo że jednoznacznie wypowiedział się w tej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu NSA z 23 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 273/2009).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W lipcu 2012 r. Konwent Marszałków Województw RP wystąpił do ministra finansów ze stanowiskiem w sprawie wydania jednolitej interpretacji odnośnie do podmiotu
właściwego w sprawach VAT. Dwa miesiące później marszałkowie dostali odpowiedź od wiceministra finansów Macieja Grabowskiego, który napisał m.in., że „Na wstępie należy wskazać definicję podatnika zawartą w art. 115 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą podatnikiem są osoby i podmioty, zarówno prawne, jak i cywilne, wykonujące działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat tej działalności”. Wyjaśniał też, że zasady funkcjonowania JST ukształtowała
jednolita linia orzecznictwa, określająca status urzędu organu wykonawczego wyłącznie w kategorii jednostki pomocniczej. Zdaniem resortu, jednostki samorządowe,
mając osobowość prawną, są stroną czynności podejmowanych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Urzędy realizują jedynie zadania o charakterze administracyjnym, organizacyjnym i technicznym. Dlatego nie ma, jak uzasadniał minister Maciej Grabowski, możliwości rozdzielenia jednostki samorządowej od urzędu. Powinna być zatem jedna deklaracja VAT dla JST i dla urzędu. Tak też uważają dyrektorzy izb skarbowych, którzy wydali w tej sprawie interpretacje indywidualne m.in. w Warszawie, Bydgoszczy, Katowicach oraz w Poznaniu.

REKLAMA

Ich zdaniem, gmina i urząd gminy nie mogą być odrębnymi podatnikami VAT, gdyż są ze sobą ściśle powiązane. W stosunku do całej działalności gminy i jej urzędu podatnikiem VAT jest gmina, a nie urząd gminy, tym bardziej że nie ma aktów prawnych, które stanowiłyby o samodzielności urzędu gminy. Sprawa wygląda analogicznie w przypadku powiatu i samorządu województwa.

Ministerstwo Finansów przyjęło zatem linię orzeczenia izb skarbowych, nie wyjaśniając jednocześnie innych kwestii, np. jak prowadzić ewidencje księgowe dla gminy i dla urzędu czy sposobu rozliczania się między jednostkami organizacyjnymi urzędu. Nie zapowiedziano też uregulowania tych spraw w drodze

Urząd gminy ma jedynie charakter pomocniczy wobec gminy. legislacyjnej, skazując samorządy na kolejne pisma z prośbą o interpretację izb skarbowych i orzeczenia
sądowe. A jak wiadomo ten sam przypadek może być różnie interpretowany przez różne urzędy. Brak zapowiedzi rozwiązań prawnych świadczy o tym, że resort
finansów woli przenieść na samorządy odpowiedzialność za niejasne prawo niż je poprawić. Jednostki samorządu terytorialnego starają się wprawdzie dostosować do wymienionych orzeczeń i interpretacji indywidualnych, które przewidują, że status podatnika VAT posiada jednostka, a nie urząd, ale nadal czynią to w sposób zróżnicowany. Dlatego ciągle istnieją trzy warianty postępowania w tej sprawie, i tak podatnikiem VAT:

1) jest wyłącznie gmina (a nie jej urząd),

2) jest wyłącznie urząd gminy (a nie sama gmina),

3) są zarówno gmina, jak i jej urząd.

Na przykład w Płocku czy Grodzisku Mazowieckim istnieje jeden NIP dla gminy. Z kolei Gdańsk czy Katowice postarały się o nadanie tego samego NIP dla jednostki i dla urzędu. Wynika to m.in. z faktu, że przed 1 maja 2004 r. minister finansów był zwolennikiem wariantu, w którym ten sam NIP miała jednostka i urząd. Jednak sądy administracyjne i organy podatkowe ostatecznie przyznały rację pierwszej praktyce, w której NIP ma wyłącznie jednostka. Od 2004 roku powinno nastąpić ujednolicenie, ale minęło dziewięć lat i nadal występują różnice w interpretacji i zrozumieniu tych przepisów.

Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa

Czy można odliczyć VAT

Według Mirosława Kucharczyka, rzecznika prasowego Izby Skarbowej w Warszawie, gminy najczęściej pytają o prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z inwestycjami, które służą czynnościom opodatkowanym i niepodlegającym opodatkowaniu w sytuacji, gdy nie są w stanie przyporządkować zakupów służących zarówno czynnościom opodatkowanym, jak i niepodlegającym opodatkowaniu. Oznacza to, że pytania samorządowców sprowadzają się do kwestii, czy i jak można odliczyć VAT?

Generalnie JST nie są płatnikami VAT, chyba że zawierają umowy cywilnoprawne. Przy realizacji dużych inwestycji samorządowcy muszą się liczyć z sytuacją, że VAT stanowi pokaźny wydatek. Ale okazało się, że w niektórych przypadkach można go odzyskać. Inwestycja musi jednak przynosić dochód gminie, który pozwoli na odliczenie VAT. Stąd pomysł, aby wydzierżawić inwestycję i mieć z tego tytułu dochód.

– Kilka lat temu w ramach Funduszu Spójności zrealizowaliśmy inwestycję wodno-kanalizacyjną. Niekwalifikowalny VAT stanowił poważną kwotę, około 20 mln zł. Inwestycję wydzierżawiliśmy naszej spółce wodno-kanalizacyjnej. W ten sposób udało się nam odzyskać VAT – informuje Piotr Leśniewski, skarbnik miasta Grodzisk Mazowiecki.

Obecnie urząd wyłonił w drodze przetargu firmę księgową, która zajmie się rozliczeniem VAT za pięć lat wstecz.

– Nie znamy się na tym. Firma ma obowiązek przejrzeć dokumentację pod kątem możliwości odzyskania VAT. Zapłatą będzie prowizja od odzyskanej kwoty – mówi Piotr Leśniewski.

W Płocku również trwa przegląd dokumentacji księgowej. Według przedstawicieli płockiego urzędu, istnieje tam wiele problemów z VAT, ponieważ trudno zdefiniować, które transakcje umożliwią zwrot podatku.

WAŻNE
Z każdą możliwością odliczenia VAT samorządy zwracają się do izb skarbowych z prośbą o interpretację.

Utarła się zatem praktyka uzależnienia jednostki od instytucji, a nie od prawa.

– W 2012 roku odzyskaliśmy VAT za 2008 rok z faktur wystawianych przez zakład komunalny z tytułu korzystania z cmentarza komunalnego przez mieszkańców. Dochód z tego tytułu wpływa bezpośrednio do kasy gminy – twierdzi Mariola Borowska, kierownik Oddziału Podatków i Opłat w Urzędzie Miasta Płocka.

W Katowicach wydzierżawiono Miejskie Centrum Kultury, natomiast w Gdańsku – Inkubator Przedsiębiorczości. Czy to znaczy, że każda dzierżawa posłuży odzyskaniu VAT? Tak wydawało się gdańskim samorządowcom, gdy chcieli wydzierżawić powierzchnię miejskiej toalety na billboardy. Jednak Izba Skarbowa w Bydgoszczy zakwestionowała ten pomysł, argumentując, że dzierżawa powierzchni reklamowej nie stanowi podstawowego celu, dla którego dana inwestycja, czyli toalety, została zrealizowana (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 kwietnia 2009 r., nr ITPP1/443-136/09/AT). A zatem dzierżawiona inwestycja musi służyć realizacji zadań publicznych.

Podstawa prawna:

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 35).

Zobacz również: Faktura pro-forma - po zmianach w 2013 r.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rządowy program "Moc Małych Społeczności". Do podziału 70 mln zł. Nabór wniosków do 9 czerwca 2025 r.

W piątek, 16 maja 2025 r. rozpoczął się nabór wniosków w ramach „Rządowego Programu wsparcia organizacji pozarządowych Moc Małych Społeczności”. Adresowany jest do NGOsów działających w mniejszych miastach oraz na terenach wiejskich.

Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

REKLAMA

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

REKLAMA

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

REKLAMA