Regionalny Zakład Zagospodarowania Odpadów - etapy realizacji inwestycji

Składowisko odpadów powstawało w latach 1989-1994. W roku 1994 kiedy to obiekt oddano do użytku, jego stan prawno-techniczny był następujący:

- uregulowano własność terenu pod składowisko,

- wykonano dokumentację techniczną,

- wykonano badania geologiczne terenu,

- uzyskano pozwolenie na budowę,

- uzyskano pozwolenia na wykonanie przyłączy mediów oraz na włączenie drogi dojazdowej do trasy Gniezno-Trzemeszno,

Eksploatację rozpoczęto w roku 1994. Obowiązki użytkownika przejęła miejska spółka zajmująca się utrzymaniem czystości na terenie miasta. Składowisko wyposażone było w:

- 5 zbiorników betonowych, przeznaczonych do składowania odpadów przemysłowych, m.in. garbarskich i pogalwanicznych,

- system odprowadzania odcieków,

- nieckę o głębokości do 10m, na składowanie odpadów komunalnych,

- wewnętrzne drogi technologiczne,

- pomieszczenia dla pracowników,

- zamontowaną wagę,

- wodę i prąd,

- strefę ochronną z drzew i krzewów,

- drogę dojazdową,

W takim stanie technicznym eksploatowano składowisko do roku 2010. W tym okresie przedsiębiorstwo, które prowadziło eksploatację wprowadziło segregację odpadów. Ponadto prowadzono stały monitoring składowiska polegający na:

- kontroli odcieków wysypiskowych w zbiorniku retencyjnym,

- kontroli wód gruntowych,

- badaniu ekstraktu wodnego gleby,

- badaniu wód gruntowych,

- rejestracji odcieków wysypiskowych,

Natomiast sama eksploatacja składowiska polegała na:

- częściowej segregacji odpadów,

- składowaniu, zagęszczaniu i przesypywaniu odpadów,

- przeprowadzaniu badań morfologicznych odpadów,

- stałej kontroli wpływu składowiska odpadów na środowisko naturalne,

- utrzymaniu obszaru ograniczonego użytkowania wokół składowiska,

- rekultywacji terenu po zakończeniu eksploatacji poszczególnych kwater,

Zmiany przepisów w polskim prawodawstwie dotyczące składowisk odpadów oraz Dyrektywy unijne spowodowały, że w roku 2008 podpisano Porozumienie Międzygminne w Sprawie Zagospodarowania Odpadów. Porozumienie podpisało 14 Gmin z powiatu gnieźnieńskiego i wrzesińskiego. Celem była budowa Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów oraz Stacji Przeładunkowej Odpadów. Zakład ma obsługiwać 200 tys. mieszkańców tych gmin. Cały koszt inwestycji to około 100 mln. złotych.

Uwarunkowania prawne

Wspólne przedsięwzięcie samorządów jest trudne do realizacji głównie dlatego, że wymaga zgody każdej rady gminy, która jest zainteresowane przystąpieniem do wspólnego zadania. W omawianym przypadku problem zagospodarowania odpadów został potraktowany ponad podziałami politycznymi i uzyskał bezwzględną zgodę, każdej z czternastu gminnych rad.

Ażeby dochować wszystkich formalności prawnych, projekt budowy wspólnego zakładu zagospodarowania odpadów musiał przejść następującą drogę legislacyjną:

• Rok 2007 - Uchwała Rady Miasta Gniezna w sprawie przyjęcia przez Gminę Miasto Gniezno przygotowania i wykonania zadania o nazwie. „System unieszkodliwiania odpadów komunalnych dla gmin objętych Porozumieniem wraz z budową Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Lulkowie”

Rada Miasta Gniezna uchwaliła, że: Miasto Gniezno zawiera porozumienie międzygminne z gminami powiatu gnieźnieńskiego, porozumienie międzygminne dotyczy powierzenia Gminie Miasto Gniezno przygotowania i wykonania zadania p.n. „System unieszkodliwiania odpadów komunalnych dla gmin objętych porozumieniem wraz z budową Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Lulkowie”.

W uzasadnieniu tej uchwały można przeczytać, że zgodnie z art. 16a, pkt. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach, do obowiązkowych zdań własnych gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi należy zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami lub przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo zapewnienia warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez przedsiębiorców. Zadania nałożone na gminy są możliwe do wykonania tylko przy wspólnym działaniu, a pozyskiwanie zewnętrznych środków finansowych na realizację przedsięwzięć wymaga przedłożenia spójnych i uzasadnionych projektów.

W celu sprawnego oraz racjonalnego wykonania zadania, a także pozyskania środków zewnętrznych, jedna gmina – Miasto Gniezno – przejęła realizację zadania. Miasto Gniezno, wykonując zadanie publiczne objęte porozumieniem, przejęło prawa i obowiązki pozostałych gmin, związanych z powierzonym zadaniem, a gminy przekazujące zobowiązały się do udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.

Treść Porozumienia wymienia zadania, dla wykonania których zostało zawarte. Ponadto stwierdza się, że budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Lulkowie zostanie oparta na wojewódzkim, powiatowym i gminnym Planie Gospodarki Odpadami. Strony Porozumienia tytułem udziału w kosztach realizacji zadania przekazywać będą na rzecz Miasta Gniezna, w terminach ustalonych harmonogramem, poczynając od roku 2007 kwoty w wysokości proporcjonalnej do liczby mieszkańców gminy.

Ustalono również, że wysokość wpłaty na 1 mieszkańca gminy, strony porozumienia ustalą odrębnym aktem w terminie do 30 października roku poprzedzającego okres wpłat. Strony ustaliły także, że wysokość wpłaty na 1 mieszkańca w roku 2007 wynosi 5,0 zł.

Założono ponadto, że realizacja przedmiotu porozumienia będzie finansowana ze środków unijnych, funduszy ochrony środowiska, a także ze środków własnych uczestników porozumienia. Dalej porozumienie tworzy Konwent, który stanowić będzie organ wykonawczy stron porozumienia. Konwent decyduje w sprawach realizacji porozumienia.

Strony zobowiązały się kierować ze swojego obszaru strumień odpadów komunalnych do Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Lulkowie, z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa. Sformułowano również takie zapisy, jak:

- strony dopuszczają możliwość wystąpienia z porozumienia nie wcześniej niż 5 lat od ostatecznego rozliczenia projektu, z 6-miesięcznym okresem wypowiedzenia dokonanym na piśmie na podstawie uchwały zainteresowanej Rady Gminy, ze skutkiem na koniec roku kalendarzowego,

- dopuszczalność wystąpienia z niniejszego porozumienia nie dotyczy Miasta Gniezna,

- gminie występującej z porozumienia nie przysługuje żadne roszczenie finansowe i majątkowe.

- wszystkie zmiany treści porozumienia wymagają zgody wszystkich stron i zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Porozumienie zostało ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego i weszło w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia. Do porozumienia dołączono harmonogram wpłat, zawierający nazwę gminy, ilość mieszkańców, kwotę jednostkową i kwotę końcową.