Ile środków dostaną samorządy w 2011 r.

Na podstawie projektu budżetu na 2011 rok Ministerstwo Finansów wyliczyło wysokość subwencji ogólnej i wpłat do budżetu państwa samorządów w 2011 roku. Podobnie, jak projekt budżetu są to na razie plany. Choć mało prawdopodobne, aby te wyliczenia się zmieniły. Ostateczną informację o wysokości subwencji i wpłat Minister Finansów przekaże samorządom w ciągu 14 dni od ogłoszenia ustawy budżetowej na 2011 rok.

Gminy

Planowana kwota subwencji ogólnej w 2011 roku dla gmin (bez części oświatowej i rekompensującej) wynosi 6 610 756 000 zł. To o prawie 100 mln zł mniej niż w roku 2010 (6,7 mld zł) i aż o ok. 230 mln zł mniej niż w 2009 roku (6,83 mld zł). Subwencja ogólna będzie się składać z części wyrównawczej (5 991 329 000 zł) oraz równoważącej (619 427 000 zł).

Część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin składa się z kwot podstawowej i uzupełniającej. Kwotę podstawową otrzymują gminy, w których dochód podatkowy na 1 mieszkańca jest niższy od 92% średniego dochodu podatkowego na 1 mieszkańca kraju. Podstawę do ustalenia wysokości kwoty podstawowej stanowią dane ze sprawozdań z wykonania dochodów podatkowych gminy za 2009 rok.

Natomiast wysokość kwoty uzupełniającej uzależniona jest od gęstości zaludnienia w gminie, w relacji do średniej gęstości zaludnienia w kraju i dochodu gminy na 1 mieszkańca.

W 2009 roku, podobnie jak rok wcześniej, średnia gęstość zaludnienia w kraju wynosiła 122 osoby na 1 km².

Z wyliczeń Ministerstwa Finansów (dalej: MF) wynika, że w 2011 roku część wyrównawczą otrzyma 2160 gmin (141 urzędów miast, 524 urzędów miast i gmin oraz 1495 urzędów gmin).

Część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin na 2011 rok została rozdzielona między gminy w następujący sposób:

● 50% – między gminy miejskie, w których wydatki na dodatki mieszkaniowe są wyższe od 80% średnich takich wydatków w podobnych gminach w przeliczeniu na 1 mieszkańca,

● 25% – między gminy wiejskie i gminy miejsko-wiejskie, w których wydatki na dodatki mieszkaniowe są wyższe od 90% średnich takich wydatków w podobnych gminach w przeliczeniu na 1 mieszkańca,

● 25% – między gminy wiejskie i gminy miejsko-wiejskie, w których suma dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz dochodów z podatku rolnego i z podatku leśnego, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, jest niższa od 80% średnich dochodów z tych samych tytułów w podobnych gminach.

W 2011 roku część równoważącą otrzymają 1563 gminy (193 miasta, 462 miasta i gminy oraz 908 gminy).

Wysokość wpłat gmin w 2011 roku (według projektu ustawy budżetowej na 2011 rok) wyniesie 619,427 mln zł. To trochę mniej niż w 2010 roku (637,977 mln zł) i sporo mniej niż w 2009 roku (716,114 mln zł). Wpłat dokonują gminy, których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest większy niż 150% tego wskaźnika wszystkich gmin w kraju.

Wpłaty muszą być dokonywane w dwunastu równych ratach, w terminie do 15. dnia każdego miesiąca, na rachunek: MF, Departament Finansów Samorządu Terytorialnego, Narodowy Bank Polski Oddział Okręgowy w Warszawie, nr 41101010100071712231000000.

W 2011 roku wielkość udziału gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: PIT) wynosić będzie 37,12%. Według prognozy zawartej w projekcie ustawy budżetowej na 2011 rok wpływy z PIT w przyszłym roku mają wynieść 38,2 mld zł. Co oznacza, że gdyby prognozy się sprawdziły, do gmin trafiłoby ponad 14 mld zł. Eksperci jednak przestrzegają, że szacunki rządy są zbyt optymistyczne i najprawdopodobniej nie uda się osiągnąć takich wpływów. Tym samym, gminy otrzymają mniejsze środki, ponieważ wysokość udziału samorządów w PIT zależy od rzeczywistych wpływów, a nie od kwoty zaplanowanej w ustawie budżetowej.

Udział w gmin w podatki dochodowych od osób prawnych (dalej: CIT) jest stały i wynosi 6,71%. Według projektu ustawy budżetowej na 2011 rok wpływy z CIT mają wynieść w przyszłym roku 24,8 mld zł.

Czytaj także: Planowanie dochodów i wydatków w samorządach należy poprawić>>

Powiaty

Część wyrównawcza subwencji ogólnej dla powiatów według planów MF ma wynieść 1 583 843 000 zł. To więcej niż w 2009 roku (ok. 1,57 mld zł), ale zdecydowanie mniej niż w 2010 roku (ponad 1,7 mld zł). Część wyrównawcza składa się z kwoty podstawowej oraz uzupełniającej.

Kwotę podstawową otrzymują powiaty, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest mniejszy niż wskaźnik takich dochodów dla wszystkich powiatów (przez dochody podatkowe rozumie się łączne dochody z tytułu PIT i CIT).

Kwotę uzupełniającą otrzymają powiaty, w których wskaźnik bezrobocia, obliczony jako iloraz stopy bezrobocia w powiecie i stopy bezrobocia w kraju, jest wyższy od 1,10. Im wskaźnik ten będzie wyższy, tym więcej środków w przeliczeniu na 1 mieszkańca otrzyma powiat.

Część równoważąca subwencji ogólnej dla powiatów w 2011 roku ma wynieść 1 137 235 000 zł. Dla porównania w 2010 roku było to ponad 1,13 mld zł, a w 2009 roku – niecałe 1,1 mld zł.

Część równoważącą otrzymują powiaty:

● które w 2010 roku nie dokonywały wpłat do budżetu państwa lub wpłaty te były niższe niż 1 mln zł z uwzględnieniem wydatków na rodziny zastępcze w 2009 roku,

● w których nie działa powiatowy urząd pracy, a zadania tej jednostki realizowane są przez inny powiat,

● w których długość dróg powiatowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca powiatu jest wyższa od średniej takich dróg w kraju w przeliczeniu na 1 mieszkańca,

● w których kwota planowanych dochodów na 2011 rok jest niższa od kwoty planowanych dochodów na 2010 rok.

Część równoważącą otrzymują też miasta na prawach powiatu w zależności od długości dróg wojewódzkich i krajowych znajdujących się w granicach tych miast.

Powiaty, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest większy niż 110% tego wskaźnika dla wszystkich powiatów, dokonują wpłat do budżetu państwa.

Zasady dokonywania wpłat do budżetu państwa przez powiaty są podobne, jak w przypadku gmin. Różny jest tylko numer konta: 21 1010 1010 0071 7122 3140 0000.

Udział powiatów w PIT i CIT jest stały i wynosi odpowiednio: 10,25 i 1,4%.

Województwa

Część wyrównawcza subwencji ogólnej dla województw w 2011 roku ma wynieść 1 112 103 000 zł (w 2010 roku było to ponad 1,27 mld zł, a w 2009 roku – 1,1 mld zł). Podobnie jak w przypadku gmin i powiatów część wyrównawcza składa się z kwot podstawowej i uzupełniającej.

Kwotę podstawową otrzymają województwa, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest mniejszy niż wskaźnik tych dochodów dla wszystkich regionów. Wysokość kwoty podstawowej oblicza się, mnożąc liczbę mieszkańców przez 72% różnicy między wskaźnikiem dochodów podatkowych wszystkich województw a tym samym wskaźnikiem danego regionu.

Natomiast kwotę uzupełniającą otrzymują województwa, w których liczba mieszkańców nie przekracza 3 mln. Jej wysokość oblicza się, mnożąc liczbę stanowiącą 9% dochodów podatkowych wszystkich województwa przez przeliczeniową liczbę mieszkańców danego regionu.

Część regionalna subwencji ogólnej w 2011 roku ma wynieść prawie 628 mln zł. Tyle samo wyniosą wpłaty województw do budżetu państwa.

Część regionalna zostanie podzielona w następujący sposób:

● 20% – między województwa, w których stopa bezrobocia jest wyższa od 110% średniej stopy bezrobocia w kraju,

● 40% – między województwa, w których powierzchnia dróg wojewódzkich w przeliczeniu na 1 mieszkańca województwa jest wyższa od powierzchni tych dróg w przeliczeniu na 1 mieszkańca kraju,

● 10% – między województwa, w których PKB w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest niższy od 75% PKB Polski w przeliczeniu na 1 mieszkańca,

● 15% – między województwa w zależności od wysokości wydatków bieżących, poniesionych w 2009 roku na regionalne kolejowe przewozy pasażerskie,

● 15% – między województwa, w których planowane dochody na 2011 roku są niższe od dochodów planowanych na 2010 rok.

Według planów rządowych wpłat do budżetu państwa w 2011 roku będą dokonywać regiony, których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest większy niż 120% tych dochodów dla wszystkich regionów. Obecnie przepisy przewidują, że granicą jest 110% dochodów, ale rząd w projektach ustaw okołobudżetowych na 2011 rok zaproponował zmianę tego algorytmu. Najprawdopodobniej zmiana ta zostanie przez parlament przyjęta.

Według nowych zasad regiony, które przekroczą pułap 120% średnich dochodów województw, będą oddawać do budżetu państwa 80% tej nadwyżki, a jeżeli przekroczą 180% dochodów – 95%.

Wpłaty dokonywane są na podobnych zasadach, jak w przypadku gmin i powiatów, inny jest tylko numer konta: 16 1010 1010 0071 7122 3150 0000.

Wpływy z województwa w 2011 roku z PIT i CIT wyniosą odpowiednio: 1,6% oraz 14,75%.

CZĘŚĆ REKOMPENSUJĄCA SUBWENCJI OGÓLNEJ

Wysokość części rekompensującej subwencji ogólnej w 2011 roku ma wynieść 25 mln zł. Środki te będą przeznaczone dla gmin, na terenie których funkcjonują specjalne strefy ekonomiczne (dalej: SSE). Jest ona przeznaczona na wyrównanie ubytku dochodów, wynikających ze zwolnienia z podatku od nieruchomości niektórych gruntów, budowli i budynków w SSE. Wykaz samorządów, które otrzymają rekompensatę w 2011 roku, określi w rozporządzeniu Minister Gospodarki.

Podstawa prawna

•  Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (j.t. Dz.U. z 2010 r. nr 80, poz. 526; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 127, poz. 857)

Czytaj także: Projekt budżetu 2011 już w Sejmie>>

KOMENTARZ

„Janosikowe” wymaga gruntownej zmiany

ADAM STRUZIK marszałek województwa mazowieckiego

– Rzeczywiście rząd przychylił się do naszych apeli i zaproponował zmniejszenie „janosikowego” w przyszłym roku. To oczywiście sukces, choć pozostawia spory niedosyt.

Zaplanowana przez stronę rządową zmiana zakłada podwyższenie progów – ze 110 do 120% oraz ze 170 do 180%. Jednocześnie zmniejszeniu uległyby wskaźniki. Przy analogicznym do obecnego stanie finansowym taki zapis pozwoliłby Mazowszu w 2011 roku płacić „janosikowe” mniejsze o 170 mln zł.

Z jednej strony oczywiście cieszę się, że w przyszłym roku zapłacimy mniej, niżby wynikało z obowiązującego algorytmu, z drugiej jednak strony – nie rozwiązuje to problemu złej ustawy. Prace nad nią są konieczne, aby nigdy więcej nie powtórzyła się sytuacja, z jaką mieliśmy do czynienia w tym roku. Dlatego nie ustąpię i w dalszym ciągu będę zabiegać o analizę algorytmu i ustawową zmianę przepisów w tym zakresie. Tylko w ten sposób można zabezpieczyć przyszłość województwa.