Dowód osobisty w smartfonie, czyli nowość w e-administracji

Od momentu opublikowania dokumentu „Kierunki Działań Strategicznych Ministra Cyfryzacji w obszarze informatyzacji usług publicznych” (dalej: KDS) Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z innymi podmiotami podejmuje liczne działania zmierzające m.in. do szerszego wykorzystania dostępnej technologii do wspierania realizacji procesów administracyjnych. W dokumencie KDS w obszarze informatyzacji usług publicznych wskazano obszary działań, których realizacja warunkuje rzeczywistą transformację sposobu działania polskiej administracji:

● orientacja administracji państwa na usługi cyfrowe,

● jeden portal informacji i usług administracji rządowej, Brama do usług,

● zintegrowanie i rozwój rejestrów państwowych,

● przyjęcie jednolitego standardu cyfrowej identyfikacji obywateli,

● zapewnienie bezpiecznego dostępu do sieci oraz usług e-administracji,

● inwentaryzacja i monitorowanie systemów e-administracji,

● wdrożenie ładu organizacyjno-decyzyjnego,

● rozwiązania instytucjonalne – budowa struktury koordynacyjnej,

● wypracowanie Linii Współpracy na styku rząd–samorząd,

● rozwój centrów przetwarzania danych e-administracji,

● podnoszenie kompetencji po stronie administracji,

● BIP – Biuletyny Informacji Publicznej,

● przyjęcie standardu elektronicznego obiegu dokumentów w administracji,

● zwiększenie efektywności wydatkowania środków z PO PC 2014–2020,

● konsultacje społeczne oraz udział społeczny w procesie legislacyjnym,

● cyfrowa edukacja społeczeństwa,

● zwiększenie skuteczności działań Polski w zakresie ICT w instytucjach UE i międzynarodowych.

Rozpoczęto już działania związane z realizacją strategicznych kierunków działań w obszarze informatyzacji.

Polecamy produkt: Gazeta Samorządu i Administracji

Dowód osobisty w smartfonie

Podczas konferencji Impact’16 minister cyfryzacji Anna Streżyńska zapowiedziała podjęcie prac zmierzających do wdrożenia możliwości zastąpienia obecnie funkcjonujących różnych metod potwierdzania swoich uprawnień za pomocą kart plastikowych (karty kredytowe, lojalnościowe, mieszkańca, studenta, dowód osobisty, prawo jazdy itd.) elektroniczną formą zapisaną na nośnik teleinformatyczny, jakim jest m.in. smartfon. Rozwiązanie takie jest już możliwe do zastosowania w przypadku rozwiązań komercyjnych. Analizy natomiast wymaga sposób przeniesienia na nośnik teleinformatyczny tych kart plastikowych, które są wykorzystywane do realizacji uprawnień czy obowiązków administracyjnych zarówno pod względem technologicznym, jak i prawnym. Efektem podejmowanych działań powinno być stworzenie bezpiecznego sposobu potwierdzania – za pomocą stosownych aplikacji zainstalowanych w smartfonie – posiadanych uprawnień lub tożsamości czy też potwierdzania oświadczeń woli. Zdaniem minister Anny Streżyńskiej, rozwiązanie takie mogłoby być wdrożone już w 2017 roku.

Mobilny dowód

Rozwiązanie to powinno być zintegrowane z funkcjonującym obecnie systemem rejestrów państwowych, w ramach którego nastąpiłoby powiązanie danych dotyczących konkretnej osoby z jego uprawnieniami i obowiązkami w sposób umożliwiający ich elektroniczną weryfikację. Dane dotyczące uprawnień zapisane są obecnie w wielu systemach bazodanowych, a ich weryfikacja następuje z wykorzystaniem wielu kart plastikowych.

W 2008 roku zakładano informatyzację rejestrów państwowych i wydanie dowodu osobistego z warstwą elektroniczną. Od tego czasu kilkakrotnie zmieniano datę realizacji projektu. W rezultacie na początku 2015 roku Komisja Europejska uznała projekt plID za niefunkcjonujący. Aby nie stracić prawie 300 mln zł dofinansowania projektu, KE wyznaczyła datę 31 marca 2019 r. jako ostateczny termin realizacji projektu.

Projekt mobilnego dowodu osobistego (mID) stanowi rozszerzenie wcześniej realizowanego projektu plID.

Rozwiązania tego typu są obecnie wdrażane w innych krajach, np. Austrii czy Estonii. W przypadku rozwiązania austriackiego – MIA (My Identity App) – dane osobowe nie są przechowywane na nośniku obywatela. Są one pobierane on line z systemu teleinformatycznego na żądanie uprawnionego podmiotu, np. policjanta. Zakres pobieranych danych osobowych jest również uzależniony od uprawnienia, jakie ma żądający dostępu do danych. W tym przypadku budowana jest struktura uprawnień dostępu do określonych danych.

W Estonii funkcjonuje już od 2007 roku elektroniczny dowód osobisty (ID-kaart). Na chipie w dowodzie zapisane są dwa certyfikaty – do uwierzytelnienia i do podpisu cyfrowego (zrównanego z podpisem odręcznym na dokumencie w postacie papierowej).

---

Od papierowej do cyfrowej Polski

Ministerstwa cyfryzacji, rozwoju oraz zdrowia rozpoczęły przygotowanie programu „Od papierowej do cyfrowej Polski”, który ma wyznaczyć kierunki rozwoju e-państwa i cyfryzacji gospodarki.

Zgodnie z informacjami udostępnionymi na stronach wskazanych ministerstw, prace są prowadzone w Zespole zadaniowym przy Komitecie Rady Ministrów ds. Cyfryzacji we współpracy z innymi resortami i partnerami biznesowymi.

Zobacz również: Obowiązek meldunkowy w 2016 r.

W ramach poszczególnych strumieni, z punktu widzenia administracji, należy zwrócić uwagę na kilka obszarów:

1) cyfrowe usługi publiczne (CUP):

● cyfryzacja usług publicznych, w ramach których zakłada się wdrożenie 50 nowych e-usług publicznych w ciągu 12 miesięcy, audyt istniejących e-usług publicznych, opracowanie zasad budowy e-usług oraz modelu cyklu życia e-usług, opracowanie standardu opisu usługi publicznej oraz wdrożenie Bazy Wiedzy Administracji,

● wsparcie przygotowania koncepcji nowego modelu funkcjonowania skrzynek do komunikacji dla wszystkich podmiotów realizujących zadania publiczne oraz dla obywateli i przedsiębiorców,

● wsparcie stworzenia koncepcji portalu usług publicznych przy założeniu m.in. ułatwienia dostępu do informacji o usługach publicznych poprzez standaryzację sposobu opisu i działania usług, dostosowania treści do potrzeb i preferencji grup odbiorców (obywatele, przedsiębiorcy, administracja), łatwiejszego wyszukiwania usług poprzez konsolidacje miejsc dostępu do usług;

2) eID:

● wdrożenie sfederalizowanego modelu identyfikacji i uwierzytelniania oraz usług zaufania uwzględniające regulacje europejskie (eIDAS) – ustawę o usługach zaufania wraz z aktami wykonawczymi oraz jej nowelizację uszczegółowiającą model sfederalizowany,

● wdrożenie masowych mechanizmów identyfikacji i uwierzytelniania w e-administracji. Zakładanym efektem jest osiągnięcie liczby użytkowników z wydanymi komercyjnymi i państwowym eID na koniec 2017 roku w liczbie 10 mln (dwie trzecie aktywnych klientów bankowości internetowej),

● zapewnienie wdrożenia kluczowych cyfrowych usług publicznych – wybór i przygotowanie TOP 10 cyfrowych usług publicznych dla obywatela i biznesu i wdrożenie ich w formule ergonomicznej i całościowej procesu „end-to-end” oraz przy zapewnieniu wymaganego poziomu bezpieczeństwa i wydajności z wykorzystaniem nowych narzędzi identyfikacji i uwierzytelniania;

3) architektura IT:

● ujednolicenie architektury informacyjnej państwa – budowa mechanizmu dostosowującego projekty finansowane publicznie do jednolitej architektury informatycznej państwa, wyznaczenie standardów, budowy, rozwoju i utrzymania systemów administracji publicznej,

● budowa narzędzia inwentaryzującego i mapującego wszystkie istotne dla funkcjonowania państwa systemy informatyczne i zbiory danych – stworzenie bazy Aktywnych Systemów Administracji (BASIA) w postaci dynamicznego i interaktywnego rejestru połączeń funkcjonalnych systemów, rejestrów i baz danych wraz z definicją interesariuszy,

● integracja kanałów komunikacji z użytkownikiem – poprzez uporządkowanie kanałów dostępu A2C, A2B, A2A, przebudowę portali świadczących e-usługi, wyznaczenie reguł publikowania usług na portalach państwowych. Zakłada się budowę jednolitej warstwy www dla ministerstw, stworzenie aplikacji mobilnej oferującej funkcjonalności portalu dla usług CUP;

4) cyberbezpieczeństwo:

● ustanowienie kontekstu politycznego w obszarze cyberbezpieczeństwa, którego efektem będzie Strategia Cyberbezpieczeństwa dla RP,

● ustanowienie na poziomie państwa systemu wczesnego reagowania na incydenty komputerowe – powołanie CERT Narodowego, w tym ustanowienie 24/7 nadzoru nad cyberprzestrzenią RP,

● ustanowienie podstaw prawnych dla systemu cyberbezpieczeństwa w postaci ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, która obejmie swoim zakresem m.in. wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy NIS;

5) zwiększenie obrotu bezgotówkowego:

● płatności bezgotówkowe – sektor publiczny. Wdrożenie możliwości bezgotówkowego opłacania kar za wykroczenia, wdrożenie płatności bezgotówkowych w jednostkach administracji publicznej, wdrożenie płatności zdalnych w e-urzędach i portalach US/UC/ZUS,

● płatności bezgotówkowe – sektor prywatny. Wprowadzenie zachęt finansowych dla klientów, wprowadzenie obowiązku posiadania urządzenia umożliwiającego przyjmowanie płatności bezgotówkowych, wprowadzenie/modyfikacja limitów na transakcje gotówkowe (B2C, B2B),

● wypłaty bezgotówkowe – wprowadzenie wypłat w formie bezgotówkowej wynagrodzeń, emerytur i rent, świadczeń rodzinnych, zasiłków dla bezrobotnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, 500+.

6) e-Faktura, e-Paragon:

● wdrożenie e-Faktur w relacjach B2A (zamówienia publiczne) w drodze ustawy o e-fakturowaniu w zamówieniach publicznych implementującej dyrektywę UE 2014/55/UE. Planowane jest wdrożenie platformy pośredniczącej e-fakturowania dla sfery finansów publicznych – jednostek sfery finansów publicznych, przedsiębiorstw realizujących zamówienia publiczne wraz z mechanizmami monitorowania obiegu e-faktur,

● wdrożenie e-Faktur w relacjach B2B. Celem jest wdrożenie norm UE i wymagań dla usług e-fakturowania w środowisku gospodarki, mechanizmów integracji odbioru e-faktur od dostawców z systemami F/K przedsiębiorstw i administracji publicznej z wykorzystaniem rozwiązań eID dla zapewnienia jednoznacznej identyfikacji tożsamości i niezaprzeczalność transakcji e-fakturowania,

● wdrożenie e-Paragonów – B2C. Planowane jest wdrożenie zintegrowanej funkcjonalności dla kas rejestrujących, drukarek fiskalnych i terminali płatniczych, jednoznacznej identyfikacji i rejestracji e-paragonów, standaryzacja danych e-paragonu i identyfikacji produktowej (jednoznaczność grup podatkowych).

ePUAP czy obywatel.gov.pl

Ważnym obszarem, którym zajęło się MC, jest usprawnienie realizacji zadań związanych ze świadczeniem usług elektronicznych. Resort zakłada integrację ePUAP z portalem obywatel.gov.pl. ePUAP nadal będzie funkcjonował, lecz niejako w tle. Zostanie bowiem przykryty przyjaźniejszym i ujednoliconym interfejsem portalu obywatel.gov.pl. Portal ten ma również skupiać usługi świadczone przez urzędy administracji różnych szczebli. Obywatel.gov.pl w założeniu ma również ujednolicić identyfikację wizualną poszczególnych ministerstw, organów centralnych poprzez włączenie dotychczasowych serwisów do jednego portalu.

Obszary (strumienie) programu „Od papierowej do cyfrowej Polski”

Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentu program „Od papierowej do cyfrowej Polski” – organizacja, strumienie i status prac, czerwiec 2016.

ARTUR PRASAL

ekspert w dziedzinie informatyzacji administracji publicznej

Polecamy serwis: Klienci