REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Stosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu do umów zawieranych w trybie zamówień publicznych

Stosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu do umów zawieranych w trybie zamówień publicznych /fot. Shutterstock
Stosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu do umów zawieranych w trybie zamówień publicznych /fot. Shutterstock
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Do umowy zawartej w trybie Prawa zamówień publicznych, która z uwagi na niezachowanie właściwej formy, okazała się być nieważna i nie może być podstawą dla dochodzenia świadczenia, można stosować przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Sąd Apelacyjny w Łodzi[1] [dalej także: SA], w sprawie z powództwa K.B. [dalej także: podwykonawca, powód] przeciwko Gminie U. [dalej także: inwestor, gmina, pozwana, zamawiająca] przyjął, za zasadne stosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu do umów zawieranych w trybie zamówienia publicznego, które z braku formy przewidzianej prawem okazały się być nieważne.

REKLAMA

Wyrok zpadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Samorząd i administracja. Pakiet e-booków

REKLAMA

Gmina zawarła z wykonawcą umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa kompleksu muzealno-noclegowego. Kontrakt przewidywał, że różnica pomiędzy przyjętymi w ofercie ilościami, cenami i przewidywanymi elementami, a stanem faktycznym, koniecznym do zrealizowania, stanowi ryzyko wykonawcy i obciąża go w całości. Jednocześnie w umowie zawarto zapis, że wykonawca zobowiązuje się do informowania zamawiającej o konieczności wykonania prac dodatkowych. Strony zastrzegły także, iż wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

W toku prac wykonawca polecił K.B. przeprowadzenie wszystkich robót wynikających z zwartej przez niego z gminą umowy. Inwestor był tej okoliczności świadomy i zlecał podwykonawcy kolejne prace dodatkowe, które nie były objęte umową. Większość z nich wynikała z inicjatywy Burmistrza Gminy i wiązała się ze zmianą koncepcji zagospodarowania terenu. Nie odbywały się przy tym w tym przedmiocie żadne spotkania, a polecenia wykonania robót formułowane były ustnie. Kiedy ostatecznie doszło do spotkania z inwestorem, Burmistrz odmówił zapłaty za prace dodatkowe podnosząc, że nie została zawarta pisemna umowa tych prac dotycząca.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Następnie wykonawca zawarł z K.B. umowę przelewu i potrącenia wierzytelności, z której wynikało iż dotychczasowe roszczenia wykonawcy związane z zawarciem umowy z gminą, przechodzą na K.B. Zamawiająca w odpowiedzi na informację dotyczącą zawarcia rzeczonej umowy, stwierdziła że nie uznaje roszczenia z uwagi na okoliczność, że takowe: „nie mogą̨ być́ przedmiotem przelewu i nie przysługują̨ wykonawcy, gdyż̇ Gmina (…) nie posiada już̇ żadnych zobowiązań́ wobec wykonawcy”. Stanowisko to zostało podtrzymane przez Burmistrza w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty.

Rozpatrując niniejszą sprawę sąd pierwszej instancji uznał, że pomiędzy wykonawcą a Gminą doszło do zawarcia nie tylko pisemnej umowy o roboty budowlane, lecz także ustnej umowy o wykonanie prac dodatkowych. Zdaniem składu orzekającego z uwagi na fakt, iż zlecający nie zgłosił sprzeciwu ani zastrzeżeń co do zgłoszenia przez wykonawcę powoda jako podwykonawcy, mamy do czynienia z odpowiedzialnością solidarną gminy za zapłatę wynagrodzenia K.B. Podstawą tejże odpowiedzialności jest art. 6471 Kodeksu Cywilnego[2] [dalej także: KC]. Przelew wierzytelności został przy tym uznany przez sąd za skuteczny, co doprowadziło do uwzględnienia powództwa do kwoty stanowiącej wartość wykonanych przez powoda prac dodatkowych.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosły obie strony - powód w części oddalającej powództwo ponad zasądzoną kwotę oraz dotyczącej kosztów - pozwana z kolei w całości, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości, oddalenie powództwa i umorzenie postępowania, a w razie nieuwzględnienia tego wniosku - o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny uznał obie apelacje za niezasadne, a rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji za prawidłowe - pomimo częściowo błędnego uzasadnienia.

W toku prowadzonych rozważań skład orzekający przyznał racje gminie w zakresie tez dotyczących błędnego przyjęcia przez sąd pierwszej instancji, że podstawą jej odpowiedzialności jest odpowiedzialność solidarna inwestora. Zdaniem SA w przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie przepisy Prawa zamówień publicznych[3] [dalej także: pzp], a precyzując art. 139 pzp, który wskazuje że do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie przepis ten ustanawia wymóg formy pisemnej pod rygorem nieważności dla umowy w sprawie zamówienia publicznego - bez względu na jego wartość czy tryb udzielania. W przedmiotowej sprawie między stronami nie została zawarta żadna umowa pisemna, gdyż jak zostało omówione powyżej, do wszelkich ustaleń dochodziło między nimi ustnie. W konsekwencji owo niedochowanie wymogu formy pisemnej zaowocowało nieważnością umowy rozszerzającej zakres robót.

Wykonane przez powoda prace nie były także objęte treścią umowy zawartej pomiędzy wykonawcą a pozwaną, a co więcej - skuteczna zmiana tej umowy wymagała formy pisemnej, do czego nie doszło. W konsekwencji wykonawcy nie przysługiwała, zdaniem SA, wierzytelność o zapłatę za wykonanie robót dodatkowych i uzupełniających względem pozwanej. Skutkiem powyższego jest w ocenie składu orzekającego okoliczność, iż przelew wierzytelności z wykonawcy na powoda nie był możliwy, a podstawą odpowiedzialności nie mógł być art. 6471 KC.

Argumentacja pozwanej nie mogła jednak, jak wskazał sąd, odnieść skutku pomimo swej trafności. Rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji odpowiada bowiem zdaniem składu orzekającego prawu, z uwagi na okoliczność, że pozwany skorzystał z prac dodatkowych i uzupełniających wykonanych przez powoda.

Przechodząc do umotywowania zajętego stanowiska, SA rozpoczął od wskazania, że pzp nie reguluje cywilno-prawnych skutków zawarcia umowy z naruszeniem art. 139 ust. 2 pzp tj. wymogu formy pisemnej. Jednocześnie ten sam przepis w ust. 1 nakazuje stosowanie do umów zawieranych w ramach zamówień publicznych przepisów KC. W konsekwencji, zdaniem składu orzekającego: „brak jest zatem podstaw do kwestionowania możliwości stosowania przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu do umowy zawartej w trybie zamówienia publicznego, która z braku właściwej formy okazała się nieważna i nie może być podstawą dochodzenia wynagrodzenia”.

W związku z powyższym sąd stwierdził, że podstawę do dochodzenia roszczeń w opisywanej sprawie stanowi art. 410 § 1 KC w zw. z art. 405 KC., z uwagi na fakt, iż świadczenie które zostało zrealizowane w ramach wykonania umowy nieważnej, musi zostać zakwalifikowane jako świadczenie nienależne.


[1] Wyrok  Sądu Apelacyjnego w Łodzi  z dnia 27 marca 2018 r., I ACa 1380/17.

[2] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.).

[3] Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843).

Piotr Kołodziejczak

radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie realizacji projektów inwestycyjnych, sporach sądowych, opracowywania i opiniowania umów

Martyna Krystman

asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, interesuje się prawem administracyjnym

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • Lena
    2022-09-19 17:13:47
    W takiej sprawie zwróciłam się po poradę do adwokata Cejrowskiego z Gdańska i całe szczęście bo otworzył mi oczy na wiele rzeczy.
    0
QR Code
Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mapa 550 blokad 20 marca w środę. Sprawdź online objazd do pracy. Rolnicy. Strajk. Protest [20 marca, cała Polska]
Światowy Dzień Recyklingu. Jak nauczyć się inaczej patrzeć na odpady?

Światowy Dzień Recyklingu obchodzimy dopiero od 2018 r. Przetwarzanie odpadów ma jednak o wiele dłuższą historię. W dzisiejszych czasach recykling jest koniecznością, biorąc pod uwagę jak dużo rzeczy obecnie produkuje się na świecie. 

Wielkanoc prawosławna 2024 - kiedy wypada?

Kiedy wypada prawosławna Wielkanoc w 2024 r.? W poniedziałek, 18 marca, rozpoczął się prawosławni rozpoczęli Wielki Post.

Do min. edukacji B. Nowackiej. Religia a świadectwa, liczba godzin, lekcje na początek i koniec zajęć

Nauczyciele religii skierowali list otwarty do min. edukacji B. Nowackiej. Kierują do MEN zarzuty, wątpliwości i pytania o planowane zmiany w lekcjach religii.

REKLAMA

Min. B. Nowacka: Nowe przepisy dla dyrektorów szkół i kuratorów

Min. edukacji B. Nowacka zapowiedziała zmiany w powoływaniu dyrektorów szkół. Bez kuratorów i konkursów. Zmiany jeszcze w 2024 r.

Gospodarka traci miliardy złotych z powodu problemów Polaków ze snem

Tylko nieco ponad połowa Polaków jest zadowolona z jakości swojego snu. Na kłopoty ze snem najczęściej skarżą się osoby mające od 25 do 34 lat. Krótki i zły jakościowo sen to nie tylko potencjalne problemy zdrowotne, ale i miliardy dolarów strat dla gospodarki. 

Kiedy matura 2024 – terminy

Matura 2024 – kiedy są terminy egzaminu maturalnego głównego, dodatkowego i poprawkowego? Jakie daty matury ustnej i matury pisemnej ustala komunikat CKE? Kiedy będą wyniki matur?

MZ zapowiada zmiany w wystawianiu recept na darmowe leki dla osób 65+ oraz dla dzieci

Zmiany mają dotyczyć recept wystawianych przez lekarzy niemających kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia.

REKLAMA

Z tych lotnisk nie polecisz. Nawet 600 odwołanych lotów

Pracownicy ochrony strajkują na pięciu niemieckich lotniskach. Kilkadziesiąt tysięcy pasażerów będzie musiało zmienić swoje podróżnicze plany, odwołanych może zostać nawet 600 lotów. W piątek będzie dalszy ciąg strajków. 

Gdy w sklepie mniej klientów, nie dostaniesz reszty? Naukowcy przeanalizowali postawy sprzedawców

Naukowcy z Uniwersytetu SWPS przeprowadzili ciekawe badanie. Wynika z niego, że gdy podczas pandemii COVID-19 w sklepach było mniej klientów, sprzedawcy częściej zatrzymywali resztę. Co taka obserwacja może dać decydentom?  

REKLAMA