REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Planowanie dochodów i wydatków w samorządach należy poprawić

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Kępka

REKLAMA

Samorządy zaczęły już prace nad przygotowaniem projektów budżetów na 2011 rok. Opracowując je, warto skorzystać z analizy regionalnych izb obrachunkowych na temat jakości ubiegłorocznych budżetów. Dzięki temu samorządy będą mogły uniknąć błędów.

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) przygotowała, jak co roku, sprawozdanie z wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2009 roku. Część tych ustaleń może być pomocna przy opracowywaniu projektów na 2011 rok.

REKLAMA

Projekty budżetu

Jednym z pierwszych danych, na które zwraca uwagę KR RIO, jest terminowość przedstawiania regionalnym izbom obrachunkowym projektów budżetów. Niestety, nadal nie jest z tym najlepiej.

Jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) mają obowiązek przedłożenia projektów uchwał budżetowych do zaopiniowania przez RIO do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. W przypadku budżetu na 2009 rok było to 15 listopada 2008 r.

Według danych KR RIO terminowo projekt złożyło tylko 56,7% JST (rok wcześniej – 60,5%). Najbardziej zdyscyplinowane były regiony (93,8% w terminie) oraz miasta na prawach powiatu (80%).

Wśród zaopiniowanych przez RIO projektów tylko 10 otrzymało opinie negatywne. Otrzymało je sześć gmin, powiat i trzy związki komunalne. Do prawie 1000 projektów RIO miała też uwagi. Najczęstsze nieprawidłowości to:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1) brak lub niewłaściwe wskazanie źródła pokrycia deficytu budżetowego,

2) brak określenia limitu zobowiązań z tytułu zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych,

3) brak spójności pomiędzy uchwałą budżetową a jej załącznikami,

4) brak lub niepełna informacja o stanie mienia komunalnego,

5) niezaplanowanie wydatków na finansowanie obligatoryjnych zadań własnych JST,

6) planowanie wydatków na zadania niemieszczące się w katalogu zadań JST,

7) niewłaściwe lub nieprecyzyjne udzielanie upoważnień dla organu wykonawczego,

8) niewłaściwe stosowanie klasyfikacji budżetowej,

9) błędy rachunkowe i pisarskie.

Uchwalenie budżetów

Przed 1 stycznia 2010 r. przepisy przewidywały, że budżet należy uchwalić do 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy, albo – w uzasadnionych przypadkach – do 31 marca. W przypadku budżetu na 2009 rok prawie 75% JST zmieściło się w pierwszym terminie.

W związku z nieuchwaleniem budżetu przez JST w ustawowym terminie RIO ustaliły budżety dla dwóch gmin i trzech związków komunalnych.

Czytaj także: Przygotowanie i zmiana budżetu samorządowego krok po kroku>>

Wykonanie budżetu

W 2009 roku JST zrealizowały dochody w 97,6%. Na niepełne wykonanie planu wpływ miało przede wszystkim niższe aż o 7,2% wykonanie dochodów z tytułu dotacji celowych. Niższe były też dochody własne (98,5%). Mimo kryzysu finansowego równe bądź wyższe od planowanych były dochody o charakterze podatkowym.

Wyższe od planowanych dochody miała tylko Warszawa (105,5% planu). W pozostałych typach JST dochody w odniesieniu do planu wyniosły:

● 92,5% w województwach,

● 98,2% w powiatach,

● 98,5% w miastach na prawach powiatu,

● 97,3% w gminach.

REKLAMA

Dane KR RIO potwierdzają negatywny wpływ kryzysu finansowego na dochody samorządów. Co prawda dochody zwiększyły się w 2009 roku, ale niska była dynamika tego wzrostu (realnie było to 5,1%). Najbardziej w stosunku do lat poprzednich wzrosły dochody województw (realnie o 50,9%). Natomiast spadek odnotowała Warszawa (realnie o 4,9%). Wzrost dochodów województw związany był przede wszystkim z zarządzaniem przez nie środkami unijnymi.

W przypadku dochodów własnych, które przesądzają o samodzielności ekonomicznej jednostek oraz dotacji celowych, plan przekroczyła tylko Warszawa (106,4%) oraz województwa samorządowe (102,3%). W pozostałych typach JST wykonanie ukształtowało się na poziomie:

● 96,2% w gminach,

● 97,4% w powiatach,

● 98,1% w miastach na prawach powiatu.

Struktura dochodów różniła się znacznie w samorządach poszczególnych województw. Najwyższy udział dochodów własnych osiągnęły JST województwa mazowieckiego (65,4%), przede wszystkim dzięki Warszawie (84%), ale wskaźnik ten także wśród gmin i powiatów regionu był wyższy od przeciętnej (gminy: 52,1% w stosunku do średniej 46,3%, powiaty: 36,2% – 28,8%). Zdecydowanie wyższe od przeciętnej dochody własne osiągnęło także województwo (67,1% w stosunku do 32,4%). Jedynie miasta na prawach powiatu na Mazowszu miały sytuację gorszą od przeciętnej (54,3% w stosunku do 61,9%).

REKLAMA

Ponad 50% udziału dochodów własnych osiągały ponadto samorządy w województwach śląskim (57,3%) i dolnośląskim (55,3%). Natomiast najniższe dochody własne miały jednostki w Podkarpackiem (33,8%), Lubelskiem (33,9%) i Świętokrzyskiem (35,9%).

Także wydatki JST w 2009 roku były niższe od zaplanowanych (92,6%).Wydatki majątkowe, tak jak i we wcześniejszych latach, wykonano w stopniu niższym (82,2%) niż wydatki bieżące (95%). Najniższe procentowo wydatki zrealizowały województwa (88,7%). Pozostałe typy JST wykonały je na poziomie ok. 90%.

Wyższy stopień realizacji dochodów niż wydatków spowodował, że deficyt budżetowy wyniósł tylko 57,5% planu i stanowił 8,4% zrealizowanych dochodów. Deficyt w 2009 r. odnotowały wszystkie typy JST.

Osiągnięty w 2009 r. szybszy wzrost wydatków (12,1%) niż dochodów (5,1%) przyczynił się do wzrostu łącznej kwoty wliczanych do długu publicznego zobowiązań JST. Na koniec 2009 r. łączna kwota zadłużenia samorządów to prawie 40,3 mld zł. W relacji do dochodów dało to 26% (o 5,8% więcej niż w 2008 r.).

Wzrost wskaźnika zadłużenia wystąpił we wszystkich typach JST poza województwami samorządowymi, które osiągnęły w stosunku do 2008 roku ponad 50% wzrost dochodów. Najbardziej zwiększyło się zadłużenie Warszawy (o 17,8%) i miast na prawach powiatu (o 9,8%). Przeciętna relacja ich zobowiązań do dochodów wyniosła odpowiednio 39,8% oraz 36,6%.

We wszystkich regionach zwiększyło się zadłużenie, ale najbardziej wzrosło ono w województwach bardziej rozwiniętych gospodarczo. Przeciętna relacja długu do dochodów najbardziej wzrosła w województwach mazowieckim (o 11,4%) i dolnośląskim (o 10,6%). Te regiony należą też do najbardziej zadłużonych. Na drugim końcu są województwa podlaskie (15,9%) i świętokrzyskie (17,3%).

Według KR RIO wyraźnie widoczny związek wskaźnika zadłużenia ze stopniem zamożności JST oraz przeciętnie niewysoki, daleko odbiegający od ustawowej granicy 60% poziom zadłużenia JST, świadczą o umiejętności realnej oceny możliwości spłaty zaciąganych przez te jednostki zobowiązań. Tworzy to pozytywny obraz sposobu gospodarowania środkami publicznymi przez większość JST, czego wyrazem był niewysoki 5,4% udział samorządów w tworzeniu długu publicznego państwa, mimo że jednostki te gospodarują dochodami sięgającymi 56,5% poziomu dochodów uzyskiwanych przez budżet państwa, a ich wydatki budżetowe równe są 56,3% wielkości wydatków realizowanych przez budżet państwa.

Czytaj także: Co powinno zawierać sprawozdanie z wykonania budżetu>>

Opinia Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów dokonało własnej analizy sprawozdań budżetowych JST z lat 2004–2008. Badanie potwierdziło coroczne dane RIO, że występują duże różnice pomiędzy wielkościami planu i wykonania zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków. Ministerstwo przypomina, że dane ze sprawozdań JST są podstawą dla prognozowania wyników samorządów na potrzeby Programu Konwergencji (patrz: ramka).

Dlatego minister finansów Jacek Rostowski zwrócił się do prezesów RIO, by poświęcili szczególną uwagę planowaniu dochodów i wydatków w samorządach.

PROGRAM KONWERGENCJI

Program Konwergencji jest dokumentem zawierającym ocenę gospodarki pod kątem spełniania kryteriów z Maastricht, od których zależy m.in. wprowadzenie w Polsce euro. Jest to pięć warunków, które powinna spełniać gospodarka kraju aspirującego do przystąpienia do strefy euro, czyli kryteria:

1) długoterminowej stopy procentowej,

2) stabilności cen,

3) wahań kursu walutowego,

4) fiskalnego – deficyt finansów publicznych nie może przekroczyć 3% PKB, a dług – 60% PKB,

5) zgodności legislacji.

Ponadto Program Konwergencji zawiera ogólne założenia i cele polityki makroekonomicznej, ocenę bieżącej sytuacji i prognozy, strategię i cele rządu, a także opis ryzyka. Obecnie w programie tym zapisano, że dług publiczny w relacji do PKB wyniesie w 2010 r. – 53,1%, w 2011 r. – 56,3%, a w 2012 r. – 55,8%.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

REKLAMA

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

REKLAMA

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

Plany ewakuacyjne i szkolenia. Nowe zadania gmin w 2025 r.

Do końca 2025 r. gminy muszą opracować plany ewakuacyjne. To jedno z zadań nałożonych na samorządy przez ustawę z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.

REKLAMA