Nierzetelni wykonawcy wykluczani bez wyroku sądu

Sejm 25 lutego 2011 r. uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej: nowelizacja Pzp), wprowadzającą zmiany w art. 24 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp). Inicjatywa tym razem wyszła od posłów (projekt poselski), ale została pozytywnie zaopiniowana przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Nowelizacja Pzp wchodzi w życie 11 maja.

Idea zmian

Dotychczas wykluczenie wykonawcy mogło nastąpić jedynie po wydaniu prawomocnego wyroku sądowego, do którego dochodzi zazwyczaj po przeprowadzeniu dwuinstancyjnego i długotrwałego postępowania sądowego. Z uwagi na fakt, że nie zawsze zamawiający decydują się na wystąpienie na drogę sądową, obecna podstawa do wykluczenia – art. 24 ust. 1 pkt 1 Pzp – nie pozwala wyciągać negatywnych konsekwencji wobec niesolidnego wykonawcy. Natomiast, zgodnie z nowo dodanym przepisem art. 24 ust. 1 pkt 1a zamawiający wyklucza wykonawców, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

● sam rozwiązał albo wypowiedział umowę w sprawie zamówienia publicznego albo odstąpił od umowy w sprawie zamówienia publicznego z wykonawcą, z powodu okoliczności, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność,

● rozwiązanie lub wypowiedzenie umowy albo odstąpienie od niej nastąpiło w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania,

● wartość niezrealizowanego zamówienia wyniosła co najmniej 5% wartości umowy.

Do wykluczenia nie wystarczy sam fakt rozwiązania umowy – niezbędne jest wykazanie (np. w sytuacji wniesienia przez wykonawcę odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej; dalej: KIO; na czynność wykluczenia), że rozwiązanie umowy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie wykonawcy.

Dopiero od momentu, w którym w stosunku do wykonawcy, podlegającemu wykluczeniu na podstawie nowego przepisu, zapadłby prawomocny wyrok sądu, potwierdzający wyrządzenie szkody niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, od której zamawiający odstąpił, wykonawca ten nie podlega wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1a, a ma do niego zastosowanie pkt 1, tj. taki wykonawca podlega wykluczeniu przez wszystkich zamawiających.

Czytaj także: Nowy protokół postępowania o udzielenie zamówienia publicznego>>

Dłuższe terminy wykluczenia

Istnienie w Pzp dwóch przesłanek wykluczenia związanych z nienależytym wykonaniem zamówienia, a mianowicie w art. 24 ust. 1 pkt 1 i 1a, powoduje zatem w praktyce wydłużenie terminów, w jakich może nastąpić wykluczenie. Najpierw bowiem dla jednego zamawiającego biegnie termin wykluczenia wykonawcy na podstawie pkt 1a (rozwiązanie albo wypowiedzenie umowy lub odstąpienie od umowy nastąpiło w okresie trzech lat przed wszczęciem postępowania), a od chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądu zaczyna obowiązywać termin wykluczenia wykonawcy dla wszystkich zamawiających z pkt 1 (tj. wymóg uprawomocnienia się orzeczenia 3 lata przed wszczęciem postępowania).