Kryzys zmniejszy wpływy gmin
![](https://webp-konwerter.infor.pl/eyJmIjoiaHR0cHM6Ly9nOS/5pbmZvci5wbC9wL19maWxl/cy84MjAwMC9idWR6ZXRmaW/5hbi5qcGciLCJ3IjoxODB9.jpg)
REKLAMA
REKLAMA
Osłabienie gospodarcze, które Polska odczuje w tym roku, spowoduje m.in. spadek dochodów podatkowych państwa i samorządów. Eksperci przewidują, że mniejsze wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) nie zostaną zrekompensowane wzrostem wpływów z podatków i opłat lokalnych oraz dochodów majątkowych. Sytuacja finansowa jednostek będzie jednak zróżnicowana, w zależności m.in. od liczby podatników podatku dochodowego mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie podległym danej jednostce.
REKLAMA
Dochody gminne
REKLAMA
Marcin Będzieszak z Katedry Finansów Uniwersytetu Szczecińskiego podkreśla, że oceniając, czy niższy wzrost produktu krajowego brutto (PKB) w 2009 roku wpłynie na utratę dochodów z tytułu udziału w podatkach dochodowych, trzeba wziąć pod uwagę całość tych dochodów (wraz z częścią pozostającą w budżecie państwa).
- Dane o realizacji dochodów z tytułu udziałów w PIT i CIT od 2000 roku pokazują, że te pierwsze, pomimo bardzo niskiego wzrostu PKB, ciągle rosły. W przypadku CIT sytuacja jest bardziej skomplikowana ze względu na zmiany stawek, które następowały do 2004 roku - mówi Marcin Będzieszak.
Jego zdaniem w chwili obecnej prawdopodobne jest, że wzrost dochodów z tytułu udziałów w PIT na koniec roku będzie niewielki w stosunku do 2007 roku. W przyszłości jednak bardziej prawdopodobna jest niewielka obniżka wpływów z PIT (pomijając jednorazowy skok w roku obecnym wynikający ze zmiany skali podatkowej).
Jednak jeśli obawiać się spadku dochodów samorządów z tytułu podatków dochodowych, to nastąpi to prawdopodobnie w większym wymiarze w zakresie CIT, a w mniejszym w PIT.
- Biorąc pod uwagę to, że wpływy z tego podatku są relatywnie mniejsze niż wpływy z PIT, to ewentualne utracone dochody gmin nie powinny być duże - stwierdza Marcin Będzieszak.
Mniejsze wpływy z CIT
Na inne elementy mające wpływ na dochody własne jednostek samorządu terytorialnego zwraca uwagę Ryszard Grobelny, prezydent Poznania. Jego zdaniem wielkość spadku dochodów samorządów zależeć będzie od skutków spowolnienia gospodarczego.
W pierwszej kolejności skutki te odczują samorządy wojewódzkie. Ich podstawowym dochodem jest udział w CIT.
- Należy się spodziewać, że poziom zyskowności przedsiębiorstw spadnie, a tym samym zmaleją wpływy z CIT. W niewielkim stopniu odczują to gminy i powiaty (ich udział w CIT jest mniejszy) - twierdzi Ryszard Grobelny.
Przewiduje on, że w gminach spadną dochody z podatku od czynności cywilnoprawnych, co nie stanowi jednak znacznego ubytku w dochodach.
- W gminach dramat rozpocznie się wówczas, gdy kryzys doprowadzi do spadku zatrudnienia i zmniejszenia płac - uważa prezydent Poznania.
REKLAMA
Wyjaśnia, że w takiej sytuacji znacząco mogą spaść wpływy z PIT, a to szczególnie silnie odczują duże miasta i okoliczne obszary aglomeracyjne. Zdaniem naszego rozmówcy może to znacznie spotęgować negatywne skutki wprowadzenia w latach 2008-2009 ulgi na dzieci i zmiany stawek PIT. W rezultacie zostanie zaburzona realizacja zadań przez największe miasta, ponieważ to one mają największe udziały w PIT i CIT.
Potwierdza to również Marcin Będzieszak. Jego zdaniem sytuacja w określonych gminach, powiatach czy województwach będzie różna, w zależności od lokalnego i regionalnego wzrostu PKB, a także innych czynników wpływających na gospodarkę w wymiarze lokalnym.
Również zdaniem dr. Michała Bitnera z Instytutu Nauk Prawno-Administracyjnych Uniwersytetu Warszawskiego należy spodziewać się realnego spadku wzrostu PKB, co w połączeniu z mniejszymi obciążeniami z tytułu PIT doprowadzi do realnego spadku wpływów z udziału w podatkach dochodowych w samorządach.
- Jeśli jednak nie będzie znaczącego spadku zatrudnienia i płac, skutki mogą nie być aż tak dramatyczne - uspokaja Ryszard Grobelny.
Rekompensata ubytków
Eksperci różnią się w ocenie możliwości zrekompensowania mniejszych wpływów z udziałów w podatkach dochodowych.
- Moim zdaniem ubytku dochodów nie da się zrekompensować z podatków lokalnych i dochodów majątkowych. Podatki lokalne (głównie podatek od nieruchomości) są bardzo stabilne. Nie da się tu zwiększyć wpływów, gdyż przy braku koniunktury nowe nieruchomości będą wolniej zabudowywane - uważa Ryszard Grobelny.
Jego zdaniem ze spadającymi cenami nieruchomości i popytem na nie spadną również wpływy ze sprzedaży majątku. Podobnie twierdzi Michał Bitner. W jego przekonaniu dochodów samorządów nie powiększą również wpływy z podatku od nieruchomości. Jego zdaniem jednostki już teraz powinny zacząć oszczędzać.
Marcin Będzieszak przekonuje jednak, że nawet w przypadku, gdy sprawdzi się pesymistyczny scenariusz utraty części dochodów z tytułu udziałów w PIT i CIT, to samorządy mają narzędzia, aby je zrekompensować.
- Dodatkowo gminy mogą korzystać z władztwa podatkowego. Skutki jego zastosowania w 2007 roku sięgnęły ok. 3 mld zł, a po trzech kwartałach 2008 roku prawie 2,5 mld zł - konkluduje ekspert z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Doktor Michał Bitner zwraca jednak uwagę, że na korzyść gmin będzie wpływał spadek stóp procentowych. Spadek cen materiałów budowlanych może przyczynić się do zmniejszenia kosztów inwestycji budowlanych.
![](https://webp-konwerter.infor.pl/eyJmIjoiaHR0cHM6Ly9nLmluZ/m9yLnBsL29icmF6a2kvaTAyLz/IwMDkvMDEzL2kwMi4yMDA5LjA/xMy4wMDAuMDA0YS4wMDEuanBnIn0.jpg)
SŁOWNIK
WŁADZTWO PODATKOWE - prawo do nakładania podatków (w drodze referendum) oraz podejmowania decyzji dotyczących wysokości niektórych podatków i opłat lokalnych.
36,72 proc. wyniesie udział gmin we wpływach z PIT,
6,71 proc. wyniesie udział we wpływach z CIT w 2009 r.
ŁUKASZ ZALEWSKI
lukasz.zalewski@infor.pl
REKLAMA
REKLAMA