Odpowiedzialność karna funkcjonariusza publicznego

Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia (art. 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny; dalej: k.k.). Nie ma jednak enumeratywnie wskazanych wszystkich przestępstw, które dotyczą funkcjonariuszy publicznych. Można znaleźć je zarówno rozsiane w przepisach k.k., jak i w innych ustawach. Według Kodeksu karnego funkcjonariusz publiczny może popełnić wiele rodzajów przestępstw. Część z nich, z uwagi na pełnienie funkcji publicznej, może być popełniona wyłącznie przez urzędnika.

Najpopularniejszymi "przestępstwami urzędniczymi" są:

• łapownictwo (zarówno czynne, jak i bierne),
• poświadczenie nieprawdy,
• ujawnienie tajemnicy (państwowej lub służbowej),
• nadużycie funkcji oraz udaremnienie,
• utrudnianie przetargu publicznego.

Przyjęcie korzyści majątkowej

Najczęściej popełnianym przez funkcjonariuszy publicznych przestępstwem jest łapownictwo. Odpowiedzialności karnej za łapownictwo podlega osoba, która w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową. Sama obietnica jej przyjęcia wystarcza do popełnienia przestępstwa. Wówczas taki funkcjonariusz publiczny podlega karze pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu. O ile w wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch, o tyle za przyjęcie korzyści majątkowej znacznej wartości (lub tylko obietnicę jej przyjęcia) sprawca podlega surowszej karze - od dwóch do dwunastu lat pozbawienia wolności.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 30 listopada 2016 r. (sygn. akt IV KK 230/16), przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy, musi pozostawać w związku z pełnieniem przez sprawcę funkcji publicznej. Może to nastąpić w związku z załatwieniem konkretnej sprawy (przed jej załatwieniem, w czasie jej załatwiania lub po jej załatwieniu). Aby odpowiedzieć w konkretnym wypadku na pytanie, czy korzyść (jej obietnica) pozostaje w związku z pełnieniem funkcji publicznej, trzeba rozważyć, czy korzyść zostałaby udzielona, gdyby sprawca takiej funkcji nie pełnił.

Kodeks karny penalizuje zarówno przyjęcie korzyści majątkowej (oraz obietnicy jej przyjęcia), jak i jej wręczenie. O ile funkcjonariusz publiczny odpowiada za przyjęcie korzyści majątkowej, o tyle każdy, kto wręcza korzyść majątkową, podlega odpowiedzialności karnej.

Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł:

Odpowiedzialność karna funkcjonariusza publicznego

W artykule omówiono pozostałe przestępstwa karne, jakich może dopuścić się funkcjonariusz publiczny.