REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
VAT
VAT
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podatek od towarów i usług, mimo licznych orzeczeń sądów administracyjnych i interpretacji izb skarbowych, budzi wśród jednostek samorządu terytorialnego wątpliwości prawne. Podstawowe kwestie sprowadzają się do dwóch zagadnień: kto jest podatnikiem i czy można odliczyć VAT.

Zgodnie z regułą zawartą w ustawie z 11 marca 2004 r.o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), organa władzy publicznej oraz urzędy obsługujące je w zakresie wykonywanych przez siebie zadań nałożonych przepisami nie są podatnikami podatku od towarów i usług (VAT). Jednak zasada ta nie dotyczy czynności
wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

REKLAMA

Czynności te podlegają opodatkowaniu, a podmiot je wykonujący staje się podatnikiem VAT.

Większość umów zawieranych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) dotyczy wykonywania zadań publicznych, stąd samorządowcom wydaje się niezrozumiałe,
że prowadząc działalność gospodarczą – ale niekomercyjną – muszą płacić ten podatek. Toteż organizacje samorządowe od lat upominają się o zwolnienie z VAT w przypadkach realizacji zadań publicznych, np. budowy dróg, szkół czy szpitali. Bezskutecznie.

Masz wątpliwości? Pytania? Podyskutuj na Forum

Kto jest podatnikiem

REKLAMA

Wokół kwestii, kto jest podatnikiem VAT, w samorządzie terytorialnym narosło tyle nieporozumień, i to pomimo że jednoznacznie wypowiedział się w tej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu NSA z 23 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 273/2009).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W lipcu 2012 r. Konwent Marszałków Województw RP wystąpił do ministra finansów ze stanowiskiem w sprawie wydania jednolitej interpretacji odnośnie do podmiotu
właściwego w sprawach VAT. Dwa miesiące później marszałkowie dostali odpowiedź od wiceministra finansów Macieja Grabowskiego, który napisał m.in., że „Na wstępie należy wskazać definicję podatnika zawartą w art. 115 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą podatnikiem są osoby i podmioty, zarówno prawne, jak i cywilne, wykonujące działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat tej działalności”. Wyjaśniał też, że zasady funkcjonowania JST ukształtowała
jednolita linia orzecznictwa, określająca status urzędu organu wykonawczego wyłącznie w kategorii jednostki pomocniczej. Zdaniem resortu, jednostki samorządowe,
mając osobowość prawną, są stroną czynności podejmowanych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Urzędy realizują jedynie zadania o charakterze administracyjnym, organizacyjnym i technicznym. Dlatego nie ma, jak uzasadniał minister Maciej Grabowski, możliwości rozdzielenia jednostki samorządowej od urzędu. Powinna być zatem jedna deklaracja VAT dla JST i dla urzędu. Tak też uważają dyrektorzy izb skarbowych, którzy wydali w tej sprawie interpretacje indywidualne m.in. w Warszawie, Bydgoszczy, Katowicach oraz w Poznaniu.

REKLAMA

Ich zdaniem, gmina i urząd gminy nie mogą być odrębnymi podatnikami VAT, gdyż są ze sobą ściśle powiązane. W stosunku do całej działalności gminy i jej urzędu podatnikiem VAT jest gmina, a nie urząd gminy, tym bardziej że nie ma aktów prawnych, które stanowiłyby o samodzielności urzędu gminy. Sprawa wygląda analogicznie w przypadku powiatu i samorządu województwa.

Ministerstwo Finansów przyjęło zatem linię orzeczenia izb skarbowych, nie wyjaśniając jednocześnie innych kwestii, np. jak prowadzić ewidencje księgowe dla gminy i dla urzędu czy sposobu rozliczania się między jednostkami organizacyjnymi urzędu. Nie zapowiedziano też uregulowania tych spraw w drodze

Urząd gminy ma jedynie charakter pomocniczy wobec gminy. legislacyjnej, skazując samorządy na kolejne pisma z prośbą o interpretację izb skarbowych i orzeczenia
sądowe. A jak wiadomo ten sam przypadek może być różnie interpretowany przez różne urzędy. Brak zapowiedzi rozwiązań prawnych świadczy o tym, że resort
finansów woli przenieść na samorządy odpowiedzialność za niejasne prawo niż je poprawić. Jednostki samorządu terytorialnego starają się wprawdzie dostosować do wymienionych orzeczeń i interpretacji indywidualnych, które przewidują, że status podatnika VAT posiada jednostka, a nie urząd, ale nadal czynią to w sposób zróżnicowany. Dlatego ciągle istnieją trzy warianty postępowania w tej sprawie, i tak podatnikiem VAT:

1) jest wyłącznie gmina (a nie jej urząd),

2) jest wyłącznie urząd gminy (a nie sama gmina),

3) są zarówno gmina, jak i jej urząd.

Na przykład w Płocku czy Grodzisku Mazowieckim istnieje jeden NIP dla gminy. Z kolei Gdańsk czy Katowice postarały się o nadanie tego samego NIP dla jednostki i dla urzędu. Wynika to m.in. z faktu, że przed 1 maja 2004 r. minister finansów był zwolennikiem wariantu, w którym ten sam NIP miała jednostka i urząd. Jednak sądy administracyjne i organy podatkowe ostatecznie przyznały rację pierwszej praktyce, w której NIP ma wyłącznie jednostka. Od 2004 roku powinno nastąpić ujednolicenie, ale minęło dziewięć lat i nadal występują różnice w interpretacji i zrozumieniu tych przepisów.

Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa

Czy można odliczyć VAT

Według Mirosława Kucharczyka, rzecznika prasowego Izby Skarbowej w Warszawie, gminy najczęściej pytają o prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z inwestycjami, które służą czynnościom opodatkowanym i niepodlegającym opodatkowaniu w sytuacji, gdy nie są w stanie przyporządkować zakupów służących zarówno czynnościom opodatkowanym, jak i niepodlegającym opodatkowaniu. Oznacza to, że pytania samorządowców sprowadzają się do kwestii, czy i jak można odliczyć VAT?

Generalnie JST nie są płatnikami VAT, chyba że zawierają umowy cywilnoprawne. Przy realizacji dużych inwestycji samorządowcy muszą się liczyć z sytuacją, że VAT stanowi pokaźny wydatek. Ale okazało się, że w niektórych przypadkach można go odzyskać. Inwestycja musi jednak przynosić dochód gminie, który pozwoli na odliczenie VAT. Stąd pomysł, aby wydzierżawić inwestycję i mieć z tego tytułu dochód.

– Kilka lat temu w ramach Funduszu Spójności zrealizowaliśmy inwestycję wodno-kanalizacyjną. Niekwalifikowalny VAT stanowił poważną kwotę, około 20 mln zł. Inwestycję wydzierżawiliśmy naszej spółce wodno-kanalizacyjnej. W ten sposób udało się nam odzyskać VAT – informuje Piotr Leśniewski, skarbnik miasta Grodzisk Mazowiecki.

Obecnie urząd wyłonił w drodze przetargu firmę księgową, która zajmie się rozliczeniem VAT za pięć lat wstecz.

– Nie znamy się na tym. Firma ma obowiązek przejrzeć dokumentację pod kątem możliwości odzyskania VAT. Zapłatą będzie prowizja od odzyskanej kwoty – mówi Piotr Leśniewski.

W Płocku również trwa przegląd dokumentacji księgowej. Według przedstawicieli płockiego urzędu, istnieje tam wiele problemów z VAT, ponieważ trudno zdefiniować, które transakcje umożliwią zwrot podatku.

WAŻNE
Z każdą możliwością odliczenia VAT samorządy zwracają się do izb skarbowych z prośbą o interpretację.

Utarła się zatem praktyka uzależnienia jednostki od instytucji, a nie od prawa.

– W 2012 roku odzyskaliśmy VAT za 2008 rok z faktur wystawianych przez zakład komunalny z tytułu korzystania z cmentarza komunalnego przez mieszkańców. Dochód z tego tytułu wpływa bezpośrednio do kasy gminy – twierdzi Mariola Borowska, kierownik Oddziału Podatków i Opłat w Urzędzie Miasta Płocka.

W Katowicach wydzierżawiono Miejskie Centrum Kultury, natomiast w Gdańsku – Inkubator Przedsiębiorczości. Czy to znaczy, że każda dzierżawa posłuży odzyskaniu VAT? Tak wydawało się gdańskim samorządowcom, gdy chcieli wydzierżawić powierzchnię miejskiej toalety na billboardy. Jednak Izba Skarbowa w Bydgoszczy zakwestionowała ten pomysł, argumentując, że dzierżawa powierzchni reklamowej nie stanowi podstawowego celu, dla którego dana inwestycja, czyli toalety, została zrealizowana (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 kwietnia 2009 r., nr ITPP1/443-136/09/AT). A zatem dzierżawiona inwestycja musi służyć realizacji zadań publicznych.

Podstawa prawna:

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 35).

Zobacz również: Faktura pro-forma - po zmianach w 2013 r.

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce, Wrocław i Jarocin już to zrobiły ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc, Jarocina i Wrocławia pokazują, że tak.

EU Navigate. Program wsparcia dla osób starszych z chorobą nowotworową

Zapraszamy do udziału w projekcie EU NAVIGATE prowadzonym przez Pracownię Badań nad Starzejącym się Społeczeństwem Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum działającą pod kierunkiem pani profesor Katarzyny Szczerbińskiej.

Co z telefonami komórkowymi w szkołach? MEN odpowiada na ważne pytania

„W 2025 r. minister edukacji planuje przeprowadzenie badań dotyczących sposobów uregulowania przez szkoły zasad korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych.” - zapowiedziała wiceministra Katarzyna Lubnauer w odpowiedzi na interpelację poselską.

REKLAMA

W styczniu lekarze zdiagnozowali ok. 300 tys. zachorowań na grypę. W tym sezonie zaszczepiło się niespełna 1,7 mln osób

GIS poinformował, że od początku sezonu epidemicznego 2024/2025 w związku z powikłaniami grypy zmarło prawie tysiąc osób. Ministerstwo Zdrowia podało, że przeciw zaszczepiło się w tym sezonie niespełna 1,7 mln osób. Zapasy szczepionek są, brak tylko chętnych do szczepień.

Usługi sąsiedzkie, teleopieka dla seniorów. Do 7 lutego 2025 r. gminy mogą składać wnioski o dofinansowania

Teleopieka dla seniorów. Gminy mogą składać wnioski o dofinansowania. Kto będzie mógł skorzystać z usług sąsiedzkich, w tym m.in. z dostępu do tzw. „opieki na odległość”? Ile wynosi dofinansowanie w ramach rządowego programu "Korpus Wsparcia Seniorów" na 2025 r.?

Ile wynosi liczba ludności Polski na koniec 2024 roku? [Dane GUS]

Główny Urząd Statystyczny podał wstępne szacunkowe dane dotyczące liczby ludności w Polsce na koniec 2024 r. Jest spadek.

Podwyżka o 40% (marchewka) a podniesienie wieku emerytalnego (kij). Wcześniej był postulat 3 miesięcy urlopu za 7 lat pracy w jednej firmie

Autorem propozycji podwyżki o 20% w 2025 r. i o 20% w 2026 r. jest Lider Związkowej Alternatywy Piotr Szumlewicz. Mowa jest o podwyżkach płac w sferze budżetowej w tym roku i co najmniej 20 proc. w przyszłym. Wcześniej związkowiec postulował wprowadzenie urlopu 3 miesięcy za 7 lat pracy. Propozycje oceniam jako nierealne do wprowadzenia.

REKLAMA

Coraz więcej nastolatków sięga po e-papierosy

Coraz więcej nastolatków sięga po elektroniczne papierosy. Jest to co czwarta dziewczyna i co piąty chłopiec w wieku 13-15 lat. Tak wynika z badania "Global Youth Tobacco Survey" zaprezentowanego podczas rozpoczętej w środę w Sejmie konferencji poświęconej uzależnieniom.

Dwoje seniorów padło ofiarą oszustwa internetowego. Łącznie stracili ponad 400 tys. zł

Oszuści nie ustają w polowaniach. Dwoje seniorów – 74-latka z Lublina i 76-latek z powiatu zamojskiego – zostali oszukani w internecie. Zamiast zyskownych inwestycji, za radą „doradców” zainstalowali oprogramowanie, które pozwoliło przestępcom przejąć pieniądze z ich kont bankowych – podała policja.

REKLAMA