Reforma edukacji 2017 – podstawa programowa

Projekt rozporządzenia obejmuje podstawę programową:

• wychowania przedszkolnego,
• kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej,
• kształcenia ogólnego w szkole podstawowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
• kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia,
• kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy,
• kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Omawiana podstawa programowa ma obowiązywać już w roku szkolnym 2017/2018. Podstawa programowa ma obowiązywać w:

• przedszkolach,
• oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych,
• w innych, niż wymienione powyżej, formach wychowania przedszkolnego,
• w klasach I, IV, oraz VII szkoły podstawowej,
• szkołach podstawowych, do których uczęszczają uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym.

Po „nowemu” uczyć się będą także uczniowie branżowych szkół I stopnia oraz szkół specjalnych przysposabiających do pracy. Nowa podstawa programowa dotyczy także uczniów szkoły policealnej, ale tylko I semestru. Uczniów kolejnych semestrów szkół policealnych w roku szkolnym 2017/2018 będzie obowiązywała podstawa programowa określona w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku. Z podstawy programowej, o której mowa w zdaniu poprzednim, w roku szkolnym 2017/2018 korzystać będą także klasy II, III, V i VI szkoły podstawowej oraz klasy zasadniczej szkoły zawodowej.

Przepisy rozporządzenia nie obejmują podstawy programowej 4 – letniego liceum oraz 5 letniego technikum. Zmiany programowe w tych szkołach rozpoczną się dopiero od roku szkolnego 2019/2020. O branżowej szkole II stopnia także nie ma mowy w omawianym projekcie rozporządzenia. A to dlatego, że w przypadku branżowej szkoły II stopnia zmiany programowe rozpoczną się począwszy od roku szkolnego 2020/2021.

Zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego głównym celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie ma być realizowane przez zapewnienie odpowiedniej opieki, wychowania oraz nauczania, a prowadzić ma oczywiście do osiągnięcia przez dzieci dojrzałości niezbędnej do podjęcia nauki w szkole na początkowym etapie edukacji. Zajęcia w przedszkolach mają być prowadzone w takich sposób, aby dzieci rozwinęły dobre nawyki, jak również zachowania prowadzące do dbania o zdrowie, bezpieczeństwo, czy też sprawność ruchową. Zajęcia dla przedszkolaków mają na celu budowanie wrażliwości dzieci (w tym wrażliwości estetycznej), poznanie wartości oraz norm społecznych, czy też poznanie kultury i języka regionalnego. Przedszkolak powinien być oczywiście samodzielny, jeść sztućcami, zgłaszać swoje potrzeby oraz komunikować się z osobami dorosłymi i rówieśnikami. Przedszkolaki mają znać literki, odczytywać cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, także rozpoznawać symbole narodowe. Z kolei uczniowie 8 – letniej szkoły podstawowej już od I klasy będą się uczyć języka obcego nowożytnego. Drugi język obcy dojdzie dopiero w VII klasie, a biologia i geografia w V. Uczniowie szkół podstawowych będą się uczyć także historii, matematyki, informatyki,  chemii, fizyki, a także mieć zajęcia wychowania fizycznego.

Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych będą mieć zajęcia rozwijające komunikowanie się oraz kreatywność. Wśród zajęć edukacyjnych przewidziana została religia oraz wychowanie fizyczne. W podstawie programowej nie zabrakło zajęć edukacyjnych rozwijających funkcjonowanie osobiste oraz społeczne.

W podstawie programowej kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia przewidziano następujące przedmioty:

• język polski,
• język obcy nowożytny,
• historia,
• WOS,
• podstawy przedsiębiorczości,
• geografia,
• biologia,
• chemia,
• fizyka,
• matematyka,
• informatyka,
• wychowanie fizyczne,
• edukacja dla bezpieczeństwa,
• wychowanie do życia w rodzinie,
• etyka,
• język mniejszości narodowej lub etnicznej,
• język regionalny – język kaszubski.

Projekt rozporządzenia w sprawie podstawy programowej został skierowany do konsultacji publicznych. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowane zostały stanowiska zgłoszone w ramach konsultacji publicznych. I tak Komitet Nauk o Literaturze PAN wyraził sprzeciw wobec lekceważenia przez MEN opinii środowiska naukowego w sprawie reformy edukacji i tworzenia nowych podstaw programowych. Komitet Nauk o Literaturze PAN wskazał w podstawie programowej błędy oraz wiele niespójności. W uwagach podkreślono także, że wiele z proponowanych lektur jest przestarzała jak na dzisiejsze czasy. Co istotne podstawa programowa – zdaniem KNoL PAN – nie spełnia wymogów dydaktycznych, jak również będzie uczyć ucznia odtwórczości, a nie samodzielnego myślenia.

Związek Nauczycielstwa Polskiego także krytycznie podchodzi do szybkości wprowadzanych zmian. W uwagach podnosi kwestię braku przepisów przejściowych. ZNP wskazuje na niejasności w wychowaniu przedszkolnym, mianowicie nie wiadomo, co powinien potrafić przedszkolak kończący edukację na tym etapie i jakie umiejętności powinien posiadać, aby uzyskać gotowość rozpoczęcia edukacji wczesnoszkolnej. W uwagach do edukacji wczesnoszkolnej podkreślono nieodpowiedni dobór lektur do wieku dzieci oraz otaczającej je rzeczywistości. W klasach wyższych szkoły podstawowej, zdaniem ZNP, zauważalny jest nacisk na wiedzę encyklopedyczną.

Uwag wpłynęło bardzo dużo. Dotyczą one zarówno przedmiotów humanistycznych, jak i ścisłych. Zauważono wiele braków, niejasności oraz nieścisłości  w projekcie MEN. Podkreślano, że za szybko wprowadzane są zmiany.

Opracowano na podstawie:

1. Projektu rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
2. Stanowisk do w/w projektu rozporządzenia zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych.