REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sposoby na odzyskanie VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Maria Weber
VAT
VAT
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Podatek od towarów i usług, mimo licznych orzeczeń sądów administracyjnych i interpretacji izb skarbowych, budzi wśród jednostek samorządu terytorialnego wątpliwości prawne. Podstawowe kwestie sprowadzają się do dwóch zagadnień: kto jest podatnikiem i czy można odliczyć VAT.

Zgodnie z regułą zawartą w ustawie z 11 marca 2004 r.o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), organa władzy publicznej oraz urzędy obsługujące je w zakresie wykonywanych przez siebie zadań nałożonych przepisami nie są podatnikami podatku od towarów i usług (VAT). Jednak zasada ta nie dotyczy czynności
wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

REKLAMA

Czynności te podlegają opodatkowaniu, a podmiot je wykonujący staje się podatnikiem VAT.

Większość umów zawieranych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) dotyczy wykonywania zadań publicznych, stąd samorządowcom wydaje się niezrozumiałe,
że prowadząc działalność gospodarczą – ale niekomercyjną – muszą płacić ten podatek. Toteż organizacje samorządowe od lat upominają się o zwolnienie z VAT w przypadkach realizacji zadań publicznych, np. budowy dróg, szkół czy szpitali. Bezskutecznie.

Masz wątpliwości? Pytania? Podyskutuj na Forum

Kto jest podatnikiem

REKLAMA

Wokół kwestii, kto jest podatnikiem VAT, w samorządzie terytorialnym narosło tyle nieporozumień, i to pomimo że jednoznacznie wypowiedział się w tej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu NSA z 23 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 273/2009).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W lipcu 2012 r. Konwent Marszałków Województw RP wystąpił do ministra finansów ze stanowiskiem w sprawie wydania jednolitej interpretacji odnośnie do podmiotu
właściwego w sprawach VAT. Dwa miesiące później marszałkowie dostali odpowiedź od wiceministra finansów Macieja Grabowskiego, który napisał m.in., że „Na wstępie należy wskazać definicję podatnika zawartą w art. 115 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą podatnikiem są osoby i podmioty, zarówno prawne, jak i cywilne, wykonujące działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat tej działalności”. Wyjaśniał też, że zasady funkcjonowania JST ukształtowała
jednolita linia orzecznictwa, określająca status urzędu organu wykonawczego wyłącznie w kategorii jednostki pomocniczej. Zdaniem resortu, jednostki samorządowe,
mając osobowość prawną, są stroną czynności podejmowanych we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Urzędy realizują jedynie zadania o charakterze administracyjnym, organizacyjnym i technicznym. Dlatego nie ma, jak uzasadniał minister Maciej Grabowski, możliwości rozdzielenia jednostki samorządowej od urzędu. Powinna być zatem jedna deklaracja VAT dla JST i dla urzędu. Tak też uważają dyrektorzy izb skarbowych, którzy wydali w tej sprawie interpretacje indywidualne m.in. w Warszawie, Bydgoszczy, Katowicach oraz w Poznaniu.

REKLAMA

Ich zdaniem, gmina i urząd gminy nie mogą być odrębnymi podatnikami VAT, gdyż są ze sobą ściśle powiązane. W stosunku do całej działalności gminy i jej urzędu podatnikiem VAT jest gmina, a nie urząd gminy, tym bardziej że nie ma aktów prawnych, które stanowiłyby o samodzielności urzędu gminy. Sprawa wygląda analogicznie w przypadku powiatu i samorządu województwa.

Ministerstwo Finansów przyjęło zatem linię orzeczenia izb skarbowych, nie wyjaśniając jednocześnie innych kwestii, np. jak prowadzić ewidencje księgowe dla gminy i dla urzędu czy sposobu rozliczania się między jednostkami organizacyjnymi urzędu. Nie zapowiedziano też uregulowania tych spraw w drodze

Urząd gminy ma jedynie charakter pomocniczy wobec gminy. legislacyjnej, skazując samorządy na kolejne pisma z prośbą o interpretację izb skarbowych i orzeczenia
sądowe. A jak wiadomo ten sam przypadek może być różnie interpretowany przez różne urzędy. Brak zapowiedzi rozwiązań prawnych świadczy o tym, że resort
finansów woli przenieść na samorządy odpowiedzialność za niejasne prawo niż je poprawić. Jednostki samorządu terytorialnego starają się wprawdzie dostosować do wymienionych orzeczeń i interpretacji indywidualnych, które przewidują, że status podatnika VAT posiada jednostka, a nie urząd, ale nadal czynią to w sposób zróżnicowany. Dlatego ciągle istnieją trzy warianty postępowania w tej sprawie, i tak podatnikiem VAT:

1) jest wyłącznie gmina (a nie jej urząd),

2) jest wyłącznie urząd gminy (a nie sama gmina),

3) są zarówno gmina, jak i jej urząd.

Na przykład w Płocku czy Grodzisku Mazowieckim istnieje jeden NIP dla gminy. Z kolei Gdańsk czy Katowice postarały się o nadanie tego samego NIP dla jednostki i dla urzędu. Wynika to m.in. z faktu, że przed 1 maja 2004 r. minister finansów był zwolennikiem wariantu, w którym ten sam NIP miała jednostka i urząd. Jednak sądy administracyjne i organy podatkowe ostatecznie przyznały rację pierwszej praktyce, w której NIP ma wyłącznie jednostka. Od 2004 roku powinno nastąpić ujednolicenie, ale minęło dziewięć lat i nadal występują różnice w interpretacji i zrozumieniu tych przepisów.

Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa

Czy można odliczyć VAT

Według Mirosława Kucharczyka, rzecznika prasowego Izby Skarbowej w Warszawie, gminy najczęściej pytają o prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z inwestycjami, które służą czynnościom opodatkowanym i niepodlegającym opodatkowaniu w sytuacji, gdy nie są w stanie przyporządkować zakupów służących zarówno czynnościom opodatkowanym, jak i niepodlegającym opodatkowaniu. Oznacza to, że pytania samorządowców sprowadzają się do kwestii, czy i jak można odliczyć VAT?

Generalnie JST nie są płatnikami VAT, chyba że zawierają umowy cywilnoprawne. Przy realizacji dużych inwestycji samorządowcy muszą się liczyć z sytuacją, że VAT stanowi pokaźny wydatek. Ale okazało się, że w niektórych przypadkach można go odzyskać. Inwestycja musi jednak przynosić dochód gminie, który pozwoli na odliczenie VAT. Stąd pomysł, aby wydzierżawić inwestycję i mieć z tego tytułu dochód.

– Kilka lat temu w ramach Funduszu Spójności zrealizowaliśmy inwestycję wodno-kanalizacyjną. Niekwalifikowalny VAT stanowił poważną kwotę, około 20 mln zł. Inwestycję wydzierżawiliśmy naszej spółce wodno-kanalizacyjnej. W ten sposób udało się nam odzyskać VAT – informuje Piotr Leśniewski, skarbnik miasta Grodzisk Mazowiecki.

Obecnie urząd wyłonił w drodze przetargu firmę księgową, która zajmie się rozliczeniem VAT za pięć lat wstecz.

– Nie znamy się na tym. Firma ma obowiązek przejrzeć dokumentację pod kątem możliwości odzyskania VAT. Zapłatą będzie prowizja od odzyskanej kwoty – mówi Piotr Leśniewski.

W Płocku również trwa przegląd dokumentacji księgowej. Według przedstawicieli płockiego urzędu, istnieje tam wiele problemów z VAT, ponieważ trudno zdefiniować, które transakcje umożliwią zwrot podatku.

WAŻNE
Z każdą możliwością odliczenia VAT samorządy zwracają się do izb skarbowych z prośbą o interpretację.

Utarła się zatem praktyka uzależnienia jednostki od instytucji, a nie od prawa.

– W 2012 roku odzyskaliśmy VAT za 2008 rok z faktur wystawianych przez zakład komunalny z tytułu korzystania z cmentarza komunalnego przez mieszkańców. Dochód z tego tytułu wpływa bezpośrednio do kasy gminy – twierdzi Mariola Borowska, kierownik Oddziału Podatków i Opłat w Urzędzie Miasta Płocka.

W Katowicach wydzierżawiono Miejskie Centrum Kultury, natomiast w Gdańsku – Inkubator Przedsiębiorczości. Czy to znaczy, że każda dzierżawa posłuży odzyskaniu VAT? Tak wydawało się gdańskim samorządowcom, gdy chcieli wydzierżawić powierzchnię miejskiej toalety na billboardy. Jednak Izba Skarbowa w Bydgoszczy zakwestionowała ten pomysł, argumentując, że dzierżawa powierzchni reklamowej nie stanowi podstawowego celu, dla którego dana inwestycja, czyli toalety, została zrealizowana (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 kwietnia 2009 r., nr ITPP1/443-136/09/AT). A zatem dzierżawiona inwestycja musi służyć realizacji zadań publicznych.

Podstawa prawna:

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 35).

Zobacz również: Faktura pro-forma - po zmianach w 2013 r.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

Patologie publicznej służby zdrowia. OZPSP: Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych firm; lekarz na kontrakcie to prywatna działalność prowadzona na szpitalnym sprzęcie

W ochronie zdrowia państwo nie istnieje; publiczny system to maszynka do zarabiania pieniędzy - powiedział w wywiadzie dla PAP Mariusz Trojanowski z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych (OZPSP). Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych podmiotów - podkreślił.

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

REKLAMA

Tańsze leki dzięki importowi równoległemu? Konieczne są zmiany legislacyjne w obszarze importu równoległego. Apel do resortu zdrowia

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Stowarzyszenie reprezentujące importerów równoległych leków apeluje o uproszczenie procedur i likwidację barier administracyjnych, które dziś blokują ten segment rynku.

Ponad 500 pociągów PKP Intercity na dobę w nowym rozkładzie jazdy na lato

15 czerwca wchodzi w życie letni rozkład jazdy PKP Intercity. Wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak zapowiedział, że planowanych jest ponad 500 pociągów na dobę.

Prof. Jerzy Stępień: Potrzebujemy holistycznego spojrzenia na samorząd

Po raz pierwszy w historii niepubliczna uczelnia została współorganizatorem Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz akademicki, w tym roku odbywa się na Uczelni Łazarskiego. O znaczeniu tej zmiany, stanie polskiego samorządu terytorialnego oraz wyzwaniach dla prawa konstytucyjnego rozmawiamy z prof. Jerzym Stępniem – byłym prezesem Trybunału Konstytucyjnego, współtwórcą reformy samorządowej i wykładowcą Uczelni Łazarskiego.

Pożar w lesie. Co robić?

Od stycznia do 28 maja w Polsce odnotowano 2491 pożarów lasów. Brak śniegu zimą i sucha wiosna zwiększyły zagrożenie pożarowe. W lasach panuje susza, dlatego strażacy i leśnicy apelują o ostrożność.

REKLAMA

Minimum 8000 zł brutto dla pracowników sądów? Związki zawodowe apelują o reformy

Brak rąk do pracy, niskie wynagrodzenia i narastający problem rotacji – pracownicy sądów alarmują, że bez systemowych reform i podwyżek polski wymiar sprawiedliwości może się załamać. Związek Zawodowy Ad Rem wskazuje, że choć podpisano porozumienie z rządem, jest to dopiero pierwszy krok do normalizacji.

5 mitów na temat "snusów"

W debacie publicznej coraz częściej słyszy się o "snusie" – produkcie, który rzekomo zyskuje popularność wśród osób uzależnionych od nikotyny. W rzeczywistości jednak termin ten jest bardzo często używany nieprawidłowo.

REKLAMA