REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakich informacji o osobach publicznych może udzielić urząd

Joanna Nowicka
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Obowiązujące przepisy gwarantują obywatelom dostęp do informacji o osobach publicznych. Nie oznacza to jednak, że każdy może dowiedzieć się w urzędzie, gdzie prywatnie mieszka np. radny lub jaki jest jego domowy numer telefonu.

Prawo do uzyskiwania informacji o działalności władz publicznych gwarantuje obywatelom Konstytucja RP w art. 61. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

REKLAMA

W związku z tym pojawiają się jednak liczne, szczegółowe pytania:

• w jakim zakresie, komu i w jaki sposób można udzielać informacji o osobach publicznych, takich jak radny, sołtys, burmistrz;

• czy na telefoniczną prośbę, czy też pisemne żądanie mieszkańców, prasy czy banków można podawać numery ich telefonów,

• czy można podawać ich adresy zamieszkania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rodzaje informacji

Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

Informacja, którą dysponuje władza publiczna, dzieli się na wiedzę o sprawach:

• publicznych,

• prywatnych oraz

• tych, które ze względu na działania (których dotyczą i podmiot je podejmujący) mogą być uznane za publiczne. Nie są jednak publiczne z uwagi na to, że dotyczą dóbr osobistych (sfery prywatności).

Dlatego też informacją publiczną jest podanie imienia i nazwiska osoby pełniącej funkcje radnego czy sołtysa, jak również miejsca i godzin urzędowania tych osób oraz ich służbowych numerów telefonów. Do kategorii informacji publicznej nie można natomiast zaliczyć adresów prywatnych tych osób, czy też ich prywatnych numerów telefonów komórkowych, ponieważ są to prywatne dane tych osób.

Wolność pozyskiwania informacji

Wolność pozyskiwania informacji reguluje art. 54 Konstytucji RP w ust. 1. „Wolność pozyskiwania” ma charakter szerszy w stosunku do „prawa do uzyskiwania informacji”, o której mowa w art. 61 Konstytucji RP. Nie ulega wątpliwości, iż wolność ta, szczególnie istotna w praktyce dla dysponentów środków społecznego przekazu oraz dla dziennikarzy (przedstawicieli prasy), jest wolnością pozyskiwania informacji „na własną rękę” i nie odpowiadają jej, w przeciwieństwie do prawa do informacji, obowiązki innych podmiotów do dostarczania informacji (patrz: wyrok NSA z 28 czerwca 2005 r., sygn. akt OSK 1733/04).

Zasady dostępu do informacji

Zasady dostępu do informacji publicznej w Polsce reguluje ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej: ustawa o dostępie do informacji publicznej). Jej przepisy nie wskazują zamkniętej grupy przypadków, w których odpowiednie instytucje są obowiązane do udzielenia informacji. Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej,

Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do:

• uzyskania informacji publicznej,

• wglądu do dokumentów urzędowych,

• dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Co istotne, informacjami publicznymi jest również wiedza o obowiązującym prawie, gdyż stanowi ona istotny zbiór danych o działalności organów władzy publicznej. Nie stanowi natomiast tego typu informacji polemika z zapadłym rozstrzygnięciem czy żądanie dokonania przez organ wykładni prawa (patrz: postanowienie NSA z 24 stycznia 2006 r., sygn. akt I OSK 928/05).

Sposoby udzielania informacji

Organy władzy publicznej mają obowiązek udostępniać informacje publiczne na kilka sposobów (art. 7 ustawy o dostępie do informacji publicznej). Dzieje się to poprzez:

• publikowanie danych w urzędowym publikatorze teleinformatycznym, tj. w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) www.bip.gov.pl;

• udostępnianie informacji niezwłocznie lub na pisemny wniosek, udostępnianie informacji w drodze wyłożenia, wywieszenia lub zainstalowania w ogólnodostępnych miejscach;

• umożliwienie wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej i udostępniania materiałów, w tym audiowizualnych i teleinformatycznych, dokumentujących te posiedzenia.

 

Informacja „od ręki” lub w ciągu 2 tygodni

REKLAMA

Do złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej jest uprawniony każdy zainteresowany. Prawo do informacji obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania odpowiedzi zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych (art. 3 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej). Informacja, która nie została udostępniona w BIP, jest udostępniania na wniosek zainteresowanego. Dane, które mogą być przekazane „od ręki”, powinny być udzielone niezwłocznie ustnie lub pisemnie bez potrzeby składania pisemnego wniosku (art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej).

Co istotne, z redakcji przepisu art. 10 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej wynika, że ustawodawca nie wskazał zarówno podmiotu uprawnionego, jak i kryterium oceny informacji, która może być udostępniona niezwłocznie. Oznacza to, że uprawnienie to ustawodawca pozostawił podmiotowi, który informacje udostępnia (patrz: wyrok WSA w Rzeszowie z 7 listopada 2007 r., sygn. akt II SA/Rz 438/07; teza 1).

Udostępnienie informacji na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki - nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Jeżeli informacja nie może być udostępniona w ciągu 2 tygodni, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację (nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku).

W przypadku niewywiązania się organu z tego obowiązku w terminie zainteresowanemu przysługuje prawo złożenia do sądu administracyjnego skargi na bezczynność organu (na mocy ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

PRZYKŁAD

W jakim trybie powinna być udzielona informacja o godzinach obradowania komisji rady gminy?

Takiej informacji urzędnik powinien udzielić niezwłocznie, czyli „od ręki”, i nie jest w tym przypadku wymagane składanie pisemnego wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Odmienne działanie urzędnika, tj. nieudzielenie tej informacji niezwłocznie, byłoby sprzeczne z art. 10 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Ograniczenie dostępu do informacji

REKLAMA

Ograniczenie prawa dostępu do informacji może nastąpić wyłącznie ze względu na określoną w ustawach (m.in. ustawie z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych) ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu m.in. ze względu na tajemnicę państwową, skarbową, służbową, bankową, statystyczną itd. Prawo to podlega także ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy.

Rodzaje tajemnic:

• dane zastrzegane ze względu na dobro ogółu (państwa), czyli tajemnica państwowa lub służbowa,

• dane chronione ze względu na prywatność jednostek (dobra osobiste, życie rodzinne).

Przykładowo, akta sprawy administracyjnej jako odnoszące się do działania podmiotów publicznych stanowią informację publiczną. Inną natomiast kwestią jest dostęp do tych danych. A zatem jeżeli jakaś informacja nie może zostać udostępniona, to organ musi ustalić, jakie informacje podlegają ochronie ze względu na to, że są objęte tajemnicą. Urząd musi zatem wskazać, czy dane te objęte są tajemnicą ze względu na ochronę danych osobowych w nich zawartych, czy też ze względu na prawo do prywatności, tajemnicę państwową, służbową, skarbową czy też statystyczną (patrz: wyrok WSA w Warszawie z 7 maja 2004 r., sygn. akt II SA/Wa 221/04).

PRZYKŁAD 2

Czy zapis statutu gminy o treści „Udostępnienie dokumentów odbywa się w budynku Urzędu Miejskiego w każdy poniedziałek w godzinach od 8.00 do 12.00” jest prawidłowy?

Nie, taki zapis jest niezgodny z treścią art. 3 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, według którego prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej, zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych. Oznacza to, że organ administracji publicznej jest obowiązany nie tylko do informowania o swojej działalności, lecz także do udostępniania źródeł tej informacji. Informacją jest nie tylko prawo do informacji przetworzonej, ale też prawo wglądu do dokumentów, będących w posiadaniu tego organu (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 7 listopada 2007 r., sygn. akt II SA/Rz 438/07; teza 2).

Ochrona prywatności

Każda informacja o sprawach publicznych, także niejawna lub objęta tajemnicą, jest informacją publiczną, aczkolwiek w danym czasie objętą zakazem dostępu. Zatem zbiór informacji publicznych dzieli się na informacje jawne, tj. dostępne, oraz na informacje niejawne lub chronione szczególnymi tajemnicami, tj. niedostępne w trybie ustawy.

Obywatel nie ma obowiązku udostępniania władzy jakiejkolwiek informacji o sobie, swoich sprawach osobistych, rodzinnych, danych osobowych, majątku - poza przypadkami, gdy na nałożenie takiego obowiązku pozwala Konstytucja RP w oznaczonych i ustawowo określonych przypadkach.

Natomiast władze publiczne - odwrotnie - mają obowiązek udostępniania każdej informacji publicznej, chyba że w granicach dozwolonych Konstytucją, na podstawie szczególnego przepisu ustawowego, można objąć daną informację ochroną (tajemnicą) bądź są one zobowiązane chronić prywatność lub tajemnice innych osób.

Jeżeli zatem na podstawie określonych obowiązków publicznych osoby prywatne są obowiązane do dostarczenia informacji, które ich dotyczą, władzom publicznym, to jednocześnie obowiązują ograniczenia w zakresie dysponowania tymi informacjami przez organy władzy publicznej (tajemnica skarbowa, statystyczna, bankowa czy tajemnice zawodowe kontroli).

Imię, nazwisko oraz stanowisko są jawne

Dostęp do informacji publicznej nie jest bezwzględny i niczym nieograniczony. Organ nie jest upoważniony do informowania o danych osobowych, które są objęte ochroną zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (dalej: ustawa o ochronie danych osobowych).

Przy czym, jak stwierdził NSA w wyroku z 24 czerwca 1999 r. (sygn. akt II SA 686/99), błędne jest twierdzenie, że imię i nazwisko oraz stanowisko pracownika państwowego (z wyjątkiem służb specjalnych) lub samorządowego podlega ochronie danych osobowych na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych. Z art. 61 ust. 2 Konstytucji RP wynika obowiązek udostępniania danych już istniejących (dokumenty). Natomiast żaden przepis nie zobowiązuje organów państwowych i samorządowych do wykonywania, wyłącznie na potrzeby prasy, specjalnych wykazów, zestawień czy innego rodzaju opracowywanych danych.

Prawo dostępu do informacji publicznej może być ponadto ograniczone: prowadzonym postępowaniem przez prokuraturę lub Policję, tajemnicą państwową albo tajemnicą zawodową (np. lekarską, adwokacką).

Kontakty z mediami

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu (art. 14 Konstytucji RP). Praca dziennikarza opiera się na pozyskiwaniu, przetwarzaniu i udostępnianiu informacji szerokiemu odbiorcy. Na zdobywanie obiektywnych danych pozwala konstytucyjna zasada wolności pozyskiwania i rozpowszechniania informacji oraz związana z nią wolność wyrażania swoich poglądów. Granice dostępu do informacji wyznaczają tajemnice ustawowo chronione.

W sensie formalnym dziennikarze mają takie same prawa w zakresie dostępu do informacji publicznej, jak każdy inny podmiot. Jednak zainteresowanie dziennikarza wynika z działania w imię interesu publicznego, a przepisy art. 4 ustawy z 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (dalej: Prawo prasowe) umożliwiają zaskarżenie odmowy udzielenia informacji przez przedsiębiorców i organizacje prywatne do sądu administracyjnego.

W świetle art. 4 ust. 1 Prawa prasowego i art. 61 Konstytucji RP w pojęciu udostępnienia informacji mieści się nie tylko dostarczenie jej prasie, ale również udostępnienie źródeł tych informacji. Obejmuje więc ono udostępnianie prasie dokumentów, akt, materiałów, które świadczą lub mogą świadczyć o działalności organów administracji publicznej. Prasa ma przy tym zarówno prawo do informacji przetworzonej, jak i wglądu do dokumentów i materiałów będących w posiadaniu organu (patrz: wyrok NSA 28 listopada 2003 r., sygn. akt II SA 3412/03).

Jak stwierdził SN w wyroku z 1 czerwca 2000 r. (sygn. akt III RN 64/00, OSNP 2001/6/183), odmowa udostępnienia prasie akt urzędowych, podobnie jak odmowa udzielenia informacji, może nastąpić jedynie ze względu na ochronę tajemnicy państwowej, urzędowej lub innej tajemnicy chronionej ustawą. W interesie RP leży gwarantowanie prasie jak najszerszego dostępu do informacji będących w posiadaniu organów i instytucji publicznych, rozumianego jako prawo do uzyskania informacji nie tylko w formie przekazu ustnego, pisemnego czy w innej postaci od zobowiązanego organu, lecz także przez wgląd do akt powstałych w rezultacie jego działalności.

Joanna Nowicka

Podstawy prawne:

• Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 116, poz. 731)

• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 93, poz. 586)

• Ustawa z 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz.U. nr 5, poz. 24; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 89, poz. 590)

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. nr 200, poz. 1471)

• Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (j.t. Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 176, poz. 1238)

• Ustawa z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (j.t. Dz.U. z 2005 r. nr 196, poz. 1631; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. nr 220, poz. 1600)

• Ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. nr 112, poz. 1198; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. nr 132, poz. 1110)

• Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. nr 221, poz. 1650)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Komunikat MC: List polecony przez Internet? Wygodna korespondencja z urzędami dzięki e-Doręczeniom

Od 1 stycznia 2025 r. zacznie obowiązywać system e-doręczeń. Wszystkie urzędowe pisma i decyzje będzie można odbierać oraz nadawać w formie elektronicznej. E-Doręczenia są elektronicznym odpowiednikiem listu poleconego za pośrednictwem odbioru.

Ósmoklasiści rozpoczęli próbne egzaminy

Dziś zaczął się trzydniowy próbny egzamin ósmoklasisty organizowany przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Udział szkół nie jest obowiązkowy. 

QUIZ Jak dobrze znasz kultowe świąteczne filmy? Duża szansa na 10/12
Kochasz świąteczne filmy? Znasz je na pamięć? To z quizem poradzisz sobie bez problemu.
Do min. edukacji B. Nowackiej trafił kolejny pomysł na podwyżki pensji nauczycieli o 15%. Kluczowa kwota 10.340,00 zł

Autorem pomysłu są związkowcy. Ich pomysł na podwyżki 15% dla nauczycieli to zwiększenie pieniędzy na tzw. standard A. To kwota, jaką gminy dostaną na jednego ucznia w 2025 r. Związkowcy chcą podnieść kwoty przekazywane samorządom na ucznia o 15%, co otworzyłoby punkt startu do przekazania nauczycielom części z tych pieniędzy na podwyżki w 2025 r.

REKLAMA

Pracownicy samorządowi: Kto powinien odbyć służbę przygotowawczą?

Służbę przygotowawczą powinna odbyć osoba podejmująca po raz pierwszy pracę w urzędzie, jeżeli umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż pół roku lub na czas nieokreślony. O dalszym zatrudnieniu decyduje wynik egzaminu kończącego służbę przygotowawczą.

Istotne zmiany dla lekarzy i pielęgniarek anestezjologicznych oraz intensywnej terapii. Termin na dostosowanie się do nowych przepisów do 30 czerwca 2025 r.

Istotne zmiany dla lekarzy i pielęgniarek anestezjologicznych oraz intensywnej terapii. Termin na dostosowanie się do nowych przepisów do 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Zdrowia chce wydłużyć termin dostosowania do wymagań określonych w rozporządzeniu w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii.

Asystent międzykulturowy. Rząd pracuje nad programem dofinansowań do zatrudnienia asystentów międzykulturowych w szkołach

Asystent międzykulturowy. Rząd pracuje nad programem dofinansowań do zatrudnienia asystentów międzykulturowych w szkołach. Program będzie zawierał trzy moduły. Chodzi o dofinansowanie zatrudnienia asystenta międzykulturowego, realizację różnorodnych form wsparcia na rzecz dobrostanu społeczności szkolnej, a także doskonalenie kadr systemu oświaty. 

ZUS: Do 26 listopada 2024 r. złożono 897,4 tys. wniosków o wakacje składkowe. Przedsiębiorcy mają czas do 30 listopada

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że do 27 listopada 2024 r. złożono 897,4 tys. wniosków o wakacje składkowe. Przedsiębiorcy mają czas do 30 listopada na złożenie wniosków o wakacje składkowe.

REKLAMA

Który polityk to powiedział? Ten QUIZ to wyzwanie – sprawdź swoją wiedzę!
Politycy z racji swojej działalności często są autorami wypowiedzi, które zapadają w pamięć i następnie są przez lata cytowane. Spróbuj powiązać zaprezentowane cytaty z konkretnymi osobami. Który polityk to powiedział? Zacznijmy od klasyki.
Idą Święta. Jak rozliczyć wynagrodzenie nauczyciela w okresie między Świętami? Urząd wyjaśnia

Na pytanie o rozliczenie godzin ponadwymiarowych za okres przerwy świątecznej odpowiedziała Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku. Brak jest bowiem podstaw dla twierdzenia, że w okresie przerwy świątecznej w realizacji zajęć, ustalonej odgórnie przepisami prawa powszechnie obowiązującego (rozporządzeniem w sprawie organizacji roku szkolnego) nauczyciel pozostawał w gotowości do wykonywania pracy, bowiem w okresie jej trwania nie są realizowane zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, a co za tym idzie nie zaistniała realna możliwość do świadczenia pracy. Nie można więc przyjąć, że nauczyciel mógł wyrażać gotowość do świadczenia pracy a niemożność jej wykonania spowodowana została przez pracodawcę.

REKLAMA