Struktura organizacyjna gminy

Istotę struktury organizacyjnej gminy można określić jako ogół zależności funkcjonalnych oraz hierarchicznych pomiędzy poszczególnymi jej elementami (referatami, jednostkami), które umożliwiają funkcjonowanie gminy w pożądanym kierunku oraz podejmowanie działań kierowniczych.

Abstrahując od kompletności zaproponowanej definicji wskazać należy, iż przepisy prawa nie narzucają jednolitego i usystematyzowanego wzoru, jak powinna być zbudowana struktura organizacyjna gminy. Zasadą jest, iż odpowiednie organy gminy w statucie bądź regulaminach same ustalają najwłaściwszy dla swojej jednostki samorządowej podział struktury organizacyjnej gminy. Ważne przy tym jest to by podział ten był uzasadniony, jak również oparty o racjonalne kryteria, m.in. takie jak:

- charakter realizowanych przez gminę zadań oraz jej aktualnych działań i inwestycji,           

- posiadany przez gminę majątek,

- wielkość gminy (liczba jej mieszkańców),

- położenie geograficzne.

Chociaż odgórne narzucanie uniwersalnych wzorców co do struktury organizacyjnej gminy nie ma większego uzasadnienia, należy jednak wyraźnie postulować o pewne standardy na podstawie których powinna być budowana struktura organizacyjna gminy. Jest to o tyle ważny aspekt, gdyż prawidłowe ukształtowanie organizacyjne gminy warunkuje sprawne jej działanie, ogranicza biurokrację, jak również ma zasadnicze znaczenie dla załatwiania złożonych i skomplikowanych spraw wymagających nierzadko sprawnego współdziałania kilku komórek organizacyjnych.

Z tego też względu można przedstawić pewne reguły organizacyjne oraz jednocześnie wskazać na pewne odrębności od nich, których racjonalne uzasadnienie wydaje się dosyć trudne. Dotyczy to w szczególności zadań oraz kompetencji realizowanych przez poszczególne referaty (wydziały), stanowiska samodzielne, czy też jednostki organizacyjne.

Najczęściej spotykany układ referatów w gminie

 
-       referat organizacyjny, który zajmuje się czynnościami takimi jak: przyjmowanie, wysyłanie i rozdzielanie korespondencji; prowadzenie ewidencji korespondencji, centralnego rejestru skarg, wniosków, petycji; prowadzenie archiwum zakładowego, zaopatrywanie Urzędu w niezbędny sprzęt i wyposażenie w tym materiały biurowe i kancelaryjne, obsługa pracowników gminy w zakresie kadrowym,

-       referat finansowy, który m.in. realizuje następujące zadania: zapewnia obsługę finansowo-księgową i kasową Urzędu; udziela pomocy Wójtowi w przygotowaniu oraz wykonywaniu budżetu Gminy; prowadzi księgi rachunkowe; przygotowuje akty administracyjne dotyczące podatków i opłat,