REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ministerstwo Finansów pogrążyło samorządy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Kępka

REKLAMA

Nowe przepisy w sprawie zasad obliczania długu publicznego spowodowały, że z dnia na dzień prawie 100 samorządów i związków samorządowych jest zagrożonych przekroczeniem dopuszczalnego poziomu zadłużenia. Jednostki te muszą wdrożyć programy ostrożnościowe.

1 stycznia 2011 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (dalej: rozporządzenie w sprawie obliczania długu publicznego). Najważniejsza zmiana dla jednostek samorządu terytorialnego (dalej: JST) dotyczy rozszerzenia definicji kredytów i pożyczek zaliczanych do długu.

REKLAMA

Nowa definicja kredytów i pożyczek

Rozporządzenie w sprawie obliczania długu publicznego przewiduje, że od 2011 roku do kredytów i pożyczek zaliczane są także:

● umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego,

● papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona,

● umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

● umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy,

● umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robot budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu (tzw. kredyt handlowy) z podziałem na:

1) krótkoterminowe – o pierwotnym terminie zapłaty nie dłuższym niż rok lub podlegające spłacie na żądanie,

2) długoterminowe – o pierwotnym terminie zapłaty dłuższym niż rok.

Definicja kredytów i pożyczek w obowiązującym do 31 grudnia 2010 r. rozporządzeniu Ministra Finansów z 20 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa, nie była tak rozbudowana i obejmowała jedynie pożyczki i kredyty z uwzględnieniem podziału na krótko- i długoterminowe. Do długu nie zaliczały się m.in. kredyty handlowe, czyli zobowiązania powstające w wyniku bezpośredniego udzielenia pożyczki przez dostawców lub producentów na transakcje dotyczące wyrobów i usług. Wyjątek stanowiły kredyty handlowe przejęte od dostawców lub producentów przez bank.

Czytaj także: Pożyczki z budżetu państwa dla jednostek samorządu terytorialnego>>

Zagrożone samorządy

REKLAMA

Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy w 2010 roku przeprowadziła analizę zadłużenia jednostek w województwie kujawsko-pomorskim, z której wynikało, że większość kredytów handlowych udzielonych samorządom przejęły banki. Kredyty te powinny więc zostać zaliczone do zadłużenia.

Skłoniło to pozostałe RIO do przeanalizowania pod tym kątem także zadłużenia samorządów w pozostałych województwach, zwłaszcza w kontekście obwiązującej od początku roku zasady zaliczania wszystkich kredytów handlowych do długu.

Analizę przeprowadzono na podstawie publikowanych przez Ministerstwo Finansów danych ze sprawozdań Rb-Z oraz Rb-NDS za III kwartał 2010 r. Nie wzięto przy tym pod uwagę wyłączeń, które przewiduje art. 170 ust. 3 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa z 30 czerwca 2005 r.), a więc papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku z realizacją inwestycji współfinansowanej ze środków unijnych. Ponadto wszystkie kredyty handlowe zaliczono do długu (choć dane dotyczyły sytuacji, gdy do długu zaliczały się jedynie kredyty handlowe przejęte przez banki).

Z analizy RIO wynika, że w 2011 roku zagrożone przekroczeniem dopuszczalnych poziomów zadłużenia są 94 jednostki, głównie miasta i gminy oraz związki gmin. Jeszcze więcej samorządów niebezpiecznie zbliża się do tej granicy.

REKLAMA

Oczywiście, RIO wskazują na konieczność przeprowadzenia dokładniejszych analiz, biorących pod uwagę m.in. zobowiązania wynikające z inwestycji unijnych. Jednoczenie RIO zaapelowały do samorządów o zwrócenie szczególnej uwagi na poprawne sporządzenie sprawozdań Rb-Z oraz Rb-NDS za IV kwartał 2010 r. Ma to umożliwić wszystkim zainteresowanym ustalenie faktycznej skali wpływu nowej regulacji na wskaźniki zadłużenia JST.

Sprawozdanie Rb-Z i Rb-NDS za IV kwartał 2010 r. zarządy JST muszą przekazać właściwej RIO do 23 lutego 2011 r. Sprawozdanie należy przekazać w formie dokumentu oraz pliku elektronicznego.

Programy naprawcze

Do końca 2013 r. obowiązują wskaźniki zadłużenia przewidziane w art. 169 i 170 ustawy z 30 czerwca 2005 r. A zatem:

● łączna kwota spłat pożyczek i kredytów oraz wykupu obligacji nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok dochodów oraz

● łączna kwota długu JST na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w tym roku budżetowym.

Jeżeli JST przekroczy dopuszczalne poziomy zadłużenia, nie może zaciągać kolejnych zobowiązań. Musi także wdrożyć program naprawczy, dzięki któremu nastąpi poprawa sytuacji finansowej. Na realizację takiego programu samorząd może otrzymać pożyczkę z budżetu państwa.

Ponadto premier może zastąpić władze samorządowe, zarówno zarząd, jak i radę lub sejmik, komisarzem (art. 97 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym; art. 84 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym; art. 85 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa). Podstawą takiej decyzji może być bowiem m.in. niewywiązywanie się przez władze samorządowe z obowiązków nałożonych przez przepisy, w tym przypadku dotyczące dopuszczalnych poziomów zadłużenia.

NOWE ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE DŁUGU PUBLICZNEGO MOŻE WYKRACZAĆ POZA USTAWOWE UPOWAŻNIENIE

Na temat katalogu długów samorządowych wypowiedział się m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej: WSA) we Wrocławiu. W wyroku z 13 maja 2010 r. (sygn. akt III SA/Wr 22/10), WSA stwierdził m.in., że umowa forfaitingu mieści się w dyspozycji art. 11 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, czyli w zakresie wymagalnych zobowiązań uznanych za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów publicznych, będącą dłużnikiem. Powołany przepis nie zalicza jednak do długu publicznego niewymagalnego wynagrodzenia należnego wykonawcy z tytułu wykonania zadania inwestycyjnego oraz z tytułu niewymagalnych odsetek od kwoty tego wynagrodzenia, do których zapłaty zobowiązana jest JST, w przypadku finansowania inwestycji przy wykorzystaniu wykupu wierzytelności w formie umowy forfaitingu. WSA stwierdził także, że katalog zobowiązań zaliczanych przez ustawę do długu publicznego w art. 11 ust. 1 ma charakter zamknięty. Katalogu tego nie można rozszerzać w drodze interpretacji. Zatem Kolegium RIO, rozszerzając katalog zobowiązań zaliczanych do długu publicznego bez wymaganego upoważnienia ustawowego, wykroczyło poza swe ustawowe kompetencje nadzorcze.

Oczywiście, wyrok ten dotyczy ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, jednak art. 72 ust. 12 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, który opisuje państwowy dług publiczny, jest praktycznie tożsamy.

Czytaj także: Klasyfikacja tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego>>

Podstawy prawne

•  Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157 poz. 1240; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1726)

•  Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 157, poz. 1241)

•  Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)

•  Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)

•  Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)

•  Rozporządzenie Ministra Finansów z 23 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz.U. nr 252, poz. 1692)

•  Rozporządzenie Ministra Finansów z 20 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym do długu Skarbu Państwa (Dz.U. nr 112, poz. 758) – nie obowiązuje od 1 stycznia 2011 r.

KOMENTARZ

RYSZARD RESZKE, skarbnik Gliwic

To kolejny krok w stronę ograniczenia samorządności

– W mojej opinii rozporządzenie w sprawie obliczania długu publicznego wykracza poza zakres ustawowego upoważnienia oraz jest sprzeczne z linią orzeczniczą, np. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (patrz: ramka). Wyrok, co prawda, dotyczy ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, jednakże brzmienie przepisu dotyczącego państwowego długu publicznego w ustawie 27 sierpnia z 2009 r. o finansach publicznych jest identyczne. Wypowiedź niektórych przedstawicieli Regionalnych Izb Obrachunkowych potwierdza fakt, że kwestia ta powinna być uregulowana w ustawie, a nie w rozporządzeniu Ministra Finansów.

Moim zdaniem jednak nie ma dobrych powodów, aby ustawowo poszerzać katalog instrumentów finansowych, które zalicza się do państwowego długu publicznego. Nie mogę zrozumieć, dlaczego Ministerstwu Finansów zależy na tym, by ten dług był jak najwyższy, a inwestycje samorządowe zduszone< – to w krótkim czasie ograniczy wpływy budżetu centralnego. Oczywiście jest to kolejny krok w stronę ograniczenia samorządności.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

REKLAMA

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

REKLAMA

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

REKLAMA