Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym - świadczenie usług przewozowych

Ustawa wprowadza m.in. możliwość przyznawania zamówień na świadczenie przewozów bez przetargu. W ostatniej chwili wykreślono z niej zapisy o przyznawaniu prawa wyłącznego, czyli prawa dającego przewoźnikowi monopol na świadczenie usług na danej trasie, w danej sieci lub na danym obszarze, co należy uznać za krok w dobrym kierunku. Gospodarka nie rozwija się bowiem w sytuacji, gdy na rynku panuje jeden dostawca danej usługi, czy produktu (w tym wypadku jeden przewoźnik).

Podczas sejmowych prac nad ustawą pojawiły się polemiki, że ww. ustawa może spowodować zanik konkurencji na rynku pasażerskich przewozów kolejowych (a czy istnieje ona tak naprawdę?), a także prowadzić do sytuacji korupcjogennych, zgłaszane przez przedstawicieli spółki Przewozy Regionalne, jak również ekspertów rynku kolejowego m.in. Adriana Furgalskiego, czy Tadeusza Syryjczyka, byłego ministra infrastruktury. Zastrzeżenia wzbudzały przede wszystkim zapisy o możliwości bezpośredniego zawarcia umów o świadczeniu usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w transporcie kolejowym oraz o możliwości przyznania tzw. prawa wyłącznego.

Ten drugi zapis został na szczęście zmieniony przez Senat w dniu 15 grudnia 2010 roku. Senatorowie, wprowadzili poprawkę wykreślającą z sejmowego projektu ustawy możliwość przyznania przewoźnikowi tzw. prawa wyłącznego.

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1370/2007  prawo wyłączne oznacza prawo dające podmiotowi świadczącemu usługi publiczne możliwość świadczenia niektórych usług publicznych w zakresie transportu pasażerskiego na danej trasie, w danej sieci lub na danym obszarze z wyłączeniem innych takich podmiotów świadczących usługi.

Senatorowie nie odrzucili jednak zapisu mówiącego o możliwości bezpośredniego zawarcia umowy o świadczeniu usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w transporcie kolejowym.

W ocenie ministra infrastruktury Cezarego Grabarczyka nowa ustawa ma zapobiec podobnej sytuacji jaka miała miejsce na polskich dworcach w połowie grudnia, gdy trwał paraliż kolei spowodowany zmianami w rozkładzie jazdy.

Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym określa:

- zasady organizacji rynku transportu publicznego,

- zarządzania usługami przewozowymi na tym rynku,

- kwestie związane z finansowaniem transportu publicznego w zakresie przewozów o charakterze użyteczności publicznej.

Ustawa ma w dużej mierze charakter wykonawczy w stosunku do postanowień zawartych w rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady UE.