Nienależne wynagrodzenie pracownika samorządowego

Choć ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych) określa zasady wynagradzania pracowników samorządowych, to nie reguluje spraw związanych z wypłatą wynagrodzenia, niezgodnie z jej przepisami. Kwestii związanych z wypłatą nienależnego wynagrodzenia nie reguluje też wprost ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.), której przepisy stosuje się do pracowników samorządowych w sprawach nieuregulowanych w ustawie o pracownikach samorządowych, ani też inne powszechnie obowiązuje przepisy.
Powstaje więc pytanie, czy pracownik ma obowiązek zwrócić wynagrodzenie, które otrzymał niezgodnie z prawem. Sprawami związanymi z wypłatą nienależnego wynagrodzenia niejednokrotnie zajmował się Sąd Najwyższy (dalej: SN).

Wykorzystanie stanowiska

Oto przykład obrazujący tę zawiłą sytuację: na dwa dni przed wygaśnięciem mandatu, w związku z upływem kadencji, wójt gminy otrzymał nagrodę jubileuszową za 35 lat pracy. Staż pracy wójta, który należało uwzględnić przy ustalaniu uprawnień do nagrody jubileuszowej, wynosił jednak wówczas niespełna 34 lata i 9 miesięcy.
Wójt otrzymał nagrodę, gdyż bezpodstawnie wliczono mu do stażu okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Nie zostały bowiem spełnione warunki określone w ustawie z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. Kilka lat wcześniej, gdy otrzymywał nagrodę jubileuszową od gminy za 30 lat pracy, nie wnosił o zaliczenie do stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rodziców.

Rozpoznający sprawę w I instancji sąd rejonowy uznał, że:

• wójt wiedział o braku podstaw do uwzględnienia w stażu pracy wymaganego do otrzymania nagrody jubileuszowej okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców,
• pobrał to świadczenie, wykorzystując swoje stanowisko.

Sąd rejonowy nakazał byłemu już wójtowi zwrot pobranej nagrody­ wraz z odsetkami od wniesienia powództwa. Jako podstawę zasądzonego roszczenia wskazał art. 122 k.p.
Artykuł 122 k.p. stanowi, że jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.

Apelacja, a następnie kasacja od tego wyroku zostały oddalone odpowiednio przez sąd okręgowy i SN (wyrok SN z 7 kwietnia 2006 r., sygn. akt I PK 160/05).
O obowiązku zwrotu wynagrodzenia na podstawie art. 122 k.p., które zostało nienależnie pobrane przez pracownika w wyniku wykorzystania stanowiska, orzekał też SN w sprawach dotyczących innych pracowników niż samorządowi. Tak było w sprawie: